در میان بحران های گوناگون که جامعه و مردم محروم با آن دست به گریبان هستند، موضوع بحران سالمندی با گسترش فقر در کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این میان وضعیت سالمندانی که در خانواده های فقیر بسر می برند به مراتب اسفبارتر از هر روز می شود. سایت بهزیستی خبر از افزایش تعداد سالمندان رها شده در خیابان می دهد.
در حال حاضر حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور ایران را سالمندان تشکیل میدهند و در حدود ۸ میلیون نفر سالمند در کشور وجود دارد. این مسئله با توجه به سرعت بالای رشد سالمندی در کشور ما کمی نگرانکننده است. این سرعت رشد به این معنا است که طی ۴۰ سال گذشته، جمعیت سالمندان ما دو برابر شده است. در سال ۵۵ تقریبن۵ درصد جامعه را سالمندان تشکیل میدادند و در حال حاضر ۱۰ درصد هستند. بی تردید در آینده ای نزدیک با دو برابر شدن جمعیت سالمندان، یعنی زمان رسیدن این ۱۰ درصد به ۲۰ درصد، ۲۰ سال طول خواهد کشید. بهعبارت دیگر زمان دو برابر شدن، کاهش یافته و نصف میشود و زمانی که این درصد بخواهد به ۳۰ درصد برسد، عملن ۱۰ سال طول میکشد. این سرعت سالمند شدن جامعه ما کمی نگرانکننده است؛ زیرا علاوه بر اینکه کشور زیرساخت و قوانین لازم برای خدمات دهی و پشتیبانی در این زمینه ندارد، اهتمام جدی نسبت به ساماندهی متناسب با نیاز این امر در کشور نیز وجود ندارد. مضاف بر این که خدمات مناسب دولتی و غیردولتی برای قشر سالمند نیز به شدت نازل است.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 60 سالگی مرز ورود به سالمندی تعریف شده و میزان جمعیت بالای ۶0 سال از کل جمعیت یک جامعه شاخص مهمی است که وضعیت سالمندی آن کشور را نشان میدهد. بر این اساس ایران در رده ۹۶ رتبه بندی کشورها از نظر میزان سالمندی قرار داشته و تقریبا در وسط جدول ۱۹۶ کشور دنیا قرار دارد.
اما موضوعی که با گسترش فقر وجدان عمومی را آزار می دهد، سالمند آزاری است. در فیلم منتشره از یک مرکز نگهداری معلولین کتک زدن معلولین توسط خدمه دیده می شود که قبلن هم گزارش هایی در این مورد به ویژه در سرای سالمندان اتفاق افتاده بود. بدرفتاری با افراد مسن میتواند توسط اعضای خانواده، غریبهها، ارایه دهندگان مراقبتهای بهداشتی، مراقبان یا دوستان باشد. منظور از بدرفتاری با سالمندان فقط آزار جسمی و فیزیکی نیست بلکه آزار انواع مختلفی شامل آزار جسمی، آزار عاطفی، غفلت، رها کردن، سواستفاده جنسی، سواستفاده مالی و کلاهبرداری حین مراقبتهای بهداشتی دارد. آزار جسمی زمانی اتفاق میافتد که شخصی با ضربه زدن، هل دادن یا سیلی زدن به بدن آسیب برساند. این آزار همچنین ممکن است شامل محدود کردن حرکت یک فرد مسن برخلاف میل او باشد؛ مانند محبوس کردن آنها در اتاق یا بستن آنها به مبلمان خانه که از جمله آزار جسمی محسوب میشود. در سالهای اخیر رها سازی سالمندان در گوشه خیابان ها اتفاقی عادی شده است هر چند که آمارهایی این چنینی هرگز منتشر نمی شوند و وجدان عمومی جامعه از این پلیدی ها بی خبر می ماند.
سالمندی که مورد سواستفاده و آزار قرار گرفته است، شرکت در فعالیتهایی که از آنها لذت میبرد را متوقف میکند، آشفته به نظر میرسد، موهای ژولیده و شسته نشده یا لباسهای کثیف دارد، مشکل خواب دارد، بیدلیل وزن کم میکند، گوشهگیر میشود یا خشونتآمیز عمل میکند. نشانههایی مانند تکان خوردن به جلو و عقب، دارای کبودی، سوختگی، بریدگی یا جای زخم بدون دلیل، شکستگی عینک یا نشانههای فیزیکی تنبیه یا مهار شدن همگی نشانگر خشونت و آزار سالمندان می باشد. همه این موارد سالمند را به سمت مرگ زود هنگام سوق می دهد.
وظیفه همه سازمان های مردم نهاد از جمله سندیکاهاست که در این مورد بی تفاوت عمل نکنند.
هیات تحریریه نشریه پیام سندیکا