تیتر روزنامه های امروز یکشنبه 29 فروردین، از آن رو جالب توجه است که صف بندی جناح های حکومتی را به وضوخ آشکار می سازد. دو دیدگاه متضاد بخصوص برای گریز از بحران اقتصادی و گره خوردن آن به اجرای عملی توافق اتمی برجام که با توجه به سفر موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران و اظهارات سیف رئیس بانک مرکزی که در آمریکا ایراد شده است تماما حول این دو محور متمرکز شده است.
روزنامه های رسالت، کیهان، وطن امروز، جوان، در اشاره به سخنان سیف در جریان اجلاس صندوق بین المللی پول در آمریکا، با تیترهای کاملا مشابه انتشار یافته اند. کیهان، وطن امروز و جوان با تیتر درشت نوشتند:” تقریبا هیچ” و رسالت با کمی تفاوت آورد:” هیچ چیز از برجام عاید ایران نشد”.
جوان، در سرمقاله خویش با بررسی روندهای تاکنونی و نقل قول سخنان صالحی و عراقچی مبنی بر عدم پایبندی آمریکا به تعهدات برجام خطاب به حسن روحانی می نویسد:” حال که رئيس کل بانک مرکزي هم به بي‌اثر بودن برجام و عدم لغو تحريم‌هاي بانکي با وجود عمل ايران به تعهداتش در برجام اذعان کرده رئيس‌جمهور محترم چه پاسخي به منتقدان برجام و مردم خواهند داد؟!”
حسین شریعتمداری هم در سرمقاله کیهان، با تشریح قول و قرارهای روحانی و دولت متبوع و غوغای تبلیغاتی روزنامه های “زنجیره ای” طرفدار دولت مبنی بر شکوفایی اقتصادی، نوشت:” سخن اصلی در این نوشته، پیشگیری از ادامه خسارت‌های فراوانی است که بعد از 3 سال مذاکرات پرهزینه هسته‌ای و با رسیدن به نقطه کنونی متحمل شده‌ایم، چگونه؟! اولین گام در این راه، پذیرش این واقعیت غیرقابل انکار است که آمریکا به هیچیک – تاکید می‌شود هیچیک- از تعهدات خود پایبند نبوده است و در مقابل امتیازات نقدی که دریافت کرده است فقط چند وعده نسیه داده است که این وعده‌های نسیه را هم امروزه یکی بعد از دیگری پس می‌گیرد. آیا کسی که از اندک واقع‌بینی برخوردار باشد، می‌تواند این واقعیت تلخ را انکار کند؟ پاسخ بدون کمترین تردیدی منفی است.”
روزنامه وطن امروز علاوه بر تیتر فوق، در مطلبی طنز گونه با عنوان،”از کی بپرسیم”، اشاره به سخنان روحانی کرده است. صالحی، رئيس سازمان انرژی، اعلام کرده بود طرف غربی نسبت به برخی از تعهدات خود در برداشتن تحريم‌ها از جمله تحريم‌های بانکي، تأخير داشته است. روحانی در جواب این سوال که نظر وی در رابطه با این سخنان چیست،گفته بود از خود صالحی بپرسید. مطلب مزبور به نقل از راننده تاکسی که با مسافران در این باره سخن می گوید، نوشت:” درباره این چیزا از هیچ کی نپرس چون یه توافقی کردند که هیچ کسی اطلاعات درست و حسابی نداره! یکی میگه آفتاب تابانه، اون یکی میگه هیچ چیز گیرمون نیومده. ما که تهش نفهمیدیم چی به چیه؟”
سرمقاله رسالت به قلم محمد کاظم انبارلویی، هم می نویسد:” اظهارات سيف در آمريكا و نيز نعمت‌زاده در سيماي جمهوري اسلامي نشان مي‌دهد كه مطالب گفته شده پيرامون “فرجام برجام” در پيام نوروزي رئيس جمهور حداقل پيرامون رفع تحريم‌هاي پولي ، بانكي، مالي و … صحت ندارد و مطابق با واقع نيست.
آقاي سيف مثل آقاي صالحي نيست كه بگوييم فقط بايد در مورد مسائل فني سخن بگويد و حق اظهارنظر در مورد مسائل ديگر را ندارد. او مستقيما مسائلي را مطرح كرده كه مربوط به مسئوليت قانوني او بوده است.”
