رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز پنجشنبه گفت در حالی که جنگ در اوکراین و غزه ادامه دارد، توجه به موضوع اصلاح شورای امنیت هرگز تا این حد ضرورت نداشته است
برگرفته از سایت سازمان ملل متحد، ۱۶ نوامبر ۲۰۲۳ (۲۵ آبان ۱۴۰۲) ترجمهٔ امید مجد – اختصاصی اندیشه نو
دنیس فرانسیس، رئیس هفتاد و هشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، که در تبادل‌نظرهای سالانهٔ این مجمع دربارهٔ ارزیابی مهم‌ترین کارپایهٔ سازمان ملل برای صلح و امنیت صحبت می کرد، گفت که بدون اصلاح ساختاری شورای امنیت، عملکرد و حقانیت این شورا ناچار همچنان لطمه خواهد دید.
او گفت: «خشونت و جنگ همچنان در مناطق گوناگون در سراسر جهان گسترش می‌یابد، در حالی که به نظر می‌رسد سازمان ملل متحد، بیشتر به‌دلیل اختلاف در شورای امنیت، فلج شده است.»
او گفت با توجه به وقوع تغییرات سریع در جهان، شورای امنیت «به‌طرز خطرناکی ناتوان» از اجرای وظیفه‌اش در مقام متولّی اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است. او افزود:
«در نبود اصلاح ساختاری [شورای امنیت]، عملکرد و حقانیت این شورا ناگزیر همچنان لطمه خواهد دید و اعتبار و موضوعیت داشتن خود سازمان ملل متحد نیز آسیب خواهد دید.»
توجه مجدد به فوریّت موضوع
در حالی که مسئلهٔ نمایندگی عادلانه [در شورای امنیت] از سال ۱۹۷۹ در دستور کار مجمع عمومی بوده است، اکنون در بحبوحهٔ گسترش منازعه‌ها در سراسر جهان، خواستِ اصلاح [ساختار شورای امنیت] افزایش یافته است.
در تبادل‌نظر سالانهٔ نمایندگان عالی‌رتبه در ماه سپتامبر، اصلاح شورای امنیت، از جمله افزایش اعضای آن، خواست مکرر و مشترکی بود که از این تریبون بیان شد.
بحران‌های اخیر و ناتوانی شورای امنیت در توافق بر سر موضعی متحد، از جمله در مورد حملهٔ روسیه به اوکراین در سال گذشته و بحران جاری اسرائیل و فلسطین، توجه به این فوریّت را برجسته‌تر کرده است.
به‌عنوان مثال، پس از چهار تلاش ناموفق شورای امنیت و بیش از پنج هفته پس از آغاز بحران اسرائیل و فلسطین، این شورا تازه روز چهارشنبه [۱۵ نوامبر] توانست نخستین قطعنامه‌اش را در مورد این بحران تصویب کند.
بی‌عملی به همان اندازهٔ هرج‌ومرج خطرناک است
دنیس فرانسیس در سخنرانی‌اش به مجمع عمومی هشدار داد که بن‌بست در شورای امنیت می‌تواند به همان اندازهٔ برخورد با هرج‌ومرج مسئله‌ساز باشد.
او ضمن ترغیب نمایندگان به تفکر نوآورانه و دید تازه به موضوع اصلاح شورای امنیت، گفت: «من به این مجلس ارجمند هشدار می‌دهم که بی‌عملی می‌تواند به همان اندازهٔ هرج‌ومرج دشمنی قدرتمند باشد. نمی‌توانیم سودمندانه به موضع‌گیری‌هایی ادامه دهیم که- گرچه آشنا هستند- ما را به یکدیگر نزدیک‌تر نمی‌کنند.»
او با تأکید بر اهمیت «نشست آینده» در سال ۲۰۲۴ [اوایل مهر ۱۴۰۳]، افزود: «یکی از راه‌هایی که می‌توانیم اعتماد را ترمیم کنیم،» تقویت همبستگی و مصالحه است.
او از کشورهای عضو خواست که «از این فرصت استفاده» کنند و مواضع کهن را کنار بگذارند و با برداشتن گام‌های عملی برای تقویت اثربخشی شورای امنیت و بازتاب دادن تنوع کامل جهان امروز در این شورا، موضوع اصلاح شورای امنیت را پیگیری کنند.
عکس از سازمان ملل متحد/Loey Felipe – شورای امنیت قطعنامه‌ای را تصویب می‌کند که خواستار توقف بشردوستانهٔ فوری درگیری و باز کردن راه برای ارسال کمک‌های پزشکی و غذایی در سراسر نوار غزه است.
نیاز فوری به اصلاح
کشورهای عضو سازمان ملل متحد در بیانیه‌هایشان بارها تأکید کردند که انجام اصلاح فوری‌تر از همیشه است.
ندرا میگوئل، معاون نمایندهٔ دائم سنت وینسنت و گرنادین‌ها در سازمان ملل متحد و نمایندهٔ گروه L.69، متشکل از ۳۲ کشور در حال توسعه در آفریقا، آسیا، و اقیانوس آرام، و نیز آمریکای لاتین و کارائیب، گفت «واقعیتی تلخ» است که [ساختار] شورای امنیت «دیگر برای هدفی که دارد مناسب نیست.»
او گفت که نمایندگی بیش از حدّ کشورهای غربی در شورای امنیت نه بازتابی از ترکیب متنوع سازمان ملل متحد و نه بازتاب واقعیت‌های ژئوپلیتیکی کنونی است. او تأکید کرد که اصلاح این شورا نه‌فقط ضرورتی فوری، بلکه پیش‌شرط حفظ صلح و ثبات و امنیت بین‌المللی و برقراری نظم چندجانبهٔ مؤثر در جهان است.
به همین ترتیب، جمال فارس الروایی، سفیر و نمایندهٔ دائم بحرین، به‌نمایندگی از «گروه عرب» صحبت کرد و به نیاز فوری به اصلاح واقعی شورای امنیت اشاره و تأکید کرد که استفادهٔ دلبخواه از حق وتو به اعتبار این شورا لطمه زده است.
او با تأکید بر نقش شورای امنیت در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، به‌ویژه در رویدادهای اخیر در غزه، از کشورهای عضو خواست که برای تضمین اینکه تلاش‌های صورت‌گرفته برای جلوگیری از درگیری‌ها همه‌شمول‌تر، شفاف‌تر، بی‌طرفانه، و معتبرتر باشد، تلاش بیشتری کنند.
در همین ارتباط، آنتیه لیندرتس، سفیر و نمایندهٔ دائم آلمان، به‌نمایندگی از «گروه چهار» (برزیل، آلمان، هند، ژاپن- که همگی مایل‌اند عضو دائم شورای امنیت شوند) گفت که ترکیب کنونی شورا به این معنی است که برای حل‌وفصل چالش‌های معاصر نمی‌تواند به اندازه‌ای که باید مؤثر باشد.
بنابراین، جای تعجب نیست که شورای امنیت در برآورده کردن به‌موقع و مؤثر انتظاری که از آن برای حل‌وفصل برخی از جدّی‌ترین تهدیدها علیه صلح و امنیت بین‌المللی می‌رود بارها و بارها ناکام مانده است.
اندیشه نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.