شرایط جسمانی «نسرین ستوده»، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر زندانی در «زندان قرچک ورامین»، رو به وخامت نهاده است. «رضا خندان»، همسر خانم ستوده، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» می‌گوید مشکل قلبی در معاینات اولیه در زندان قرچک تشخیص داده شده است، اما اراده لازم برای اعزام او به بیمارستان وجود ندارد.
***
نسرین ستوده روز سه‌شنبه ۲۹مهر۱۳۹۹ در حالی که به او گفته شده بود برای انتقال به بیمارستان آماده شود، از «زندان اوین» به زندان قرچک ورامین منتقل شد. رضا خندان، همسر خانم ستوده، همان روز ضمن اعلام این خبر در توییترش نوشت: «امروز ماموران بند عمومی زندان اوین نسرین را صدا زدند که آماده شود تا او را به بیمارستان اعزام کنند. اما پس از خروج از زندان، او را مستقیما به زندان قرچک منتقل کردند. او طبق نظر متخصصان می‌بایست برای معاینات فوری قلب و عمل آنژیوگرافی به بیمارستان منتقل می‌شد.»
«سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی کشور» بعدا در اطلاعیه‌ای دلیل انتقال این فعال حقوق بشر به زندان قرچک را «قطعی» و لازم‌الاجرا شدن حکم ١٢ سال زندان او به خاطر یک «جرم عمومی» یعنی «ترویج فساد و فحشا» اعلام کرده است. نسرین ستوده از سال ١٣٩٧ و برای تحمل حکم پنج سال حبس خود به اتهام«اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت کشور» به زندان اوین منتقل شد. در طول مدت تحمل حبس، دادگاه جدیدی این بار به خاطر وکالت «دختران خیابان انقلاب» برای این وکیل دادگستری تشکیل شد که این دادگاه هم برای او حکم ١٢ سال زندان را صادر کرد.
بر اساس قانون مجازات اسلامی خانم ستوده باید از میان اتهامات خود، سنگین‌ترین حکم، یعنی ١٢ سال زندان، را تحمل کند. حالا و از اواخر مهر ماه، سازمان زندان‌ها به بهانه عمومی و غیرسیاسی بودن اتهام «ترویج فساد و فحشا» که سنگین‌ترین حکم به خاطر آن صادر شده است، خانم ستوده را بدون اطلاع قبلی از زندان اوین خارج و به زندان قرچک ورامین منتقل کرده است.
زندان قرچک از نظر بهداشتی، از آلوده‌ترین زندان‌ها دست‌کم در میان زندان‌های استان تهران است. زندانیان قرچک بارها از بوی متعفن آب آشامیدنی، سرویس‌های بهداشتی آلوده و تراکم جمعیتی بالای این زندان شکایت کرده‌اند.
وضعیت قلبی خطرناک نسرین ستوده
رضا خندان، همسر نسرین ستوده، در گفت‌وگو با ایران‌وایر با اعلام این که در چند روز گذشته پزشک متخصص زندان برای این زندانی سیاسی مشکل قلبی بسیار خطرناک تشخیص داده است، از کم‌کاری مسئولان زندان در انتقال فوری خانم ستوده به بیمارستان گفت: «آخرین خبری که من از وضعیت سلامتی نسرین ستوده دارم به اواخر هفته قبل برمی‌گردد که در تماس تلفنی به من گفت به پزشک متخصص در بهداری زندان قرچک مراجعه کرده و این پزشک وضعیت قلبی نسرین را بسیار خطرناک اعلام کرده است؛ در حالی که در مراجعه قبلی به بیمارستان در زمان اعتصاب غذا در زندان اوین، مشکل قلبی تشخیص داده نشده بود.»
رضا خندان افزود: «آزمایش‌های مختلف در بیمارستان قرچک ورامین نشان داده‌اند که نسرین وضعیت قلبی بسیار خطرناکی دارد و در هفته‌های اخیر البته نشانه‌های مشکل قلبی را کاملا احساس می‌کرد. عوارضی مثل درد در ناحیه چپ سینه، احساس کشیدگی از قلب تا رگ گردن را که ظاهرا از علایم گرفتگی عروق است، در روزهای گذشته به ویژه در زندان قرچک داشته است. البته همان زمان هم که همسرم از زندان اوین به “بیمارستان طالقانی” منتقل شد، بارها پزشکان نسبت به حال او در روزهای اعتصاب غذا هشدار داده بودند تا بالاخره در سی‌ونهمین روز اعتصاب او را به بیمارستان منتقل کردند.»
خانم ستوده از بیست‌ودوم مرداد ماه امسال در اعتراض به فشار بر زندانیان سیاسی در زندان‌های کشور اعتصاب غذای خود را اعلام کرد، تا این که در چهل‌وچهارمین روز این اعتصاب و در پی وخیم شدن شرایط جسمانی و انتقال به بیمارستان، اعتصاب خود را شکست.
بعد از حاد شدن وضع جسمی این فعال حقوق بشر زندانی، مسئولان سازمان زندان‌ها به جای انتقال به بیمارستان و یا مرخصی درمانی، او را به زندان قرچک ورامین منتقل کردند. رضا خندان از پی‌گیری خود برای اعزام فوری همسر خود به بیمارستان می‌گوید: «در حالی که با این وضع نسرین ستوده به اعزام فوری به بیمارستان خارج از زندان نیاز دارد، تازه از دادیاری زندان اعلام کردند که پرونده او را برای بررسی به پزشکی قانونی ارسال کرده‌اند و باید برای اعزام به بیمارستان منتظر نظر این نهاد بود. پزشکی قانونی هم برای نظر دادن نیاز به دریافت مدارک معاینه نسرین در بیمارستان طالقانی و بهداری زندان اوین داشت که من این مدارک را تهیه و برای این نهاد ارسال کردم.»