انبارلویی در پایان نتیجه می گیرد که،”بعيد است در اين فرايند گفتگو برجام به فرجام برسد.”
روزنامه های طرفدار جناح اعتدال اما موضوع سفر موگرینی به تهران را بیشتر با اهمیت دانسته و بر روی آن متمرکز شده اند. روزنامه مردم سالاری، نوشت:”احنمال گشایش دفتر اتحادیه اروپا در تهران”، آرمان آورده است:” نبض دیپلماسی اروپا در تهران”، شرق، با چاپ عکسی از موگرینی و ظریف، نوشت:” آزمایش های موشکی ایران نقض برجام نیست”، اعتماد، نوشت:”صدای 500 میلیون اروپایی در تهران”،شهروند، به نقل از ظریف، نوشت:” مردم ایران باید نتایج مذاکرات هسته‌ای را احساس کنند”، روزنامه ایران در دو تیتر به گشایش دفتر اتحادیه اروپا در تهران و “استقبال گرم آنکارا از روحانی”، اشاره دارد. جهان صنعت، با اشاره به “سنگین ترین ریزش شاخص در سال 95″، آورده است:”شنبه سیاه بورس”
سرمقاله روزنامه ایران به بررسی موفقیت های دولت در عرصه دیپلماتیک و بین المللی پرداخته و می نویسد:” دولت تدبیر و امید روزهای پرکاری را در عرصه تعاملات دیپلماتیک و روابط بین‌الملل می‌گذراند که بدون شک می‌توان آن را متأثر از به فرجام رسیدن مذاکرات ایران و قدرت‌های غربی دانست. به بیان دیگر یکی از دستاوردهای قابل مشاهده «برجام»، افزایش تعاملات بین‌المللی ایران با کشورهاست که برای نمونه فقط در همین روزهای اخیر با تراکم دیدارهای بین‌المللی مقامات کشورمان با همتایان خارجی خود مواجه بوده و هستیم. آغاز هفته گذشته با سفر رئیس جمهوری قزاقستان به کشورمان آغاز شد و متعاقب آن هیأت بلندپایه ایتالیایی مذاکرات فشرده و گسترده‌ای با مسئولان کشورمان داشتند و در نهایت هفته پرکار دیپلماسی همه جانبه رئیس جمهوری با سفر آقای روحانی به ترکیه و سخنرانی در نشست سازمان همکاری‌کشورهای اسلامی پایان یافت.
در این میان باز شدن باب گفت‌و‌گو و اولویت یافتن آن در دکترین دیپلماسی دولت تدبیر و امید، فرصت ارزشمندی است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. تردیدی نیست که آنچه موجب موفقیت برجام شد، باز شدن باب گفت‌و‌گو و پذیرفتن حل مشکلات در چارچوب مذاکره میان ایران و قدرت‌های جهانی بود و در این فرآیند، مشخص شد که تصویر جعلی «ایران هراسی» اصالت و اعتباری ندارد و از رهگذر «گفت‌و‌گو» خط بطلان بر این نقش مجعول کشیده شد.”
آرمان به قلم داوود هرمیداس باوند در رابطه با سفر موگرینی به تهران از جمله می نویسد:” … اين امكان وجود دارد كه مساله عدم تعامل بانك‌هاي آمريكايي با رفع تحريم ايران مشكلاتي را به وجود آورد اما اين موجب نخواهد شد كه اروپايي‌ها تماما از آمريكايي‌ها در مساله ايران پيروي كنند و شايد يكي از مسائلي كه در دستور كار نماينده اتحاديه اروپا و مقامات ايران قرار بگيرد پيرامون مسائل بانكي باشد و موضع اتحاديه اروپا در قبال روابط اقتصادي با ايران را روشن كند.”
روزنامه شرق در مقاله،”ایران و اروپا در مرحله انتخاب” به قلم علی خرم می نویسد:”… تصور اینکه ایران بتواند فقط به روسیه و چین تکیه کند، تصوری مخدوش و گمراه‌کننده است و در ذات با اهداف انقلاب یعنی سیاست «نه شرقی نه غربی» در تضاد است. بی‌شک دوستی آگاهانه و انتخابگر با هردو جناح شرق و غرب به ترتیبی که بتواند تأمین‌کننده منافع و امنیت ملی کشور باشد، تأمین‌کننده اهداف انقلاب بوده است. اکنون و با سفر خانم موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در آستانه انتخاب یکی از دوستان و شرکای قابل اتکا در میان قدرت‌های بین‌المللی و تأثیرگذار قرار گرفته‌ایم. اتحادیه اروپا هم همین شرایط را در مورد جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای تأثیرگذار آزمایش می‌کند.”
