از حدود یک میلیون کودک بازمانده از تحصیل و نزدیک به سه میلیون دانش‌آموز محروم از آموزش مجازی، وزارت آموزش و پرورش تنها نیم میلیون نفر را شناسایی کرده است.
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران از شناسایی بالغ بر ۵۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار دانش آموز ترک تحصیل کرده خبر داد.
او گفت: «این افراد نه به صورت دائمی بلکه به صورت موقت بازمانده از تحصیل شده‌اند.»
پیشتر منابع دولتی در ایران اعلام کرده بودند در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰، جمعیتی نزدیک به یک میلیون نفر از کودکان در سن آموزش از تحصیل بازمانده‌اند. مرکز آمار جمعیت بازمانده از تحصیل در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ را ۹۷۰ هزار و ۸۷۱ نفر برآورد کرده است.
بر پایه گزارش‌های رسمی شمار بازماندگان از تحصیل طی چهار سال- ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰- افزایش قابل توجهی داشته است. در این بازه زمانی جمعیت کودکان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی از ۱۶۱هزار و ۸۶۷ نفر به رقم ۲۱۰ هزار و ۲۲۱ نفر رسید که به معنای افزایش حدود ۵۰ هزار نفری دانش آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی است.
از حدود ۲۱۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰، ۱۱۳ هزار پسر و ۹۷ هزار نفر دختر بودند. بر این اساس شمار پسران بازمانده از تحصیل در بازه زمانی چهار ساله ۲۰ هزار نفر و شمار دختران حدود ۱۷ هزار نفر بیشتر شده است.
شمار کودکان بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه اول در این سال ۲۰۴ هزار و ۷۳۷ نفر اعلام شده است که در مقایسه با چهار سال قبل‌تر- کاهش اندک ۱۱ هزار نفری را نشان می دهد. در سال ۱۳۹۶ جمعیت کودکان بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه اول کمی بیشتر از ۲۱۱ هزار نفر گزارش شده بود.
۹۱ هزار و ۷۹۶ کودک بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه اول در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ پسر بودند که در مقایسه با سال تحصیلی ۱۳۹۶ افزایشی کمتر از ۱۰ هزار نفر را نشان می‌دهد. بنا بر ادعای مرکز آمار شمار دختران بازمانده از تحصیل در این مقطع در یک بازه زمانی چهار ساله ۲۰ هزار نفر کمتر شد و از ۱۳۳ هزار و ۷۰۷ نفر به رقم ۱۱۲ هزار و ۹۳۹ نفر رسید.
در مقطع متوسطه دوم اما شمار دختران بازمانده از تحصیل دوباره روند افزایشی داشته است.
شمار بازماندگان از تحصیل در مقطع متوسطه دوم از حدود ۳۷۰ هزار نفر در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ به ۵۶۶ هزار نفر در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ رسید. ۲۸۱ هزار و ۸۴۸ نفر از بازماندگان از تحصیل در مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ دختر بودند که در مقایسه با سال تحصیلی ۹۵-۹۶، ۷۳ هزار نفر افزایش را نشان می‌دهد. در همین بازه زمانی شمار پسران بازمانده از تحصیل با حدود ۱۱۸ هزار نفر افزایش، از ۱۶۶ هزار نفر به ۲۸۴ هزار نفر افزایش یافت.
فقر اقتصادی و کرونا مانع آموزش کودکان فقیر
به اذعان معاون وزیر آموزش و پرورش آمار ترک تحصیل در دوران همه‌گیری کرونا «کمی شدت پیدا کرد».
باقرزاده «نداشتن اینترنت یا عدم دسترسی به آموزش از راه دور، یا اجبار به کارکردن» را از اصلی‌ترین عامل‌های افزایش شمار دانش آموزانی که به گفته او «موقت ترک تحصیل کرده‌اند»، عنوان کرد.
در دوره همه‌گیری کرونا تا مهر ۱۴۰۱ آموزش در ایران مجازی و از طریق شبکه آموزشی شاد انجام می‌شد. فقر گسترده و عدم پوشش شبکه اینترنت در مناطق محروم بسیاری از جمعیت در سن آموزش ایران را از دسترسی به مدرسه محروم کرد.
بنا بر اظهارات مقام‌های دولتی در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ دستکم سه میلیون دانش آموز از دسترسی به شبکه شاد به دلیل نداشتن گوشی تلفن همراه یا عدم پوشش شبکه اینترنت محروم شدند. آمار اعلام شده از سوی معاون وزیر آموزش و پرورش کمتر از یک ششم رقم کودکان محروم از شبکه شاد در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است.
نهادهای حکومتی پیش از آنکه آموزش مجازی شود، فقر اقتصادی را اصلی‌ترین عامل ترک تحصیل دانش آموزان عنوان کرده بودند. داده‌های پایگاه رفاه ایرانیان نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ حدود ۳۱ درصد دانش آموزان در ایران از خانواده‌های فقیر بودند. این شاخص در استان سیستان و بلوچستان که بالاترین نرخ بازماندگی از تحصیل را دارد، ۶۱ درصد گزارش شده است.
در دو سال اخیر با توجه به روند فزاینده نرخ تورم و سیاست‌های اقتصادی دولت، پیش‌بینی می‌شود جمعیت زیر خط فقر افزایش یافته و به تبع آن آمار کودکان بازمانده از تحصیل که متاثر از سیاست‌های کالایی‌سازی آموزش و خصوصی‌سازی مدارس و فقر اقتصادی تحمیل شده ترک تحصیل می‌کنند، فزونی گرفته باشد. گسترش فقر همزمان به افزایش فاجعه‌بار اجبار کودکان دختر به ازدواج و ترک تحصیل دائمی آن‌ها نیز منجر شده است.
زمانه