در حالی که استعفای رئیس‌جمهوری جدید پرو به عنوان بهترین گزینه برون‌رفت از بحران سیاسی و اجتماعی که تا کنون به بهای جان ۲۰ نفر تمام شده، در نظر گرفته می‌شود، شتاب سفارت آمریکا در به رسمیت شناختن دولت جدید و اقدامات مشکوک پیش از کلید خوردن این غائله، زنگ خطرها را به صدا درآورده است.
به گزارش روز شنبه ایرنا، حدود ۹ روز از اعتراض‌های خیابانی در پرو به دنبال برکناری «پدرو کاستیو» رئیس‌جمهوری سابق این کشور می‌گذرد؛ آزادی کاستیو، استعفای «دینا بلوآرته» رئیس‌جمهوری جدید و برگزاری فوری انتخابات سراسری، خواسته معترضان است؛ تعداد قربانیان اعتراض‌ها به ۲۰ نفر رسیده است و همزمان با صدور حکم بازداشت ۱۸ ماهه کاستیو، رد مطالبه عمومی مبنی بر برگزاری فوری انتخابات توسط کنگره پرو، هیزم بر آتش نارضایتی‌های اجتماعی افزوده است.
توسل دولت جدید به کلیسا برای میانجیگری
«دینا بلوآرته» رئیس‌جمهوری جدید پرو برای گفت‌وگو با معترضانی که خواستار استعفای او، تعطیلی کنگره و تشکیل مجلس موسسان هستند، دست به دامان کلیسا شده است تا کاتولیک‌ها، مسیحیان و انجیلی‌ها نقش واسطه را ایفا کنند.
وی اعلام کرد: من رهبران کلیساهای کاتولیک، مسیحی و انجیلی را فراخوانده‌ام تا در مناطق محل اعتراض‌ها، میز گفت‌وگو برپا کنند. ما این فضا را ایجاد می‌کنیم تا به خواسته‌های رهبرانی که این راهپیمایی‌ها را هدایت می‌کنند، گوش داده شود.
بلوآرته با اشاره به بحران سیاسی که بر کشور حاکم شده است، تصریح کرد: من بابت حوادث تلخی که جان چند تن از هموطنان ما در مناطق مختلف کشور را گرفته است، متاسفم. این وضعیت باید متوقف شود.
«نه» کنگره به انتخابات ۲۰۲۳
کنگره پرو دیروز جمعه، طرح برگزاری زودتر از موعد انتخابات در دسامبر ۲۰۲۳ را رد کرد. این لایحه که توسط «ارناندو گِرا» رئیس کمیسیون قانون اساسی پرو ارائه شد با ۴۹ رای موافق، ۳۳ رای مخالف و ۲۵ رای ممتنع تصویب نشد.
طبق قوانین پرو، برگزاری زودتر از موعد بر اصلاح موردی از قانون اساسی دلالت دارد و برای رسیدن به دور دوم رای‌گیری نیازمند ۸۷ رای موافق و برای قرار گرفتن ذیل همه‌پرسی به ۶۶ رای نیاز داشت.
چنانچه بلوآرته ادامه دهنده ماموریت پدرو کاستیو باشد، ریاست جمهوری وی باید در ژوئیه ۲۰۲۶ به پایان برسد.
این در حالی است که «کنفدراسیون عمومی کارگران» پرو، گروه اصلی اتحادیه کارگری این کشور، خواهان استعفای فوری دینا بلوآرته به عنوان بهترین گزینه برای برون‌رفت از بحران سیاسی و اجتماعی شد.
افزایش شمار جانباختگان اعتراض‌ها
وزارت بهداشت پرو اعلام کرد تا کنون، ۲۰ نفر کشته شده و ۶۳ نفر در بیمارستان بستری هستند. بر اساس داده‌های ارائه شده، ۲۶ نفر در منطقه آیاکوچو، جایی که معترضان روز پنج‌شنبه تلاش کردند تا فرودگاه را تصرف کنند، کشته شده‌اند. طبق ویدیوهای مختلف که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، ارتش به منظور مقابله با معترضان به سمت آن‌ها تیراندازی کرد.
