فعالیت دو سامانه بارشی در سیستان وبلوچستان و جنوب کرمان موجب طغیان رودخانه‌ها و جاری شدن سیلاب‌های فراوانی در جنوب سیستان و بلوچستان و کرمان شده با این وجود دو تالاب خشکیده هامون و جازموریان بهره‌ای از این سیلاب‌ها نبرده و همچنان تشنه هستند.
بارش باران سیل آسا به ویژه در چابهار و کنارک که به گفته‌کارشناسان و مسئولان هواشناسی استان سیستان وبلوچستان در تاریخ و از بدو تاسیس شهر کنارک بی‌سابقه بوده باعث شده تا همه خانه‌های برخی از محله‌های این شهر دچار آبگرفتگی کامل شود.
بارش‌ها در جنوب کرمان هم مشکلات و خسارات زیادی را برای ساکنان بخش جنوبی این استان به وجود آورده که هنوز میزان خسارت‌ها و تلفات برآورد نهایی شده است.
با وجود نزدیک به سه دهه خشکسالی در جنوب شرقی کشور، هربارشی علی‌رغم خسارت‌های زیانباری که به‌همراه دارد در تنش‌زدایی براثر خشکسالی حاکم براقلیم‌های یاد شده تاثیر گذار است و باعث رفع خشکسالی می‌شود.
با این وجود انتظار می‌رفت دو حوزه هامون و جازموریان که در این سال‌ها به دلیل کاهش شدید بارش‌ها به خشکیدگی کامل رسیده‌اند لبی از این بارش‌ها تر کنند که متاسفانه انتظارها برآورد نشده و این تالاب‌ها همچنان خشک هستند.
این بارش‌ها جوابگوی هامون و جازموریان نیستند
کارشناس محیط زیست استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار همشهری آنلاین اظهار کرد: علی‌رغم بارش‌های خوبی که این روزها در استان روی داده و خسارات زیادی هم به‌بار آورده عملا تاثیر چشمگیری برای رفع خشکیدگی هامون و جازموریان نداشته است.
دکتر وحید پورمردان گفت: بیشتر بارش‌ها در منطقه بلوچستان اتفاق افتاده و این در حالی است که حوزه هامون در منطقه سیستان واقع است. همچنین حوزه جازموریان نیز از مناطق تحت تاثیر بارشی در جنوب استان فاصله دارد. به همین دلیل تاثیر پذیری دو حوزه یاد شده از بارش‌های اخیر کم بوده است.
وی ادامه داد: اینکه بگوییم بارش‌ها اصلا تاثیر نداشته دوراز واقعیت است، ولی میزان تشنگی هامون و جازموریان آنقدر بالاست که که تاثیرات چشمگیر نیست و فقط می‌توان گفت سطح دوبستر خشک شده در مناطقی تر شده‌اند.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: منبع اصلی حوزه هامون در بیرون از مرزهای ما قرار دارد. یعنی در کشور افغانستان واقع است. به همین دلیل هر اتفاق بارشی و هر فعالیت بارشی در آن کشور صورت بگیرد تاثیرش را می‌توان در هامون دید.
پورمردان افزود: خبرها حاکی از آن است که بارش‌های خوبی در کشور همسایه چه به صورت باران در پایین دست و چه به صورت برف در ارتفاعات صورت گرفته که می‌توان به این بارش‌ها در آینده امیدوار بود به شرط آنکه حقابه هامون از هیرمند رعایت شود.
سیستم بارشی جدید در راه است
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان هم در گفت و گو با خبرنگار همشهری آنلاین اظهار کرد: در طی هفته گذشته دو سیستم بارشی وارد استان شده که براثر فعالیت‌های این دو سامانه بالغ بر ۳۳۰ میلی متر بارش فقط در بخش کنارک صورت گرفته که این میزانبارندگی و در این محدوده زمانی در تاریخ تاریخ این شهر بی‌سابقه بوده است.
