در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۴۰۱، دانشجویان متوجه بنری شدند که فضای اشتراکی کتابخانه مرکزی نصب شده بود و خبر از تفکیک جنسیتی کتابخانه میداد، و میز و صندلیهای فضای اشتراکی جمع شده بودند و این فضا به یک نمایشگاه آثار هنری تبدیل شده بود. در تاریخ ۱۴ اسفند، تجمعی برای اعتراض به این تصمیم شکل گرفت. دانشجویان با پلاکاردهایی که روی آنها شعارهایی از جمله “دانشجو، داد بزن، حقتو فریاد بزن”، “ما در مقابل آپارتاید جنسیتی میایستیم”، “استفاده از فضای کتابخانه حق همه ماست” و “دانشجو تهدید بشه، دانشگاه تحریم میشه”، نوشته شده بود، حاضر شدند و ابتدا در حلقههای متحدالمرکز بهدور تنها میز باقیماندهی کتابخانه بستنشینی کردند، و با بیشتر شدن جمعیت ، به حلقهها اضافه میشد و برخی از دانشجویان هم ایستادند. دانشجویان به صورت نمادین، زیراندازی را در وسط فضای اشتراکی انداختند، که این پیام را در بر داشت: “با برداشتن میز و صندلیها، نمیتوانید ما را از استفاده از کتابخانه محروم کنید و اگر لازم باشد با زیرانداز میآییم و روی زمین مینشینیم”.
اقدامات به تفکیک جنسیتی در لابی کتابخانه مرکزی، اتفاق جدیدی نیست. در سال تحصیلی گذشته روی درب کتابخانه اطلاعیهای نصب شده بود با این محتوا که از ساعت ۵ به بعد، آقایان حق حضور در لابی را ندارند و باید به کتابخانه IT بروند. اما دانشجویان به این اعلامیه توجهی نداشتند و همچنان به منوال سابق در لابی حضور پیدا میکردند. امسال با تغییر ناگهانی ریاست دانشگاه به دنبال موج اعتراضات دانشجویان در قیام ژینا، سیاستهای دانشگاه ضددانشجوییتر شدند و گسترش تفکیک جنسیتی از سلف به بوفه مرکزی و سپس کتابخانه مرکزی هم از جمله همین سیاستها بود. دانشجویان به مسئولینی که برای صحبت با دانشجویان حاضر شده بودند، از دغدغهشان در رابطه با گسترش تفکیک جنسیتی و ترس از احتمال گسترش آن به کلاسها در آینده گفتند.
مسئولین به جای پاسخگویی به سوالات دانشجویان، با پرسیدن اسم و مشخصات سعی در شناسی افراد داشتند که با واکنش دانشجویان مواجه شدند.
مسئولین ابتدا درخواست کردند که نمایندهای از دانشجویان با آنها صحبت کند اما با توجه به جای خالی شورای صنفی در دانشگاه، دانشجویان معترض نمایندهی رسمیای برای پیگیری مطالبات صنفی ندارند و در نتیجه امکان برآورده کردن این درخواست غیرمنطقی ایشان نبود. با این وجود تعدادی از دانشجویان داوطلب شدند که با آنها صحبت کنند.
حین صحبت با این جمع، مسئولی اصرار داشت که «این تصمیم از بالا نبوده و تصمیم خود مسئولین کتابخونه بوده.»
دانشجویانِ دیگر اصرار داشتند که مسئولین وارد جمع دانشجویان شوند و رو به همهی ما صحبت کنند و میگفتند که “ما هم دانشجوییم” و این نادیده گرفتن اکثریت حاضرین و مقاومت در برابر گفتوگو با آنها، محترمانه نیست. حداقل حق دانشجویان، شنیدن توضیح یا حداقل توجیهی در رابطه با این تصمیم ناگهانی و غیرمنطقی بود اما مسئولین مایل به ارائه این توضیحات نبودند. پس از اصرار فراوان، شخصی از مسئولین کتابخانه حاضر به توضیح دلایلشان برای این تصمیم با همه دانشجویان معترض شد. دلایلی که این افراد برای تبدیل فضای اشتراکی کتابخانه به نمایشگاه و به تبع آن تفکیک جنسیتی میآوردند، هماهنگ نبودند و با هر اعتراض دانشجویان، تغییر میکردند. تعدادی از دلایلی که مطرح شد و البته دانشجویان نپذیرفتند:
«سقف کتابخونه چکه میکرد، با چسب آکواریوم هم نتونستیم جلوش رو بگیریم»
«اگر اینجا زلزله بیاد، لابی کتابخونه امن نیست»
«اینجا راهرو هستش اصن جای درس خوندن نیست»
«دانشجوها فضای آکادمیک رو با “کوچه بازار” اشتباه گرفتن. اینجا فضای آکادمیکه. میرفتن اطراف محوطه کتابخونه مرکزی سیگارم میکشیدن و “شوخیهای نابههنجار” میکردن.»
در نهایت تحت فشار دانشحویان، وعده دادند که بعنوان جایگزین فضای اشتراکیای که حال دانشجویان از آن محروم شدهاند، هم دانشجویان خانم و هم دانشجویان آقا دسترسی به دورتادور لابی طبقهی بالای کتابخانه مرکزی (که تا پیش از این منحصرا طبقهی خواهران کتابخانه بود)، مخزن کتابخانه طبقه همکف، و مخزن کتابخانه طبقه بالا (که تا به حال ورود به آنجا ممنوع بود) خواهند داشت و کتابخانه خواهران، سالن مطالعه طبقه بالا و کتابخانه برادران، کتابخانه IT خواهد بود. عدهای از دانشجویان معترض از این فضاها امروز بازدید کردند. در این رابطه که این وعدهی جایگزین عملیاتی میشود یا نه، با توجه به سابقهی دانشگاه در سرکوب مطالبات صنفی و با توجه به رویکرد ریاست جدید، اطمینانی نیست؛ اما امیدواریم و همچنان پافشاری خواهیم کرد.