کارگران عسلویه و کنگان بسیار نگرانند؛ این کارگران می‌گویند: «زندگی در سوئیت‌های اشتراکی، کارکردن در کارگاه‌های فشرده و فضاهای نزدیک به هم و حتی استفاده مدام از سرویس بهداشتی‌های مشترک و کم امکانات در محیط‌های پیمانکاری، اضطرابآور است؛ ما کارگران قبل از خودمان، نگران خانواده‌هایمان هستیم؛ ما بدون تست و آزمایش، هر دوهفته خانه می‌رویم و سوغاتی‌مان برای فرزندانمان «می‌تواند» کرونا باشد!»
به گزارش خبرنگار ایلنا، مدتهاست که «غول مهیب کرونا» بر سر مردم جهان و ایران آوار شده است و در این بین، آنهایی که مجبورند برای امرار معاش هر روز از خانه بیرون بیایند و کار کنند، بیش از همه در معرض درندگی و خشونت این غول مهیب قرار دارند. هرجا الزام به حضور و اجتماع باشد، خطر هم هست و به همین دلیل است که وضعیت در «کلونی‌های کارگری» بسیار نگران‌کننده است؛ در مناطقی که کارگران در گتوها و سکونتگاه‌های دور از خانواده زندگی می‌کنند و رعایتِ «فاصله اجتماعی» به هیچ وجه میسر نیست.
پارس جنوبی –شامل شهرهای عسلویه و کنگان در استان بوشهر- یکی از مهم‌ترین کلونی‌های کارگری در ایران است؛ تولید محصولات پالایشگاهی، گاز و میعانات گازی، برای اقتصاد ایران اهمیت بسیار دارد و از همین روی، نمی‌توان کار و فعالیت در پارس جنوبی را به سادگی تعطیل کرد و کارگران را تا مدت نامعلومی خانه فرستاد!
چرا وضعیت کارگران عسلویه «نگران‌کننده» است؟!
وضعیت نیروی کار در عسلویه و کنگان به چند دلیل، به شدت نگران‌کننده است؛ اول اینکه ماه‌هاست وضعیت کرونا در استان بوشهر، قرمز است؛ در روزهای ابتدایی تیرماه، سعید کشمیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، گفت: «شهرستان‌های بوشهر و عسلویه از نظر بستری در خرداد ماه در محدوده قرمز و دیلم و کنگان در سطح هشدار قرار دارند، همچنین ۴ شهرستان دیگر نیز با توجه به آمارهای موجود قرمز خواهند شد؛ با این حساب شرایط کنونی استان بوشهر از سطح هشدار گذشته و به بحران تبدیل می‌شود.» از آن زمان تا امروز، این وضعیت قرمز همچنان بلاانقطاع تداوم دارد!
دومین دلیل به نحوه زیست، اشتغال و سکونت کارگران در پارس جنوبی بازمی‌گردد؛ این کارگران که شامل نیروهای غیربومی نیز می‌شوند، حداقل ۱۴ روز در هر ماه در منطقه حضور دائم دارند؛ ساعات کار روزانه به خصوص برای پیمانکاری‌ها طولانی است و تا ۱۲ ساعت می‌رسد؛ بین روز، کارگران در کانکس‌های مشترک، استراحت می‌کنند؛ در غذاخوری‌های مشترک، شام و ناهار می‌خورند و غیربومی‌ها شبها در سوییت‌ها و استراحتگاه‌های مشترک (که گاهاً ۵ یا ۶ نفر از کارگران پیمانکاری، یک سوئیت اشتراکی دارند) می‌خوابند. این وضعیت که عسلویه و کنگان را تبدیل به یک گتوی پرجمعیتِ کارگری کرده است، امکان فاصله‌گذاری اجتماعی را سلب و اوضاع را به شدت بحرانی می‌سازد.
نگرانی بعدی، بابت خروج کارگران پارس جنوبی مانند همه کارگران مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، از شمول قانون کار است؛ در پارس جنوبی، مقررات خاصی به نام مقررات اشتغال در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی حاکم است که این مقررات خاص، فاقدِ سختگیری‌های قانون کار در حوزه‌های بازرسی، نظارت، ایمنی و بهداشت کار است. «مقررات‌زدایی» در حوزه روابط کار که به خروج مناطق آزاد از قانون کار انجامیده، معضلات خود را در زمانه‌ی بحران و دشواری‌ها بیشتر نشان می‌دهد؛ در عسلویه «بازرس کار» نیست و همین فقدان، نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند.
