«پراجاندا»، رهبر مقاومت چریکی سابق، برای سومین بار نخست‌وزیر نپال شد. – اختصاصی اندیشه نو
روز دوشنبه (۵ دی ۱۴۰۱)، پارلمان نپال یک رهبر سابق چریک‌های جنبش مقاومت را به نخست‌وزیری برگزید. پس از چند هفته مذاکرهٔ سیاسی در پی انتخابات ماه نوامبر در نپال که برندهٔ قطعی نداشت، و در نتیجهٔ اتحاد دو حزب اصلی کمونیست آن کشور، سرانجام «پوشپا کمال داهال» با نام چریکی «پراجاندا»، ۶۸ ساله و از رهبران سابق مبارزان مسلح آن کشور، با رأی پارلمان و پذیرش رئیس‌جمهور، برای سومین بار در چهارده سال گذشته به نخست‌وزیری نپال رسید.
داهال جانشین «شِر بهادُر دوبا» ۷۶ ساله می‌شود که امیدوار بود برای ششمین دوره مقام نخست‌وزیری را از آن خود کند. گروه‌بندی اصلی حمایت از داهال را حزب کمونیست نپال (حزب متحد مارکسیست-لنینیست) رهبری می‌کرد که ریاست آن را نخست‌وزیر سابق دیگری به نام «ک.پ. شارما اولی» بر عهده داشت که خودش نیز پیش از این نخست‌وزیر بوده است. هفت حزب و سه نمایندهٔ مستقل پارلمان در این گروه‌بندی شرکت داشتند. نخست‌وزیر جدید و حزبش در حال حاضر از حمایت ۱۶۹ نمایندهٔ پارلمان- از ۲۷۵ نماینده- برخوردارند.
در انتخابات سراسری نپال در ماه گذشته، نامزدهای جوان زیادی برای نخستین بار شرکت داشتند که به گام برداشتن در مسیری متفاوت در این کشور آسیایی امید داشتند. اما با برگماری پوشپا کمال داهال به نخست‌وزیری، قدرت سیاسی همچنان در دست ائتلاف چپ‌ها باقی ماند.
از لحاظ جغرافیای سیاسی آن منطقه از آسیای جنوب شرقی، هند که همسایهٔ نزدیک نپال است تلاش می‌کند تا این کشور را در حوزهٔ نفوذ خود نگه دارد. چین، دیگر همسایهٔ نزدیک نپال، نیز از راه کمک‌ها و تأمین مالی پروژه‌های توسعهٔ زیرساخت‌های نپال، توانسته است جای پای خوبی در نپال پیدا کند.
پوشپا کمال داهال، که صدر «حزب کمونیست نپال (مرکز مائوئیستی)» است، پس از کنار گذاشتن مبارزهٔ مسلحانهٔ یک دهه‌یی که ۱۷هزار نفر قربانی داشت، نخستین بار در ماه اوت سال ۲۰۰۸ (مرداد ۱۳۸۷) نخست‌وزیر شد. پس از آن نیز در سال ۲۰۱۶ بار دیگر به مقام نخست‌وزیری رسید.
مبارزهٔ مسلحانه در نپال موفق شد نظام سلطنتی چند صد سالهٔ هندو را در سال ۲۰۰۸ سرنگون و جمهوری دموکراتیک در نپال برقرار کند که به گفتهٔ آقای داهال و طرفداران حزبش، هموار کردن مسیر توسعهٔ کشور به سوی رونق اقتصادی را در هدف داشت.
در دورهٔ بعد از سرنگونی سلطنت در ۱۴ سال گذشته، نپال در تلاش برای یافتن ثبات سیاسی ۱۳ دولت عوض کرده است. از سال ۲۰۰۸ تا کنون، هیچ دولتی نتوانسته است یک دورهٔ کامل ۵ ساله در قدرت بماند.
امروزه میزان بیکاری در نپال زیاد و میزان ایجاد شغل‌های جدید کم است. اقتصاد کشور تا حدّی به پول‌هایی بستگی دارد که نپالی‌های شاغل در خارج از کشور برای خانواده‌های خود می‌فرستند. هر سال در حدود ۶۰۰هزار جوان از این کشور ۳۰میلیونی در جست‌وجوی کار به کشورهای حاشیهٔ خلیج فارس و مالزی می‌روند.
