در پی برخلاف ادعاهایی مبنی بر اینکه احمد مسعود و امرالله صالح هنوز در افغانستان هستند، واقعیت این است که این دو از افغانستان گریخته‌اند.سلطهٔ طالبان: فرار رهبران «مقاومت افغانستان» که سال‌ها مورد حمایت سیا بوده‌اند
منبع: اینترسِپت، ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۱ [۳۰ شهریور ۱۴۰۰] – ترجمهٔ نیما حیدری – اختصاصی اندیشه نو
پسر «مشهورترین» رهبر مقاومت ضدطالبان افغانستان، کمتر از یک ماه پس از اینکه قول داده بود از میهنش «در هر شرایطی» دفاع کند، به تاجیکستان همسایه فرار کرده است.
به گفتهٔ یکی از مقام‌های ارشد اطلاعاتی آمریکا، یک مشاور پنتاگون، و دو مقام ارشد سابق دولت افغانستان، احمد مسعود، پسر احمد شاه مسعود، رهبر فقید اتحاد شمالی، اندکی پس از آنکه طالبان کنترل درّهٔ پنجشیر را در ۶ سپتامبر [۱۵ شهریور]به دست گرفتند، به تاجیکستان گریخت. این مقام ارشد آمریکایی و دو مقام سابق افغانستان می‌گویند که چند روز بعد از فرار مسعود، امرالله صالح، معاون سابق رئیس‌جمهور افغانستان که سال‌ها رئیس اطلاعات و امنیت افغانستان بود، با هلیکوپتر افغانستان را ترک کرده است.
عقب‌نشینی این دو چهره‌ٔ کلیدی مقاومت افغانستان در تضاد با این ادعاهای عمومی است که آنها هنوز در افغانستان هستند و علیه طالبان مقاومت می‌کنند. این امر حاکی از تغییر قابل‌توجهی در سرنوشت آنهاست: برای نخستین بار در دهه‌های اخیر، به نظر نمی‌رسد که دولت آمریکا و سیا از آنها حمایت می‌کنند. به گفتهٔ دو مقام پیش‌گفتهٔ افغانستان و یک مقام اطلاعاتی بازنشستهٔ آمریکا، مسعود و صالح هر دو به دنبال گرفتن کمک و تجهیزات نظامی از غرب هستند،[*] اما دولت بایدن از آنها حمایت نمی‌کند و هیچ صحبتی هم از اینکه آیا باز هم به این دو کمک خواهد کرد یا خیر، نشده است.
مسعود روز چهارشنبه ۱۵ سپتامبر رابرت استریک لابیگرِ واشنگتن را استخدام کرد. جمهوری‌خواهان برجسته‌ای مانند سناتور لیندزی گراهام که مشتاق بازگشت آمریکا به افغانستان است، به مسعود و صالح روی خوش نشان داده‌اند.
از زمانی که طالبان کنترل پنجشیر را به دست گرفت، نه مسعود و نه صالح در ملأ عام دیده نشده‌اند. هر دو نفر اهل استان کوهستانی شمال‌شرقی هستند که پایگاه همیشگی «مقاومت افغانستان»، نخست در برابر اتحاد جماهیر شوروی و بعدها در برابر طالبان بوده است. به گفتهٔ يک مقام ارشد سابق دولت افغانستان که هفتهٔ گذشته با مسعود صحبت کرده است، مسعود در حال حاضر در يک «خانهٔ امن» در شهر دوشنبه، پايتخت تاجيکستان، به سر می‌برد، و صالح هم در مکانی نزديک به آن ساکن است.
آخرین توییت صالح در روز ۳ سپتامبر و در حالی بود که طالبان محاصرهٔ پنجشیر را آغاز کرده بودند. او در ویدیویی همراه با توییتش، گزارش‌های مبنی بر فرار او از افغانستان را «کاملاً بی‌اساس» خواند و رد کرد. صالح در توییت خود نوشت: «”مقاومت” ادامه دارد و ادامه خواهد داشت. من اینجا هستم در خاک خودم، برای خاک خودم، و از شرافت آن دفاع می‌کنم.»
روز دوشنبه ۲۰ سپتامر، علی میثم نظری، سخن‌گوی مسعود، به اینترسِپت گفت که مسعود «در داخل افغانستان… در مکانی نامعلوم است.» با صالح نتوانستیم برای اظهارنظرش تماس بگیریم.
