با خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان جنگ بین نیروهای دولتی و طالبان در ولایت‌های مختلف شدت گرفته است. در شهر هرات طالبان حلقه محاصره را تنگ‌تر کرده و خود را به نزدیکی شهر رسانده است. اکنون از ۱۷ ولسوالی ولایت هرات تنها دو ولسوالی از جمله شهر هرات در کنترل دولت است. با افزایش درگیری‌ها وزارت دفاع افغانستان اعلام کرده که هواپیماهای بی -۵۲ آمریکایی طالبان را در چند شهر بمباران کرده و ۲۰۰ عضو گروه طالبان کشته شده‌اند.
گفته می‌شود پس از تصرف برخی شهرها طالبان از خانواده‌ها خواسته تا دختران خود را به عقد اعضای این گروه دربیاورند. در شهرهای تحت تصرف طالبان مکاتب تعطیل شده و مردم از خانه‌های خود خارج نمی‌شوند. عده‌ای از ساکنین شهرهای تحت محاصره هم در حال فرار به سمت کابل یا کشورهای دیگر هستند. در چنین وضعیت تیره و تاری زنان بیش از همه گروه‌ها در خطر هستند. با سیطره دوباره طالبان بر افغانستان زنان این کشور آزادی‌هایی را که در دو دهه گذشته به دست آورده‌اند از دست خواهند داد و سرنوشت نامعلومی در انتظار نسل جوان است.
عطیه مهربان فعال زنان ساکن افغانستان از چگونگی شرایط این روزها، درگیری‌ها و مردم افغانستان می‌گوید.
طالبان در چه ولایت‌هایی پیشروی کرده است؟
طالبان در تمامی ولایات درحال پیش روی هستند
وضعیت زنان در ولایت‌های تحت کنترل طالبان چگونه است؟
از وضعیت زنان در ولایات تحت تسلط طالبان اطلاعات بسیار کمی در دسترس است. کسانی‌که آنجا هستند جرئت نمی‌کنند گپ بزنند. گزارشات ضد و نقیض بیرون می‌آید. اما در کل زنان از خانه بیرون نمی‌شوند و دانشگاه‌ها و مکاتب در مراکز هم از طرف حکومت تعطیل شده است. تعدادی از زنان هم کشته شده‌اند.
طالبان دستور داده زنان در شهرهای تحت تسلط این گروه به عقد اعضای گروه دربیایند؟ آیا این خبر درست است؟
گزارش در مورد عقد طالبان نشر شده اما طالبان تایید نکردند اما این ادعا در ولایات زیادی مطرح شده است.
وضعیت درگیری‌ها و جنگ در هرات به چه صورت است؟
وضعیت جنگ در هرات در داخل شهر است. مردم در خانه‌ها حبس هستند. و زندگی کلی تعطیل است. تعدادی در حال فرار به کابل و کشورهای همسایه هستند.
آیا مردم افغانستان انتظار کمک از کشورهای خارجی را دارند؟
چشم مردم فعلا به یک تحول و حمایت قاطع منطقه‌ای و جهانی است.
آیا دولت افغانستان قدرت خود را از دست داده؟ فکر می کنید درگیری‌ها چقدر طول بکشند؟
قدرت دولت در حال محدود شدن است. فکر میکنم این یک آغاز برای جنگ است.
آیا این جنگ دولت با طالب است یا جنگ مردم با طالب؟
فکر میکنم وضعیت از جنگ طالب به جنگ داخلی قومی تغییر خواهد کرد.
نوع برخورد جامعه جهانی با پیشروی طالبان را چگونه تحلیل می‌کنید؟آیا مذاکرات صلح سندی برای مشکلات بیشتر افغانستان نبود؟
مذاکرات صلح به گونه‌ای شد که طالبان به منطقه و جهان تضمین دادند که به آنان حمله نخواهد شد و مردم افغانستان به یک گروه تروریستی، غافلگیرانه تسلیم شد.
نوع نگاه مردم و تحلیلگران افغانستانی به نقش آفرینی ایران در افغانستان، مذاکره با طالبان و برگزاری نشست صلح چیست؟
مردم به نحوی با تجربه از دوران مقاومت گذشته توقع داشتند ایران در این شرایط که خصوصا امریکا از افغانستان بیرون می‌شود از آنان حمایت نکند اما برعکس حکومت ایران هم در پی توافق با طالبان برآمد و تلاش کرد با آنان مستقیم وارد مذاکره شود.
آیا جامعه افغانستان دو دهه بعد از تجربه حکومت داری طالبان واکنش متفاوتی به این گروه خواهد داشت؟ اصلا معتقد هستید که جامعه افغانستان تغییری کرده؟
نسلی که بعد از طالب در افغانستان تربیت شدند بسیار نیروی عظیم چند ملیونی هستند. این نسل در مورد دین، سیاست، مذهب، حقوق زن و مرد، آموزش و هر مسئله دیگر عکس طالبان هستند اما مردم زیر فشار یک گروه قوی تروریستی با حمایت منطقه‌ای و جهانی قرارگرفته‌اند و در مقایسه با آنان دست پایین‌تری دارند و طالبان ازین مردم قربانی زیادی نیز گرفتند.
آینده افغانستان را چگونه پیش بینی می کنید؟
آینده برای فعلا تاریک است. متاسفانه امید کمتر دیده می‌شود. جوانان و الیت جامعه در حال فرار از ترس جان خود هستند.
۱۹ مرداد ۱۴۰۰
بیدارزنی