در حال حاضر، «۴۱۰ مرکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان در پرو به منظور تضمین حضور کادر درمان و دسترسی به تجهیزات پزشکی و ارائه به موقع مراقبت‌های درمانی در وضعیت هشدار قرمز» قرار دارند.
اعلام وضعیت اضطراری و منع رفت‌وآمد
دولت پرو از روز پنج‌شنبه و به منظور کنترل اقدامات خرابکارانه و خشونت‌آمیز، به مدت ۳۰ روز و در سراسر کشور وضعیت اضطراری اعلام کرد و همچنین در ۱۵ استان، منع آمدوشد صادر کرد.
با گذشت هفت روز از بازداشت مقدماتی پدرو کاستیو، دیوان عالی پرو اعلام کرد که وی باید ۱۸ ماه در حبس بماند. کاستیو نه تنها به ارتکاب شورش و توطئه احتمالی متهم است بلکه طبق ادعای «پاتریسیا بِناویدس» دادستان، به رهبری و هدایت یک «سازمان جنایتکار» از داخل مقر ریاست جمهوری با هدف جعل قراردادهایی با سوء استفاده از قدرت متهم است. اتهام‌هایی که ممکن است کاستیو را تا ۱۰ سال به زندان محکوم کند.
«کمیسیون بین‌آمریکایی حقوق بشر» عازم پرو خواهد شد
به گزارش خبرگزاری افه، هیاتی از «کمیسیون بین آمریکایی حقوق بشر» (CIDH) از دوشنبه تا چهارشنبه آتی به دلیل بحرانی که پس از برکناری پدرو کاستیو، گریبانگیر پرو شده است از این کشور بازدید خواهد کرد.
پدرو کاستیو روز چهارشنبه در حالی که در زندان به سر می‌برد، از این نهاد درخواست کرد تا برای بررسی حقوق وی وارد عرصه شود. این در حالی است که دولت بلوآرته هنوز هیچ درخواستی برای بازدید این سازمان گزارش نکرده است.
رد پای آمریکا در بحران سیاسی پرو
گذشته از ابهامات و اما و اگرها در تحلیل وقایع روزهای اخیر پرو، خبرها از دیدار سفیر آمریکا با وزیر دفاع این کشور یک روز پیش از برکناری کاستیو و همچنین دیدار با رئیس‌جمهوری جدید، با موجی از انتقادات مواجه شده است.
تارنمای «ژئوپلیتیک‌اکونومیک» نوشت: لیزا کِنا سفیر آمریکا در پرو که یک روز قبل از کودتا علیه پدرو کاستیو، رئیس‌جمهوری منتخب از جناح چپگرا با وزیر دفاع پرو دیدار کرد، با سیا و پنتاگون همکاری داشت.
در این گزارش آمده است: لیز کنا یک مامور کهنه‌کار سیا است و درست یک روز قبل از اینکه پدرو کاستیو رئیس‌جمهوری چپگرا که به صورت دموکراتیک برگزیده شده بود، طی یک کودتا از قدرت برکنار شود و بدون محاکمه به زندان بیفتد، با وزیر دفاع این کشور دیدار کرد. وزیر دفاع پرو که یک سرتیپ بازنشسته است به ارتش دستور دارد که علیه کاستیو اقدام کنند.
در ادامه این گزارش آمده است: دولت ایالات متحده همچنین به شدت از رژیم کودتای پرو که در سراسر کشور «وضعیت اضطراری» اعلام کرده و نیروهای مسلح را در تلاش برای سرکوب اعتراضات در خیابان‌ها مستقر کرده، حمایت کرده است. سفارت آمریکا در پرو از پیشگامان کشورهایی بود که بلوآرته را به عنوان رئیس‌جمهوری جدید به رسمیت شناخت.
این در حالی است که دولت‌های کلمبیا، مکزیک، آرژانتین و بولیوی با صدور بیانیه‌ای مشترک که توسط وزارت امور خارجه کلمبیا منتشر شد، حمایت خود از کاستیو و «نگرانی عمیق» نسبت به رویدادهای اخیر که منجر به برکناری و بازداشت رئیس‌جمهوری او شده است را ابراز کرده و احترام به اراده عمومی جامعه را خواستار شدند.