صالح که زمانی دستیار احمد شاه مسعود بود و سال‌ها در پُست‌های ارشد در دولت مورد حمایت آمریکا در افغانستان خدمت کرده است، ماه گذشته با استناد به تصمیم غنی به فرار به امارات متحد عربی، توییت کرد که جانشین قانونی اشرف غنی رئیس‌جمهور سابق افغانستان است. صالح در روز ۱۶ اوت [۲۵ مرداد]، روز بعد از آنکه طالبان کنترل کابل را به دست گرفتند، در حساب توییتر خود نوشت: «طبق قانون اساسی افغانستان، در صورت غیبت، فرار، استعفا، یا مرگ رئیس‌جمهور، معاون اوّل رئیس‌جمهور سرپرست ریاست‌جمهوری می‌شود. من اکنون در داخل کشورم و سرپرست قانونی ریاست‌جمهوری هستم.»
در ماه اوت، جمهوری‌خواهان آمریکایی برجسته‌ای مانند گراهام و مایک والتز (نمایندهٔ کنگره) از دولت بایدن خواستند که صالح و مسعود را در حکم «نمایندگان قانونی دولت» افغانستان به رسمیت بشناسد. گراهام اوایل ماه جاری به بی‌بی‌سی گفت: «ما به افغانستان برخواهیم گشت. باید برگردیم، چون تهدید [ترور] بسیار بزرگ خواهد بود.»
گراهام هفتهٔ گذشته در مصاحبه‌ای با پولیتیکو در مورد صالح گفت: «من می‌خواهم که صدایش شنیده شود. من همهٔ تلاشم را خواهم کرد. [طالبان] مردم ما را گروگان گرفته‌اند. آنها گروهی تروريستی‌اند. گروه جهادی اسلامی افراطی‌اند.» ظاهراً گراهام در ماه اوت جایی در برنامهٔ تلویزیونی شان هَنیتی در فاکس نیوز برای صالح رزرو کرده بود؛ والتز نیز توانسته بود جایی برای مسعود در همین شبکهٔ فاکس نیوز رزرو کند. همین امروز، جیمز هیویت، سخن‌گوی والتز، بار دیگر درخواست نمایندهٔ کنگره برای به رسمیت شناختن صالح و مسعود به عنوان نمایندگان قانونی افغانستان را تکرار کرد و گفت: «بله، موضع او هنوز همین است» و به اطلاعیه‌ای مطبوعاتی با عنوان «والتز و گراهام از بایدن می‌خواهند که “نیروهای مخالف” در درّهٔ پنجشیر را به رسمیت بشناسد» اشاره کرد. گراهام به درخواست‌های ما برای اظهارنظر در این مورد پاسخ نداد.
تعداد زیادی سناتور جمهوری‌خواه نیز از بایدن خواسته‌اند که طالبان را سازمانی تروریستی اعلام کند. مارکو روبیو، معاون کمیتهٔ اطلاعات سنا، طرحی را به مجلس برده است که دقیقاً همین کار را می‌کند- اقدامی که به‌احتمال زیاد باعث مشکلات زیادی در تعامل دیپلماتیک با دولت جدید خواهد شد.
آمریکا سال‌هاست که از گروه‌های مخالف در افغانستان حمایت می‌کند. این موضوع به نقش سیا در مسلح کردن مجاهدین افغان برای جنگیدن با روس‌ها در زمان رئیس‌جمهور رونالد ریگان برمی‌گردد. احمد شاه مسعود، «فرماندهٔ افسانه‌یی مقاومت»، در زمان ریگان و دولت‌های بعدی آمریکا، در زمانی که شبه‌نظامیانش روس‌ها را از کابل بیرون می‌راندند، و بعدها مخالفت با طالبان را رهبری کردند، پول از سیا دریافت می‌کرد. مسعود دو روز پیش از حمله‌های ۱۱ سپتامبر توسط عوامل القاعده ترور شد.
مشخص نیست که آیا احمد مسعود و «جبههٔ مقاومت ملیِ» او این بار از حمایت آمریکا یا دیگر دولت‌های غربی برخوردار خواهند شد یا نه. چشم‌انداز «مقاومت» چندان روشن به نظر نمی‌رسد. نیویورک تایمز هفتهٔ گذشته گزارش داد که در استان پنجشیر «مبارزه تا حد زیادی متوقف شده بود» و «آنچه از مقاومت باقی مانده بود، محدود به مناطق کوهستانی به نظر می‌رسید.»
اگرچه سازمان‌های اطلاعاتی غرب به طور رسمی با مسعود همکاری نکرده‌اند، اما بنا به گزارش‌ها، جلسه‌هایی غیررسمی با او داشته‌اند. همچنین، سابقهٔ تاریخی کافی وجود دارد که گروه‌های مخالف به کشورهای همسایه فرار می‌کنند تا برای بازگشت نهایی خود نقشه بکشند. در سال ۲۰۰۱ همین طور شد، و طالبان برای گردآوری نیرو و سازمان‌دهی مجدد، به پاکستان و ایران رفتند.
اندیشه نو: استفاده از تمام با بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.
[*] تأکیدها همه از مترجم است.