گزارشگران بدون مرز (RSF) تازهترین ردهبندی از وضعیت آزادی رسانهها در جهان، اعلام کرد روزنامهنگاری در ۱۳۰ کشور یعنی ۷۳ درصد کل کشورهای جهان، “به طور کامل یا نسبی مختل شده است”. بنابر گزارش سال ۲۰۲۱ گزارشگران بدون مرز، از میان ۱۸۰ کشور، روزنامهنگاری در ۷۳ کشور به شکل ناگواری مختل و در۵۳ کشور در تنگنا قرار گرفته استَ.
در این گزارش، ایران در میان ۱۸۰ كشور جهان در رتبه ۱۷۴ است و تنها چهار پله مانده که به چین برسد. در این جدول، پس از ایران تنها ۶ کشور وضعیت بدتری از نظر آزادی خبرنگاری دارند که به ترتیب عبارتند از ویتنام، جیبوتی، چین، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره. افغانستان اما در این ردهبندی در مکان ۱۲۲ و 52 پله بالاتر از ایران ایستاده است.
نروژ، فنلاند، سوئد، دانمارک و کاستاریکا امسال از نظر آزادی مطبوعات در بالاترین رتبهها قرار گرفتهاند. گزارش حاکی است، منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی همچنان بیشترین سرکوب را برای روزنامهنگاران نشان میدهد و وضعیت وخیم ایران، عربستان سعودی، مصر و سوریه را در یک سال گذشته برجسته میکند. در این گزارش آمده است: «ایران همچنان یکی از سرکوبگرترین کشورها برای روزنامهنگاران است و اخبار و اطلاعات را تحت کنترلی بیوقفه قرار میدهد. از زمان انقلاب سال ۱۹۷۹ حداقل ۸۶۰ روزنامهنگار و شهروند-روزنامهنگار با تعقیب، دستگیری و حبس مواجه شده و در بعضی موارد اعدام شدهاند.» گزارشگران بدون مرز در گزارش تازه خود روزنامهنگاری را “واکسنی علیه اطلاعات ناراست” توصیف کرده است. سالانه گذشته نیز این نهاد هشدار داده بود که کرونا آزادی رسانهها را بیش از پیش تهدید کرده است. در این گزارش برای پنجمین سال پیاپی نروژ با آنکه رسانهها از تنگناهایی در دسترسی به اطلاعات درباره همهگیری کرونا انتقاد داشتند، اما رتبه نخست رده بندی جهانی آزادی رسانهها ماند، فنلاند در رده دوم قرار گرفت و سوئد رده سوم را به دست آورد. بدین ترتیب وضعیت آزادی رسانهها در مجموع در شمال اروپا بهتر از نقاط دیگر جهان توصیف شده است. بنابر نقشه تازه گزارشگران بدون مرز . تنها ۱۲ کشوراز ۱۸۰ کشور جهان یعنی ۷٪ ( یک درصد کمتر از سال گذشته) میتوانند از داشتن زیستگاهی مساعد برای اطلاع رسانی خرسند باشند.
در این گزارش به چین، ونزوئلا، صربستان و کوزوو اشاره شده که در آنها اهالی رسانه به علت گزارشدهی و اطلاعرسانی در رابطه با کرونا دستگیر شدهاند. کریستف دولوار دبیر اول گزارشگران بدون مرز میگوید: «روزنامه نگاری بهترین واکسن علیه اطلاعات نادرست است اما تولید و توزیع آن از سوی کارداران سیاسی، اقتصادی و فنآوری و گاهی نیز فرهنگی مسدود میشود». در این گزارش از اروپا و امریکا (شمالی و جنوبی) همچنان به عنوان قارههای شایستهتر برای آزادی رسانهها نام برده شده است. در قاره آفریقا اگر چه شاخص آزارگری کاهش یافته اما این قاره همچنان برای خبرنگاران، زیستگاهی پرخشونت است. در مجموع هیچ تغییر عمدهای در خاورمیانه و آفریقای شمالی دیده نشده و این منطقه همچنان آخرین مرتبه را در ردهبندی جهانی آزادی رسانهها حفظ کرده است. در این گزارش آمده است که خاورمیانه سختترین و خطرناکترین منطقه برای روزنامهنگاران است و همهگیری کرونا وضعیت را برای رسانههای کشورهای این منطقه که پیش از این هم در حال احتضار بودند، وخیمتر کرده است. این گزارش در کنار ایران از عربستان سعودی، سوریه و مصر نام برده است. از زمان ارائه این رتبهبندی به این روش از سال ۲۰۱۳ تاکنون هیچگاه شمار کشورهایی که در آنها سازمان گزارشگران بدون مرز وضعیت آزادی رسانهها در آنها را “خوب و پسندیده” یا “رضایتبخش” ارزیابی کرده باشد این چنین کاهش نداشته است. تنها در ۱۲ کشور از مجموع ۱۸۰ کشور جهان وضعیتی مناسب برای آزادی اطلاعرسانی و اهالی رسانه حکمفرماست. روسیه در رده ۱۵۰ قرار گرفته که به استناد این گزارش به شکل گستردهای دستگاه سرکوب خود را برای جلوگیری از پوشش خبری اعتراضات هواداران الکسی ناوالنی به کار گرفته بود.چین، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره با کمترین امتیاز در قعر این رتبهبندیاند. چین رده ۱۷۷ جدول را به خود اختصاص داده و در منطقه سیاه نقشه (کشورهای با وضعیت بسیار ناگوار آزادی رسانه) جا خوش کرده است.