جوایز جشنوارۀ سینمایی کن امسال چند ویژگی داشت: کنار گذاشتن سینمای آمریکا، توجه به جوانترها، به زنان و البته به فیلمهای “غیر غربی”. اصغر فرهادی که یکی از مهمترین جوایز جشنواره را با یک فیمساز فنلاندی قسمت کرد، هنگام دریافت جایزه بار دیگر گفت که هدفش از فیلم ساختن ایجاد آگاهی است، زیرا به گفتۀ او ایجاد آگاهی راه نجات کشورش است.
یک روز بعد از اعطای جوایز جشنوارۀ کن که امسال به دلیل اپیدمی کووید ۱٩ نه در بهار که در وسط تابستان برگزار شد، برخی مطبوعات فرانسه جمعبندیهایی از ثمرۀ امسال فستیوال ارائه کردهاند. هرچند که به طور کلی روزهای یکشنبه – بخصوص در اوج تابستان – نباید انتظار زیادی از مطبوعات فرانسوی داشت.
روزنامۀ “لا پرووانس” که در جنوب فرانسه منتشر میشود و طبعاً به رویدادهای کَن توجه بیشتری دارد، در تیتر مطلبی که به اصغر فرهادی اختصاص داده مینویسد: “فرهادی با دریافت جایزۀ بزرگ، خواستار ایجاد آگاهی در ایران شد”.
عبارت فرانسوی را میتوان “بیداری وجدانها” نیز ترجمه کرد اما نظر به حساسیت رسانههای ایرانی به سخنان فرهادی و سوءتفاهمی که ترجمۀ اظهارات قبلی او ایجاد کرد، بهتر است اصل فارسی نقل شود. فرهادی بعد از دریافت جایزه از دست الیور استون، سینماگر آمریکایی، گفت:
…”به یاد ۳۶ سال قبل میافتم که در سیزده سالگی، در شهری که به دنیا آمدم، با کمترین امکانات اولین فیلم کوتاه خودم را ساختم. ۳۶ سال است که جز نوشتن و فیلم ساختن هیچ کاری نکردهام؛ به رغم همۀ گرفتاریها، محدودیتها، فشارها و مشکلاتی که میتوانست مرا از مسیرم منحرف کند”…
فرهادی افزود که کارش را با این امید ادامه داده که با هر فیلمی که میسازد، پرسشهایی را از “شرایط تلخ اجتماعی” دور و برش با تماشاگران به اشتراک بگذارد و با فکر کردن به آنها به راه حلی برسد…
فرهادی گفت: “امیدوارم که بتوانم باز هم با همه فشارها و مشکلات ادامه بدهم، چون ایمان دارم یکی از مهمترین راههای نجات کشورم آگاهیبخشی است”…
روزنامۀ “لا پرووانس” مینویسد که “جایزۀ بزرگ”، بعد از نخل طلایی، مهمترین جایزۀ جشنواره کن محسوب میشود. این روزنامه مثل بسیاری دیگر از رسانههای فرانسوی، نتیجۀ بازگشت فرهادی به ایران را بسیار موفق میداند. حتی قبل از اعطای جوایز، اکثر مطبوعات فرانسوی نوشته بودند که دو فیلم قبلی فرهادی که خارج از کشور ساخته شد (در فرانسه و اسپانیا)، “منتقدین را چندان مجاب و متقاعد نکرده بود” اما، همانطور که روزنامۀ فیگارو نیز نوشته است، فیلم “قهرمان” را میتوان بهترین کار فرهادی دانست.
اعطای جوایز بدون اجماع
بعد از مراسم پایان جشنواره، خانم مگی جیلنهال، بازیگر آمریکایی که عضو هیئت داوران بود، اعتراف کرد که داورها در مورد هیچ یک از فیلمها به اجماع نرسیدند. ظاهراً بحثهای زیاد و موضعگیریهای کاملاً متضاد در میان داوران، باعث شده که در نهایت برخی جوائز میان دو فیلم تقسیم شود.
کارشناس سینمایی روزنامۀ لوموند نیز مینویسد که حتی در تحریریۀ این روزنامه هم سلیقهها و نظرهای کاملاً متضاد در مورد فیلمهای امسال وجود داشته. بدین ترتیب، لوموند معتقد است که جوایز امسال میان فیلمهایی پخش شد که به لحاظ زیباشناختی همۀ سبکها و شیوههای دنیای سینما را پوشش میدهند.
لوموند کثرت جوایز اعطاشده به بازیگران و فیلمسازان جوان را نیز نکتۀ مهمی میداند و البته مثل سایر رسانهها گوشزد میکند که ژولیا دوکورنو دومین زنی است که برندۀ نخل طلایی میشود. نخستین زن، جین کامپیون فیلمساز اهل زلاند نو بود که در سال ۱٩٩۳، نخل طلایی را به خاطر فیلم “پیانو” با یک سینماگر چینی تقسیم کرد.
و بالاخره نباید فراموش کرد که از جشنوارۀ ۲٠۲۱، فیلمسازان درجه اولی چون شان پن و وس آندرسن آمریکایی، نانی مورتی ایتالیایی، پل ورهوفن هلندی و ژاک اودیار فرانسوی دست خالی به خانه بازگشتند.