محسن حیدری بیان کرد: این بارش‌ها موجب آبگرفتگی شدید برخی از این مناطق شده که تحت تاثیر دو مساله بوده است. یکی اینکه حجم بارش‌ها بسیار زیاد بوده و دیگر اینکه طراحی این مناطق اشتباه است و تا زمانیکه این اشتباهات رفع نشود در پی هر بارش شدیدی همین اتفاق روی خواهد داد.
وی ادامه داد: سیستم بارشی دوم تا پایان سه‌شنبه شب ۱۴ دیماه از استان خارج خواهد شد. اما سامانه جدیدی در راه است که ممکن است در برخی مناطق بین یک تا ۵۰ میلی‌متر بارندگی به همراه داشته باشد که این بارش‌ها در ارتفاعات تفتان، بزمان و زاهدان به صورت برف خواهد بود.
هامون و جازموریان بی‌تاثیر از بارش‌ها نیستند
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان درباره تاثیر پذیری تالاب‌های خشکیده استان از این بارش‌ها گفت: هامون و جازموریان بی‌تاثیر از بارش‌ها نیستند، اما رفع خشکیدی و احیای دو تالاب یاد شده نیازمند تداوم اینگونه بارش‌ها به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال و به تعبیری وقوع ترسالی و رفع خشکسالی‌هاست.
حیدری افزود: درپی فعالیت‌های سامانه بارشی در استان، منطقه زابل شاهد بارش ۲۰ میلی متری باران بود که این بارش‌ها بی شک جاری شدن سیلاب‌هایی را به همراه دارد که مقصد نهایی آنها هامون است. اکنون می‌توان ادعا کرد که منطقه زابل کاملا خیس است.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که تغذیه اصلی هامون بستگی به میزان بارش‌ها در افغانستان دارد. اگر بارش‌ها آنجا خوب باشد بی‌شک هامون از جاری شدن سیلاب‌ها بهره خواهد برد. البته باید حقابه هامون از هیرمند هم رعایت شود که این حقابه اکنون قطع است.
طالبان؛ مانع تحلیل وضعیت بارش‌ها در کشور همسایه
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان درپاسخ به این پرسش که اکنون وضعیت بارش‌ها در افغانستان چگونه است گفت: تا پیش از حضور طالبان بر مسند قدرت افغانستان ما به سایت‌های هواشناسی این کشور رجوع و وضعیت آب و هوایی و میزان بارش‌ها را رصد می‌کردیم، اما اکنون این سایت از دسترس خارج شده و ما اطلاعی از میزان بارش‌ها در کشورهمسایه نداریم.
حیدری بیان کرد: معمولا سایت‌های هواشناسی تابع شرایط بین‌المللی است و دسترسی به اینگونه اطلاعات بین کشورهای دنیا آزاد است که متاسفانه این امکان برای افغانستان وجود ندارد.
جازموریان را خودمان خشک کردیم
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان درباره وضعیت جازموریان گفت: شرایط جازموریان با هامون فرق می‌کند، زیرا حوزه آبریز آن در کشورمان قرار دارد. ۴۹ درصد جازموریان در استان کرمان و ۴۱ درصد هم در سیستان و بلوچستان قرار دارد. ساخت سدهایی در جنوب کرمان باعث شد تا حقابه جازموریان به شدت تقلیل یابد و باعث خشکیدگی مطلق آن شود. در واقع جازموریان را خودمان خشک کرده‌ایم.
حیدری درباره تاثیر بارش‌ها در جنوب کرمان اظهار کرد: ما شاهد بارش‌های خوبی در این منطقه هستیم. طغیان رودخانه‌ها و جاری شدن سیلاب‌ها را شاهدیم. بی شک مقصد نهایی این سیلاب‌ها سدها منطقه هستند. اگر حقابه ها رعایت شود بی‌شک جازموریان از خشکیدگی رهایی می‌یابد.
وی در پایان گفت: در منطقه دلگان و گلمورتی هم بارش‌های سیل‌آسایی داشتیم که مقصد نهایی آنها جازموریان خواهد بود.
علی خوشتراش- همشهری آنلاین