با این حساب، خطرات کرونا برای کارگران عسلویه (به خصوص پیمانکاری‌هایی که با دستمزدهای بسیار پایین مجبور به زندگی و اشتغال در بوشهر با وضعیت قرمز کرونا هستند)، بسیار جدی است اما آیا چندماه تداوم وضعیت قرمز، اصلاحاتی در وضعیت سکونت و اشتغال کارگران پیمانکاری به وجود آورده است؟ آیا کارفرمایان خود را موظف به رعایت اصول ایمنی کرده‌اند و آیا بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌هایی برای این وضعیت خاص و حساس، در پارس جنوبی صادر شده است؟!
کارگران پیمانکاری چه می‌گویند؟!
کارگران پیمانکاری پارس جنوبی در ارتباط با آخرین وضعیت اشتغال در این منطقه و رعایت اصول ایمنی به ایلنا می‌گویند: هیچ چیز در منطقه نسبت به چند ماه قبل تغییر نکرده؛ فقط اشتغال همه کارگران از جمله پیمانکاری‌ها ۱۴-۱۴ شده (قبلاً پیمانکاری‌ها ۲۱-۷ بودند) یعنی الان ۱۴ روز در منطقه هستیم و چهارده روز تعطیل و در کنار خانواده. ولی در همان ۱۴ روزِ کار در معرض خطر ابتلا قرار داریم.
به گفته کارگران، بخش ایمنی و بهداشت نفت، دستورالعمل‌هایی را به کارفرمایان می‌دهد و نظارت‌هایی صورت می‌گیرد ولی برخی کارفرمایان پیمانکاری، هشدارها را چندان جدی نمی‌گیرند برای نمونه اخیراً گفته‌اند باید تانکرهای آب از سطح کارگاه‌ها جمع‌آوری شود و به کارگران آب معدنی داده شود؛ تانکرها جمع‌آوری شده اما آب معدنی روزانه به کارگران نمی‌دهند!
کارگران پیمانکاری می‌گویند: برای ۱۴ روز کار، فقط ۷ یا ۸ عدد ماسک رایگان به کارگران می‌دهند؛ ضدعفونی‌کننده و الکل هم به میزان مناسب به کارگران داده نمی‌شود. حتی کانکس‌های استراحت و کارگاه‌ها نیز به طور مرتب ضدعفونی نمی‌شوند.
کارگران، سرویس‌های حمل و نقل که همچنان چند نفر را با هم سوار می‌کنند، کانکس‌های استراحت و از همه مهم‌تر، سوئیت‌های محل خواب را از محل‌های خطرناک برمی‌شمارند که می‌توانند کارگران را به راحتی به کرونا مبتلا سازند، به خصوص سوئیت‌هایی که گاهاً ۵، ۶ کارگر شب را در کنار هم در آنها می‌خوابند!
کارگران پیمانکاری، شرایط زندگی و اشتغال خود را «اضطرابآور» توصیف می‌کنند و می‌گویند: وضعیت رسمی‌ها به مراتب بهتر است؛ هم محل‌های خواب آنها بهتر است و هم برای کار معمولاً در اتاق‌های خلوت و دور از هم می‌نشینند؛ مواد ضدعفونی‌کننده، الکل و ماسک هم به وفور در اختیارشان قرار می‌دهند؛ به ما پیمانکاری‌ها حتی پول رفت و آمد برای دوران مرخصی پرداخت نمی‌شود؛ یعنی بعد از ۱۴ روز کار سخت و در معرض خطر، خودمان با همین دستمزدهای ناچیز، باید بلیط اتوبوس بخریم و گاهی یک روز در راه باشیم تا بتوانیم برویم کنار خانواده‌هایمان!
نماینده مجلس چه می‌گوید؟!
