هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان روز جمعه ۴ نوامبر/۱۴ آذر در گفتگو با هفته نامه اشپیگل اعلام کرد که بازگشت به مذاکرات برجام تامین کننده منافع اروپا نیز هست، اما برجام کافی نیست و باید بر سر پیمان جامع تری که وی آن را «برجام پلوس» نامید، مذاکره کرد. این توافق بگفتۀ او باید مسائلی فراتر از برنامه هستهای ایران را در برگیرد.
وزیر امور خارجه آلمان در گفتگوی خود با هفته نامۀ اشپیگل تصریح کرد که با رفتن دونالدترامپ از کاخ سفید واشنگتن میتوان روی این امر حساب کرد که مذاکره با جمهوری اسلامی ایران از سر گرفته شود و این امر به نفع «ما» نیز خواهد بود.
منظور هایکوماس، سه کشور امضاکننده برجام در اروپا، آلمان، فرانسه و بریتانیا است. آلمان در حال حاضر ریاست ادواری اتحادیۀ اروپا را به عهده دارد.
وزیرخارجه آلمان افزود: «البته بازگشت به توافقنامه موجود کافی نیست و باید نوعی برجام پلاس مورد توافق قرار گیرد، که منافع ما را نیز تامین کند».
در توضیح بیشتر این موضوع هایکو ماس اضافه کرد: «انتظارات ما کاملا روشن است. ایران علاوه بر سلاح اتمی نباید برنامه توسعه موشکهای قاره پیما را دنبال کند و نیز دست از تهدیدات منطقهای بردارد. ما دقیقا به دلیل بی اعتمادی به ایران، چنین توافقنامهای را میخواهیم».
نزدیکی اروپا به دیدگاههای آمریکا
به گفته وزیر امور خارجه آلمان، وی «با همتایان خود در بریتانیا و فرانسه در این زمینه به توافق رسیده است. با این همه، آمادگی آمریکا برای قطع تحریمهای موجود علیه ایران ضروری است. ایران و آمریکا باید در این زمینه به سوی یکدیگر قدم بردارند».
جو بایدن رئیس جمهوری آینده آمریکا اعلام کرده است که در دوران او آمریکا به برجام بازخواهد گشت. این توافقنامه را در سال ۲۰۱۵ آمریکا، چین، روسیه، فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایران امضا کردند. ایران محدودیت برنامه هستهای و کنترل بینالمللی تاسیسات هستهای خود را در مقابل قطع تحریمهای بینالمللی پذیرفت، اما دونالد ترامپ پس از ورود به کاخ سفید همواره فرجام را «یک قرارداد بد» توصیف کرد و سرانجام در ماه مه سال ۲۰۱۸ آن را یکجانبه فسخ کرد. آمریکا همزمان تحریمهای خود علیه ایران را از سر گرفت و شرکای غربی خود را نیز واداشت که از همکاری اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند.
هدف کشورهای غربی از عقد توافقنامه جامع هستهای جلوگیری از دسترسی ایران به تسلیحات اتمی بود. اما خروج یکجانبه امریکا از این توافقنامه باعث شد که جمهوری اسلامی نیز به صورت قدم به قدم از تعهدات خود در زمینه غنی سازی اورانیوم بکاهد. هفته گذشته مجلس شورای اسلامی طرحی را برای بالابردن ظرفیت غنی سازی اورانیوم در ایران تصویب کرد که با انتقاد وزارت خارجه و دولت روحانی روبرو شد.
هدف مذاکرات: تشدید محدودیتهای ایران
جو بایدن به تازگی در یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرده است که هدف او از بازگشت به مذاکره با ایران تشدید و تمدید محدودیتهای اتمی برای ایران است. به گفته بایدن مذاکرات تازه باید برنامه موشکی جمهوری اسلامی را نیز در بر بگیرد.
اسرائیل، عربستان سعودی و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علاوه بر اینها میخواهند که به مداخلات نظامی جمهوری اسلامی در منطقه و تهدید دائمی امنیت آنها نیز خاتمه داده شود.
در واکنش به مصاحبه تازه هایکوماس وزیرخارجه آلمان محمدجواد ظریف همتای ایرانی او در تویتر نوشته است: «آنها به جای این که به ما بگویند چه باید بکنیم، باید بگویند خودشان چه میکنند».
تهدید تازه روحانی به «انتقام سخت»
ترور حیرت آور محسن فخری زاده معاون وزارت دفاع و از مسئولان بلندپایه بخش نظامی برنامه هستهای جمهوری اسلامی در حال حاضر مناسبات ایران و آمریکا را تیره تر از همیشه کرده است.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران آمریکا و اسرائیل را مسئول این ترور دانسته و تهدید به «انتقامی سخت» کرده است.
جمهوری اسلامی در واکنش به صدها مورد بمبارانها و حمله موشکی اسرائیل به مواضع لشگر قدس و نیروهای وابسته به آن در سوریه، هربار تهدید به «انتقام سخت» کرده، اما تاکنون حتی یکبار دست به اقدام عملی روشنی نزده است. به این دلیل این بار نیز تهدیدهای روحانی در داخل و خارج از ایران جدی گرفته نمیشود.