آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا در حاشیه نشست “گروه ۲۰” در رم با انتشار بیانیه‌ای از تعلل جمهوری اسلامی در بازگشت به مذاکرات برجام و اقدامات ایران برای غنی‌سازی اورانیوم در سطج تسلیحات هسته‌ای ابراز نگرانی کردند.
جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه و بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا در دیداری در حاشیه نشست “گروه ۲۰” که روز شنبه ۳۰ اکتبر در رم پایتخت ایتالیا آغاز شد، پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای ایران و مذاکرات برجامی بیانیه مشترکی منتشر کردند.
رهبران چهار کشور که امیدوارند بتوانند ایران را متقاعد کنند تا غنی سازی اورانیوم در سطح تسلیحات هسته‌ای را متوقف کنند، گفته‌اند که “راه‌حل را در مذاکره می‌بینند”. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا تصریح کرد، “این تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که ایران مسیر خود را تغییر دهد”.
یک مقام ارشد دولت آمریکا به خبرنگاران گفته است که پیشنهاد نشست درباره ایران در حاشیه گردهمایی گروه ۲۰ از سوی مرکل و با هدف دادن فرصتی به رهبران برای بررسی مسائل پیش از ازسرگیری مذاکرات بوده است.
چهار کشور در بیانیه خود از ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران خواسته‌اند که از این فرصت برای بازگشت به مذاکرات استفاده کند. آنان تاکید کرده‌اند که مذاکره “تنها راه جلوگیری از تشدید خطری است که به نفع هیچ کشوری نیست.»
در این بیانیه مشترک از “اقدامات تحریک‌آمیز” ایران در زمینه غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا و تسریع تولید اورانیوم فلزی انتقاد شده و آمده است، جمهوری اسلامی برای یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز نیازی به غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا و یا اورانیوم فلزی ندارد، زیرا هر دو این‌ها برای تولید بمب هسته‌ای است.
آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا همچنین گفته‌اند که متوقف کردن مذاکرات هسته‌ای از سوی جمهوری اسلامی و تعلل ایران در بازگشت به میز مذاکره موجب “نگرانی عمیق و فزاینده” آنهاست.
این چهار کشور در بیانیه خود تاکید کرده‌اند، پیرامون “امکان دستیابی به یک توافق سریع” و “بازگشت به تعهدات هسته‌ای” نظر واحدی دارند و معتقدند که هنوز چنین امکانی وجود دارد.
جلوگیری از دستیابی به بمب هسته‌ای
در بیانیه چهار کشور ضمن استقبال از “تعهد شفاف” دولت بایدن برای بازگشت به برجام تصریح شده است، تاکید رهبران هرچهار کشور بر این است که اطمینان داشته باشند که “ایران هرگز به بمب هسته‌ای دسترسی نخواهد داشت”.
آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا اقدامات ایران در توسعه برنامه هسته‌ای و جلوگیری از امکان نظارت آژانس بین‌المللی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را مانع دسترسی به توافق دانسته‌اند.
نگرانی کشورهای یادشده نسبت به هدف واقعی ایران از تعلل در بازگشت به میز مذاکره به این دلیل است که دور ششم مذاکرات وین در روز ۳۰ خرداد به پایان رسیده و پس از گذشت بیش از چهار ماه هنوز دولت رئیسی به ادامه مذاکرات ناظر بر مناقشه هسته‌ای با ایران بازنگشته است.
سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای و آمریکا بارها از تعلل جمهوری اسلامی انتقاد کرده و هشدار داده‌اند که فرصت بازگشت به مذاکرات وین نامحدود نیست.
مقام‌های آمریکا، از جمله آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و همچنین رابرت مالی، رئیس دفتر ایران در وزارت امور خارجه این کشور پیش از این نیز هشدار داده بودند که عدم بازگشت ایران به میز مذاکره عملا کسب توافق با آن کشور بر سر مناقشه هسته‌ای را از موضوعیت خواهد انداخت.
همچنین جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هفته گذشته با اعلام خبر دیدار سران چهار کشور در حاشیه نشست گروه ۲۰ گفته بود که هنوز برای آمریکا روشن نیست که آیا ایران آماده بازگشت به مذاکرات هست یا خیر.
وعده‌های جمهوری اسلامی
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به تازگی گفت که ایران به زودی تاریخ بازگشت به این مذاکرات را اعلام خواهد کرد.
علی باقری کنی، معاون حسین امیرعبداللهیان نیز چهارشنبه هفته گذشته و پیش از سفر به مسکو برای گفت‌وگو با مقامات اتحادیه اروپا راهی بروکسل شد.
او که قرار است به عنوان جانشین عباس عراقچی، در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین شرکت کند، در جریان سفرش به بروکسل از جمله با انریکه مورا، معاون جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو کرد.
اکنون، کشورهای روسیه و چین نیز بر بازگشت فوری جمهوری اسلامی به این مذاکرات تاکید می‌کنند. میخائیل اولیانوف، نماینده وزارت امور خارجه روسیه در مذاکرات وین نسبت به پیامدهای منفی عدم شرکت ایران در مذاکرات هشدار داده است.