مقاله در ادامه می نویسد:” اکنون وقت آن است با مجموعه ٢٨ کشور اتحادیه روابط‌مان را گسترش دهیم و طرفین از مواهب آن برخوردار شوند. بخشی از این راه در دوران دولت‌های هفتم و هشتم بین ایران و اروپا تبادل نظر شده و روی ایجاد دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران به مشابهت سفارت کشورمان در اتحادیه اروپا، توافق اصولی شده است.”
مجید تفرشی، مقیم لندن در مقاله ای در روزنامه اعتماد می نویسد:” مي‌توان به تفصيل درباره خسارت‌ها و مصايب وارد شده به سياست خارجی ايران، در دوران هشت ساله محمود احمدی نژاد سخن گفت، ولی يكی از مهم‌ترين و تاثيرگذارترين اين موارد، توفيق در ايجاد اتحاد كامل بين اروپا و امريكا، عليه ايران بود.
سفر مسوول روابط خارجي اتحاديه اروپا به تهران، از جهات مختلفی رويداد مهم كليدی در روند رو به رشد مناسبات ايران با جامعه بين‌المللي و به خصوص با كشورهاي اروپايی است. فدريكا موگرينی و هفت مسوول ارشد ديگر اتحاديه اروپا در سفر روز شنبه خود به تهران، ضمن گشايش دفتر رسمی اتحاديه اروپا در تهران، بر آنند كه اراده اروپا در گسترش همكاري با ايران در ابعاد مختلف، تصميم قطعی و جدی اتحاديه اروپا در انجام كامل و بی اما و اگر توافق هسته‌اي را به دولت حسن روحاني نشان دهند. … سفر موگرينی و گشايش دفتر اتحاديه اروپا در تهران ابعاد مختلف اقتصادی، سياسی، نظامی و راهبردی دارد. از نظر منابع انرژی، چه در بعد صادرات نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی، چه در بعد تجارت و سرمايه‌گذاری در نوين‌سازی صنعت نسبتا فرسوده نفت ايران شركت‌های اروپايی می توانند با ايران همكاری درازمدت و دو سر سودی را رقم بزنند.”
جهان صنعت در رابطه با سقوط بورس تهران می نویسد:”… ارزش بازار از ابتدای سال جاری تا به امروز بیش از 14 هزار میلیارد تومان ریزش را به ثبت رسانده، به طوری که از 350 هزار میلیارد تومان در اولین روز معاملاتی سال «7 فروردین‌ماه 95» به 336 هزار میلیارد تومان در شانزدهمین روز معاملاتی سال «28 فروردین ماه 95» رسیده است. از بین رفتن این حجم از سرمایه اتفاق تازه‌ای برای این بازار نیست اما در اولین ماه سال که باید همه‌چیز حداقل در یک خط تعادلی یا کاهش‌های ضعیف قرار داشته باشد به خوبی پیام‌های نگران‌کننده‌ای را برای فعالان و مقامات ناظر این بازار مخابره کرده است. شاخص بورس هم با کاهش بیش از 3 هزار واحدی از ابتدای سال جاری تا آخرین شنبه فروردین‌ماه تاییدی دیگر برای فضای منفی و سرد بورس است
بررسی روزنامه های ایران نشان می دهد که جناح های حکومتی نسبت به عدم تعهدات امریکا در رابطه با تحریم های وضع شده خشمگین و ناراضی هستند. جناح اعتدال در این زمینه برای دفاع، با دشواری روبرو گردیده و نگاه خویش را به بسط رابطه با اتحادیه اروپا برای گشایش اقتصادی و برای مقابله با سنگ اندازی های آمریکا قرار داده است. با توجه به موارد بالا بعید است دشواری های اقتصادی دولت روحانی در سال جاری به نقطه مطلوب مورد نظرآنها برسد.