سیا کودتاهای متعددی را علیه رهبران چپ منتخب دموکراتیک در آمریکای لاتین سازماندهی کرده است، از رئیس‌جمهوری گواتمالا «خاکوبو آربنز» در سال ۱۹۵۴ تا «سالوادور آلنده» در شیلی در سال ۱۹۷۳.
زمانی که دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، لیزا کنا را به عنوان سفیر در پرو در سال ۲۰۲۰ انتخاب کرد، وزارت امور خارجه این کشور یک «گواهی شایستگی» صادر کرد که نشان می داد «لیزا کنا، قبل از پیوستن به سرویس خارجی، به مدت ۹ سال به عنوان افسر اطلاعات مرکزی سیا خدمت کرده است».
کاستیو نیز آمریکا را به دلیل «دستور» به بلوآرته برای هماهنگی و استفاده از نیروهای نظامی برای سرکوب اعتراضات متهم کرد. کاستیو با انتشار نامه‌ای، سفیر آمریکا در این کشور را متهم کرد که به بلوآرته دستور داده تا نیروهای نظامی را به منظور سرکوب معترضان در خیابان‌ها مستقر کند.
بلوآرته در اوایل هفته گذشته و در مقر ریاست جمهوری با لیزا کِنا دیدار کرد و وی «حمایت ایالات متحده از نهادهای دموکراتیک» در پرو را اعلام کرد. دو روز پس از این دیدار، «آلبرتو اوتارولا» وزیر دفاع دولت جدید پرو از اعلام وضعیت اضطراری در شبکه راه‌ها و جاده‌ها و استقرار ارتش برای مواجهه با موج اعتراض‌ها و قدامات خشونت‌آمیز خبر داد.
آندرس مانوئل لوپز اوبرادور رئیس‌جمهوری مکزیک نیز دیدار سفیر آمریکا در لیما از دینا بلوآرته را «اقدامی تکبرآمیز» توصیف کرد.
رئیس‌جمهوری مکزیک در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام کرد: آن‌ها در مورد دموکراسی در ایالات متحده و آزادی صحبت می‌کنند و سفیر از مقر دولت پرو دیدار می‌کند؛ صرف نظر از اینکه یک سفیر می‌تواند به هر جا برود، آیا این که رویه‌ها رعایت نشود و با بی احترامی رفتار شود، تکبرآمیز نیست؟
وی افزود: من این اقدام را ضد دیپلماتیک و بی‌احترامی به استقلال و حاکمیت یک کشور می‌دانم.
اوبرادور خاطرنشان کرد: این نوع اقدامات، از دیرباز آمده‌اند. اگر آن‌ها تغییر نکنند، همزیستی و هماهنگی در سراسر آمریکا ایجاد نخواهد شد. شاید آقای بلینکن (وزیر امور خارجه آمریکا) از این موضوع مربوط به سفارت (در لیما) بی خبر باشد، زیرا در غیر اینصورت، این کاری است که آن‌ها همیشه در آمریکای لاتین انجام داده‌اند.
وی با زیر سوال بردن اقدام سفیر آمریکا گفت: عدم مداخله، تعیین سرنوشت مردم و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات کجاست؟
رئیس‌جمهوری مکزیک به تاریخ مداخله‌های واشنگتن در کشورهای آمریکای لاتین اشاره کرد و گفت: قبلا شرایط بدتر بود، دو رئیس‌جمهوری وجود داشت: یکی رئیس‌جمهوری مستقر (در قوه مجریه هر کشور) و دیگری، رئیس‌جمهوری که از طرف سفارت (ایالات متحده) انتخاب شده بود؛ روسای جمهوری را به میل خود قرار داده و برکنار می‌کردند. این رویه دیگر نباید ادامه یابد، باید به دنبال تغییر اوضاع بود.
دولت آمریکا همچنین بار دیگر در تماسی تلفنی با رئیس‌جمهوری جدید پرو، حمایت خود از دولت تازه روی کارآمده را اعلام کرد. بلوآرته نیز در این تماس تلفنی با آنتونی بلینکن از حمایت آمریکا قدردانی کرد. مقام‌های دو کشور همچنین بر تعهد خود برای تقویت روابط دوجانبه تاکید کردند.