آقای خندان دلیل اصلی ارسال پرونده همسر خود به پزشکی قانونی به جای اعزام فوری او به بیمارستان را نبود اراده لازم برای رسیدگی به وضعیت خطرناک جسمی نسرین ستوده می‌داند: «چون شرایط نسرین بسیار فوری است و هر لحظه ممکن است برای او اتفاقی رخ دهد، من فکر می‌کنم مسئولان سازمان زندان‌ها اگر می‌خواستند با ما برای مرخصی درمانی و یا آزادی همسرم همکاری کنند، نیازی به تشکیل کمیسیون پزشکی و صرف وقت زیاد در این مدت نبود. ما نمی‌توانیم منتظر به نتیجه رسیدن این روند باشیم و از مسئولان زندان قرچک درخواست می‌کنیم نسرین را با دستور پزشک این زندان و از طریق آمبولانس فورا به یک بیمارستان تخصصی خارج از زندان منتقل کنند. بار قبلی هم که همسرم را در میانه اعتصاب غذا از زندان اوین به بیمارستان طالقانی انتقال دادند، هیچ کدام از این مراحل پزشکی قانونی و کمیسیون پزشکی انجام نشده بود. من فکر می‌کنم چون اراده لازم برای حل این مسئله وجود ندارد، مسئولان این روند زمان‌بر را جلو پای ما قرار داده‌اند.»
نسرین پیش از زندان، بیماری قلبی نداشت
رضا خندان با تاکید بر این که نسرین ستوده پیش از این هیچ بیماری قلبی‌ای نداشته و این مشکل در روزهای اخیر در زندان‌های قرچک و اوین پیش آمده است، مسئول سلامت او را سازمان زندان‌ها معرفی می‌کند: «من این هشدار را برای بار چندم مطرح می‌کنم که نسرین ستوده بنا بر اسناد پزشکی موثق و گفته‌های پزشکان زندان با بیماری قلبی جدی روبهرو است. در صورتی که کوچک‌ترین کوتاهی در انتقال او به بیمارستان خارج از زندان جهت درمان قطعی صورت گیرد، ما با خطر جدی حمله قلبی برای نسرین ستوده روبهرو هستیم و در صورت بروز چنین اتفاقی مسئولان زندان به خاطر جلوگیری از اعزام نسرین به بیمارستان با اتهام قتل عمد روبهرو هستند. بیماری ایشان یک بیماری عادی نیست و چیزی است که می‌تواند به قیمت جان او تمام شود. شاید مسئولان زندان قرچک در حال برنامه‌ریزی برای اعزام همسرم به مرخصی درمانی هستند، اما اگر این روند طولانی شود، آن‌ها می‌توانند نسرین ستوده را قبل از مرخصی به صورت فوری به بیمارستان خارج از زندان اعزام کنند.»
سرویس‌های بهداشتی آلوده، آب آشامیدنی شور و بدبو، سلول‌های پرجمعیت تا حدی که عده‌ای از زندانیان مجبور به خوابیدن کف زمین می‌شوند و البته عدم تفکیک زندانیان بر اساس جرایم آن‌ها از جمله مشکلاتی هستند که زندانیان قرچک ورامین به آن اعتراض کرده‌اند.
رضا خندان به همه این موارد، ساختمان غیراستاندارد و بوی متعفنی را که از محیط پیرامونی آن به مشام می‌رسد، اضافه می‌کند: «زندان قرچک از نظر بهداشتی با مشکلات فراوانی روبهرو است. از طرفی در محله‌ای که این زندان در آن قرار گرفته است، بوی به شدت نامطبوعی استشمام می‌شود که تحمل آن غیرممکن است. از سوی دیگر وضعیت آب آشامیدنی زندان قرچک هم بارها گفته شده که بسیار وحشتناک است. خود ساختمان زندان قرچک هم به هیچ وجه با استاندارد معماری ساختمان یک زندان قابل مقایسه نیست. گفته شده است سال‌ها پیش، قبل از تبدیل این مکان به زندان، گاوداری در آن‌جا بوده است و ساختمان را با وصله‌پینه‌های خیلی غیراستاندارد و ضعیف به زندان تبدیل کرده‌اند. بی‌سلیقگی و خفگی در کل ساختمان این زندان موج می‌زند. در هیچ کجای آن شما یک پنجره که هوای تازه به داخل آن وارد شود نمی‌بینید. واقعا تصور این که یک سری زندانی شبانه‌روز در چنین محیط خفه و نامطبوعی زندگی می‌کنند، آزاردهنده است.»
نسرین ستوده در سالن ٨ اندرزگاه یک زندان قرچک نگهداری می‌شود. به گفته رضا خندان، همسر این وکیل دادگستری، در این سالن ٢٥ زندانی نگهداری می‌شوند که از این تعداد ١٧ زندانی با اتهامات سیاسی و ٨ زندانی با جرایم عادی نگهداری می‌شوند: «تنها چیزی که در مورد وضع سلامت زندانیان این بند از نظر ابتلا به ویروس کرونا می‌دانیم این است که خود همسرم تعریف می‌کرد که یکی از زندانیان با سرفه‌های شدید به بهداری زندان مراجعه کرده و پزشک بهداری از ترس سرایت ویروس کرونا به خودش، از آن‌جا فرار کرده است.»
ایران وایر