لغو تحریمها علیه تهران امکان از سرگیری صادرات نفت را فراهم میکند و فشار بر قیمت انرژی را کاهش میدهد. این شاید مهمترین دلیل برای اشتیاق فزاینده اروپاییها برای اعلام توافق است.
یکی از دیپلماتهایی که در جریان جزئیات مذاکرات هستهای در وین قرار دارد، گفت: «توافق بر سر احیای برجام میتواند ظرف ۴۸ ساعت به دست آید.»
سیمون کاونی، وزیر امور خارجه ایرلند، که به عنوان رابط شورای امنیت سازمان ملل متحد در مذاکرات وین حضور دارد، گفت: «سیگنالهای خوبی برای توافق در آخر هفته (شنبه یا یکشنبه) وجود دارد.»
احیای برجام راه را برای پایان تحریمها علیه ایران هموار میکند و به این کشور اجازه میدهد صادرات نفت به کشورهای غربی را که به دنبال قطع اتکای خود به روسیه برای تأمین انرژی هستند، افزایش دهد.
تنها چند روز پس از بازگشت نازنین زاغری-رتکلیف به بریتانیا پس از شش سال بازداشت غیرقانونی، احیای برجام گامی دیگر در عادی سازی روابط تهران با جامعه بینالمللی خواهد بود.
وزیر خارجه ایرلند همچنین گفت که «شکی نیست» که توافق منجر به تجدید صادرات نفت از ایران و کاهش فشار بر قیمت انرژی در غرب خواهد شد.
کاونی به رادیو ۴ بی بی سی گفت: «ما به امضای یک قرارداد بسیار نزدیکتر شدهایم. در واقع، برخی می گویند که به طور بالقوه چشماندازی برای یک معامله در این آخر هفته وجود دارد. ایران یک تعطیلات ملی دارد که از روز دوشنبه شروع میشود و نزدیک به دو هفته طول میکشد و بنابراین ممکن است رهبران سیاسی بخواهند این موضوع را در ۴۸ ساعت آینده انجام دهند و مطمئناً این امید ماست.»
وی افزود: «تردیدی وجود ندارد که کشورهای دیگر در قاره اروپا، به ویژه در بخش غربی اروپا، اکنون میخواهند از اتکا به نفت، گاز و زغال سنگ روسیه دور شوند. بازگشت نفت خام ایران به بازار، چشمانداز بسیار جذابی برای کاهش فشار بر قیمت نفت خواهد بود. این به این معنی است که یک تولیدکننده بزرگ نفت به طور مؤثر به بازار برای تأمین نفت بازگشته است. فکر میکنم این انگیزهای برای تلاش برای احیای برجام است.»
برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) توافقنامهای است که در سال ۱۳۹۴ بین ایران و فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، چین و روسیه ایجاد شد و به تهران اجازه داد در ازای محدود کردن برنامه هستهایش، بخشی از تحریمهایش لغو و یا تعلیق شود.
دونالد ترامپ در سال ۱۳۹۷ آمریکا را از این توافق خارج کرد، اما دولت بایدن اعلام کرده که مایل است تا زمانی که ایران به تعهدات خود پایبند باشد، دوباره وارد تعامل شود. مذاکرات برای احیای برجام و بازگشت آمریکا به آن از اسفند ۱۳۹۹ در وین در جریان است.
اما به رغم خوشبینی بسیار زیاد در بخشی از سخنان وزیر خارجه ایرلند، او تلاش کرد واقعبینی و «احتمالات در سیاست» را هم نادیده نگیرد و بگوید که البته «هیچ اطمینان صد در صدی در مورد احیای برجام در دو روز آینده وجود ندارد و صرفا یک احتمال قوی در این مورد هست. این توافق واقعاً تقریباً دو یا سه هفته پیش انجام شد، و مطمئناً در طرف اتحادیه اروپا، ما از دستیابی به متن نهایی توافق خوشحال بودهایم.»
کاونی گفت، تهاجم روسیه به اوکراین باعث «تنش و تأخیر» در مذاکرات وین شده است، زیرا این نگرانی مسکو این است که تحریمهای بینالمللی مانع از به دست آوردن هر گونه منفعتی از احیای برجام خواهد شد.
اما او گفت: «به نظر میرسد در چند روز گذشته این مشکل حل شده است. انگار تقریباً به آن نقطه رسیدهایم. این یک خبر خوب است زمانی که جهان به آن نیاز دارد و همچنین یادآور این است که چندجانبه گرایی میتواند کارساز باشد اگر صبر و عزم برای دستیابی به توافق وجود داشته باشد.»