به گزارش کمیسیون انتخابات نپال، در پی موفقیت شماری از نامزدهای مستقل در کاتماندو و دیگر شهرهای نپال در انتخابات‌های محلی اخیر، در انتخابات سراسری ماه گذشته در حدود ۸۶۰ نامزد مستقل در رقابت برای کسب ۲۷۵ کرسی پارلمان نامزد شدند. همچنین، بیش از هزار نامزد برای کسب ۳۳۰ کرسی پارلمان‌های استانی در انتخابات شرکت کردند.
بیش از نیمی از رأی‌دهندگان واجد شرایط نپال بین ۱۸ تا ۴۰ ساله‌اند. برای کنار زدن شخصیت‌های سیاسی که در ۱۴ سال گذشته در قدرت بوده‌اند، کارزاری در توییتر با هشتگ #NoNotAgain به راه انداخته شده بود.
گروهی از جوانان صاحب مشاغل حرفه‌یی و نیز تازه‌کاران سیاسی نیز حزبی جدید با نام «حزب مستقل ملی» (RSP) تشکیل دادند که «رابی لامیچان»، گویندهٔ اخبار تلویزیون، صدر آن حزب شد. این حزب توانست ۲۰ کرسی به دست آورد. نمایندگان این حزب از نخست‌وزیر جدید «داهال» حمایت می‌کنند. چند عضو این حزب برای مقام وزارت در دولت جدید برگزیده شدند و خود آقای لامیچان نیز معاون نخست‌وزیر و وزیر کشور شد.
همان طور که گفته شد، پس از انتخابات سراسری ماه نوامبر، دو رهبر کمونیست نپال، یعنی داهال و شارما اولی از دو حزب کمونیست (مرکز مائوئیستی) و متحد مارکسیست-لنینیست، به یکدیگر نزدیک‌تر شدند. «شِر بهادر دوبا»، نخست‌وزیر پیشین، از توافق برای ادارهٔ دولت به صورت چرخشی با داهال کناره گرفت. در نتیجه، داهال برای توافق بر سر ادارهٔ دولت به سراغ شارما اولی رفت. طبق شرایط منتشر شدهٔ توافق بر سر اشتراک قدرت، این دو رهبر به‌نوبت سمت نخست‌وزیری را در اختیار خواهند گرفت.
دولت پیشین میانه‌رو سوسیال دموکرات به رهبری «بهادر دوبا» اعلام کرده بود که برای ادارهٔ کشور ۵۰۰میلیون دلار کمک از آمریکا خواهد گرفت. در واکنش به این تصمیم، رهبران ارشد حزب کمونیست چین از حزب‌های کمونیست نپال خواسته بودند که با یکدیگر متحد شوند.
پس از پیروزی داهال، پیام‌های تبریک از هر سه مرکز قدرت خارجی- هند، چین، آمریکا- به نپال سرازیر شد.
یکی از سخنگویان وزارت امور خارجهٔ چین گفت که چین برای روابط خود با نپال اهمیت زیادی قائل است و چین همکاری‌های خود را با دولت داهال در پروژه‌های زیربنایی در چارچوب طرح «کمربند و جاده» تقویت خواهد کرد. یکی مقام‌های حزب آقای داهال به خبرگزاری رویترز گفت که دولت جدید خواهان «روابط نزدیک متوازن» با هر دو کشور چین و هند است.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، نیز بی‌درنگ تمایل خود را برای همکاری با دولت داهال ابراز داشت. او روز ۲۵ دسامبر در توییتر نوشت: «روابط منحصربه‌فرد میان هند و نپال مبتنی بر پیوندهای عمیق فرهنگی و همبستگی میان مردم دو کشور است. مشتاقانه منتظر همکاری با شما برای تقویت بیشتر این دوستی هستم.»
در آخرین دورهٔ نخست‌وزیری «شارما اولی» که در ژوییه سال ۲۰۲۱ (تیر ۱۴۰۰) به پایان رسید، پس از آن که دولت نقشه‌ای منتشر کرد که نشان می‌داد در حدود ۲۴۰ کیلومترمربع از خاک هند متعلق به نپال است، روابط میان هند و نپال تیره شد. پس از آن که «شارما اولی» دولت را به «بهادر دوبا» تحویل داد، تنش میان هند و نپال کاهش یافت.
این مطلب با استفاده از گزارش‌های نشریهٔ آمریکایی نیویورک تایمز، ۲۶ دسامبر ۲۰۲۲ (۵ دی ۱۴۰۱) و نشریهٔ هندی هیندو (۲۵ دسامبر) تدوین شده است.
اندیشه نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.