موسی احمدی (نماینده کنگان، دیر و جم در مجلس شورای اسلامی) در ارتباط با وضعیت کرونا در پارس جنوبی و نگرانی‌های کارگران به ایلنا می‌گوید: با توجه به موقعیت ویژه‌ای که پارس جنوبی در کشور دارد، پیشبرد برنامه‌های پالایشگاهی و تولید گاز و میعانات گازی، ضروری است؛ کار در این منطقه، به هیچ‌وجه تعطیل‌بردار نیست.
وی ادامه می‌دهد: از آنجایی که در پارس جنوبی، نیاز به حضور کارگران و کارکنان احساس می‌شود، از همان ابتدا موضوع را با جدیت پیگیری کردیم. در جلساتی که با مدیرعامل منطقه و مدیران پالایشگاه‌ها داشتیم، تاکید کردیم که هم فاصله اجتماعی به دقت رعایت شود و هم همه‌ی پروتکل‌های بهداشتی را اجرایی کنند. دغدغه‌ها در منظقه جدی است؛ در پارس جنوبی، کارگرانی از سراسر کشور و از استان‌های مختلف حضور دارند که اینها طبعاً با مردم بومی منطقه نیز در ارتباط و تعامل هستند؛ مساله ایاب و ذهاب از شهرستان‌های کنگان، دیر و جم به پارس جنوبی نیز یک چالش اساسی است. با اینهمه، به نظر می‌رسد تا امروز پروتکل‌های بهداشتی نسبتاً خوب اجرایی شده است و ما در زمینه کرونا و بیماران کرونایی، مشکل حادی در پارس جنوبی و عسلویه نداریم.
به گفته او، بازهم باید موضوع کارگران صنعتی به طور عام و کارگران پارس جنوبی به طور خاص، در ستاد ملی مبارزه با کرونا طرح شود و در ارتباط با شرایط اشتغال کارگران و حضور پیمانکاران، تصمیم‌گیری جدی صورت بگیرد.
احمدی می‌گوید: بحث کارگران نفت و پالایشگاهی، در کمیسیون انرژی مجلس نیز منعکس شده و احتمال دارد پروتکل‌های جدیدی در دستور کار قرار بگیرد. اما بازهم تاکید می‌کنم گزارش نگران‌کننده‌ای از وضعیت منطقه نداریم و همه چیز تحت کنترل است.
این نماینده مجلس، آمار دقیقی از تعداد کارگران مبتلا به کرونا در پارس جنوبی و آمار فوتی‌های احتمالی ارائه نمی‌دهد و می‌گوید: آمار دقیق ندارم اما می‌دانم به محض اینکه برداشت می‌شود یک کارگر احتمال دارد به کرونا مبتلا شده باشد، سریعاً پیمانکار به کارگر مرخصی می‌دهد که خانه برود و خود را قرنطینه کند. بسیاری از کمپ‌های کارگری نیز تعطیل شده‌اند یا اینکه محیط‌های خود را براساس پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری، تغییر داده‌اند.
کارگران به اندازه نماینده مجلس مطمئن نیستند!
با اینهمه علیرغم اطمینان نماینده مجلس به اینکه «اوضاع نگران‌کننده نیست»، کارگران عسلویه و کنگان نگرانند؛ این کارگران نیز آمار دقیقی از تعداد همکاران مبتلای خود ندارند و اصولاً از آنجا که آمارهای تفکیکی دقیق از تعداد مبتلایان و فوتی‌های کرونا در هر شهر و استان ارائه نمی‌شود، نمی‌توان با اطمینان گفت که وضعیت کارگران در گتوهای کارگریِ پارس جنوبی و عسلویه، «واقعاً» چقدر بحرانی است!
کارگران می‌گویند «زندگی در سوئیت‌های اشتراکی، کارکردن در کارگاه‌های فشرده و فضاهای نزدیک به هم و حتی استفاده مدام از سرویس بهداشتی‌های مشترک و کم امکانات در محیط‌های پیمانکاری، اضطرابآور است؛ ما کارگران قبل از خودمان، نگران خانواده‌هایمان هستیم؛ ما بدون تست و آزمایش، هر دوهفته خانه می‌رویم و سوغاتی‌مان برای فرزندانمان «می‌تواند» کرونا باشد!»
گزارش: نسرین هزاره مقدم