معاون وزیر خارجه ایران می‌گوید اگر نیاز باشد این کشور آمادگی دارد تمدید توافق سه ماهه با آژانس انرژی اتمی را بررسی کند. ظاهرا عراقچی و مدیرکل آژانس در مذاکرات اخیر خود در این باره رایزنی کرده و به نتیجه رسیده‌اند.
بنا بر گزارش‌ها، معاون وزیر خارجه و سرپرست مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی در کمیسیون مشترک برجام احتمال تمدید توافق‌نامه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را منتفی ندانسته است.
عباس عراقچی در حاشیه مذاکرات احیای برجام در وین به رسانه ژاپنی “ان‌اچ‌کی” گفته ایران امیدوار است تا پایان توافق سه‌ماهه با آژانس (۲۲ مه/ اول خرداد) پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در این رایزنی‌ها حاصل شود اما تهران آماده است در صورت نیاز تمدید این توافق را بررسی کند.
عراقچی روز پنج‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت و پیش از آغاز دور جدید مذاکرات وین با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار و گفت‌وگو کرده بود و اظهارات اخیر او نشان می‌دهد توافق با این نهاد از محورهای مهم رایزنی‌ها بوده است.
مطابق مصوبه مجلس شورای اسلامی موسوم به “قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت” ایران از پنجم اسفند ماه در ادامه کاهش تعهدات برجامی خود اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی را متوقف کرد.
چند روز پیش از این اقدام، در سفر رافائل گروسی به تهران توافق‌نامه‌ای امضاء شد که مطابق آن دوربین‌های مداربسته و تجهیزات نظارتی طی سه ماه به ضبط فعالیت‌ها در تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ادامه می‌دهند اما داده‌های ضبط شده فقط به شرطی در اختیار آژانس قرار می‌گیرد که بر سر لغو تحریم‌ها توافقی به دست آمده باشد.
مذاکرات وین با مشارکت آمریکا
یکی از ویژگی‌های این دور از نشست کمیسیون مشترک شرکت غیرمستقیم یک هیئت آمریکایی در آن است. از اردیبهشت ۹۷ که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد چنین اتفاقی نیفتاده بود.
در روزهای گذشته هم ایران و هم آمریکا برخلاف گذشته تاکید کرده‌اند که طرف مقابل برای به نتیجه رسیدن مذاکرات وین جدیت دارد و در عین حال گفته‌اند که هنوز مسائل زیادی مانده که باید درباره آن گفت‌وگو شود.
جمهوری اسلامی تهدید کرده اگر در مهلت سه ماهه توافق با آژانس مذاکرات برای لغو تحریم به نتیجه نرسد اطلاعات ضبط شده از فعالیت‌های خود در این مدت را پاک خواهد کرد.
رافائل گروسی چندی پیش در گفت‌وگو با تلویزیون بلومبرگ ابراز امیدواری کرد که این اتفاق رخ ندهد و اعلام آمادگی کرد، در صورتی که گفت‌وگوهای وین تا آن تاریخ به نتیجه نرسد برای دست یافتن به یک مصالحه جدید بار دیگر به تهران سفر کند.
یکی از دیدارهای نمایندگان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، ششم آوریل ۲۰۲۱
شبکه خبری بلومبرگ، دهم اردیبهشت از قول دو مقام اروپایی، که به دلیل حضور مستقیم در مذاکرات وین مایل به فاش شدن نامشان نیستند، گزارش داد که قدرت‌های جهانی در پی احیای برجام تا پایان این ماه هستند.
احتمال ادامه مذاکرات در خرداد
با این همه یک فرد نزدیک به مقام‌های وزارت خارجه آمریکا به بلومبرگ می‌گوید هدفگذاری برای احیای برجام پیش از ۲۲ مه بلندپروازانه است و احتمال این که این مسئله تا نیمه ماه ژوئن (۲۵ خرداد) زمان ببرد بیشتر است.
به گفته این فرد، تحریم‌هایی که آمریکا قصد حفظ آنها را دارد، چگونگی برخورد با دانشی که ایران با اقدام‌های اخیر خود در زمینه افزایش غنای اورانیوم به دست آورده و راستی‌آزمایی پایبندی به تعهدات از مسائل چالش‌برانگیز مذاکرات وین هستند.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین به تازگی در گفت‌وگو با هفته‌نامه “اشپیگل” تاکید کرد که هیچ کس نمی‌تواند با قطعیت بگوید مذاکرات کی به نتیجه می‌رسد اما روسیه و طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای اعتقاد دارند بهترین حالت این است که گفت‌وگوها تا ۲۱ ماه مه (۳۱ اردیبهشت) به نتیجه برسند.
او افزود این تاریخ از دو نظر اهمیت دارد؛ یکی این که توافق سه ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ادامه بازرسی‌ها تا حد قابل قبول را ممکن کرده ۲۲ مه خاتمه می‌یابد و دیگر این که در خرداد ماه مبارزات انتخابات ریاست جمهوری در ایران آغاز می‌شود.
واکنش مجلس به چراغ سبز عراقچی
به گزارش سایت خبری فرارو، به رغم چراغ سبز عراقچی برای تمدید توافق با آژانس، مجتبی ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی شنبه ۱۸ اردیبهشت گفته است اگر تا سوم خرداد مذاکرات احیای برجام به نتیجه نرسد طبق “قانون اقدام راهبردی” دوربین‌های آژانس در مراکز هسته‌ای خاموش می‌شوند.
در حالی که دور چهارم مذاکرات وین وارد مرحله حساسی شده و خوش‌بینی نسبت به نتیجه‌بخش بودن گفت‌وگوها افزایش یافته، ذوالنور ادعا می‌کند تاکنون اتفاق جدیدی رخ نداده و “مذاکرات فرسایشی شده” است.
رهبر جمهوری اسلامی اواخر فروردین در یک مراسم مجازی گفته بود سیاست ایران در مورد برجام و تحریم‌ها مشخص است و نظر مسئولان این بوده که برای اعمال این سیاست‌ها مذاکره شود.
به گزارش خبرگزاری فارس علی خامنه‌ای گفت: «ما بحثی در این زمینه نداریم ولی باید مراقبت شود که مذاکره فرسایشی نباشد و طوری نباشد که طرف‌ها مذاکره را کش دهند، چون این برای کشور ضرر دارد.»
اختلاف بر سر لغو کامل تحریم‌ها
جمهوری اسلامی شرط بازگشت به اجرای تعهدات برجامی را برداشته شدن تمام تحریم‌های آمریکا اعلام کرده اما ظاهرا آمریکا آماده برداشتن تمام تحریم‌ها، به خصوص تحریم‌های اعمال شده علیه اشخاص حقیقی و حقوقی نیست.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید حدود دو هفته پیش گفته بود تا زمانی که آمریکا از بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی اطمینان پیدا نکند هیچ تحریمی لغو نمی‌شود.
عباس عراقچی شامگاه جمعه پس از پایان روز اول از دور چهارم مذاکرات وین به خبرگزاری صدا و سیما گفت آمریکا با لغو بخش بزرگی از تحریم‌ها علیه ایران موافقت کرده اما از نظر تهران این میزان کافی نیست.
آمریکا تا کنون به این سخنان معاون سیاسی وزیر خارجه واکنشی نشان نداده اما برخی منابع از آغاز نگارش پیش‌نویس توافق نهایی برای احیای برجام خبر داده‌اند.