کارانه پرداخت شده به پرستاران آنقدر ناچیز بود که واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشت، آنهم در شرایطی که بیشترین بار کار و مراقبت از بیماران مبتلا به ویروس کرونا برعهده پرستاران است. رویداد۲۴ در این گزارش چرایی پرداخت این مبالغ کم و تبعات آن را مورد بررسی قرار داده است.
چند روز پیش تصاویری از میزان کارانه پرداختی به پرستاران در فضای مجازی منتشر شد که مبالغ درج شده در آن، تعجب بسیاری را به همراه داشت. این مبالغ از ۴۴ هزار تومان تا در نهایت ۱۵۰ هزار تومان متغیر بودند، این در شرایطی است که پرستاران یکی از گروه‌هایی هستند که به شدت در مواجهه با بیماران کرونایی بوده و برای ارائه خدمت به آن‌ها در نزدیک‌ترین حالت ممکن با این بیماران قرار می‌گیرند. به جرات می‌توان گفت پرستاران حتی بیش از پزشکان ناچار به حضور در بخش‌های آلوده به این ویروس مهلک بوده و جانشان در معرض خطر قرار دارد.
با این حال این دومین بار است که تصاویر مرتبط با پرداخت کارانه‌ها ناچیز آن‌ها در فضای مجازی منتشر می‌شود و واکنش کاربران در فضای مجازی را به دنبال دارد. زیر یکی از این تصاویر نوشته شده بود: این حاصل زحمات شبانه‌روزی و مبارزه با ویروس منحوس کروناست. در حالی که در روز‌ها و ماه‌های اول برخی از بالین بیماران کرونایی فاصله می‌گرفتند و بعضی از دستورات و معاینات واتسابی بود این پرستاران بودند که وسط معرکه حضور داشتند و حالا با بزرگترین توهین مواجه شدند. پرستاران به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شدند و خانواده و عزیزان خود را هم گرفتار کردند و امروز مزد زحماتشان را با کارانه ۴۵ هزار تومانی دریافت کرده‌اند.
پرداخت مبالغ ناچیز کارانه و پاداش از یک سو و نوع برخورد با پرستاران ۸۹ روزه و بی‌عدالتی‌هایی که در حق این قشر در زمان کاهش چشمگیر موارد ابتلا به ویروس در کشور صورت گرفت همگی باعث شد که به گفته دبیرکل خانه پرستار تعدادی از پرستاران ناامید و سرخورده شده و ترک کار کنند. به نحوی که بر اساس آمار غیررسمی تاکنون ۳ درصد از پرستاران استخدامی و شرکتی حاضر به ادامه کار نشده‌اند. آن هم در شرایطی که با توجه به عدم وجود درمان خاص برای ابتلا به کرونا تنها مراقبت پرستاران است که می‌تواند باعث نجات جان این بیماران شود.
اختلاف ۱۰۰ برابری پرداختی پزشکان متخصص و پرستاران
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار به رویداد۲۴ می‌گوید: نظام پرداخت در جهان چند شکل است یکی از این شکل‌ها پرداخت حقوق ثابت است که از قبل از انقلاب تا سال ۱۳۷۴ پرداختی‌های وزارت بهداشت به همین شکل بوده است و همه کادر پرستاری مانند سایر نهاد‌های دولتی در بیمارستان‌ها حضور داشته و حقوق ثابت می‌گرفتند. اختلاف حقوق پزشک متخصص ۱.۵ برابر حقوق پرستار بود.
وی ادامه می‌دهد:، اما در سال ۱۳۷۴ روشی دیگری اتخاذ شد که همه مشکلات نظام سلامت ما هم از این نقطه شروع شد. یعنی زمانی که علاوه بر حقوق ثابت، تعرفه نیز ایجاد شد و پول وارد نظام سلامت شد. تعرفه در بخش خصوصی معنا دارد، زیرا پزشک در بخش خصوصی ویزیت می‌گیرد، اما حقوق ماهیانه ندارد. اما در بخش دولتی در همه جهان تنها یک حقوق ثابت وجود دارد.
دبیرکل خانه پرستار یادآوری می‌کند: در سال ۱۳۷۴ طرحی از کالیفرنیا گرفته شد مبنی براینکه پزشک علاوه برحقوق باید بابت اقدامات درمانی خود تعرفه‌ای هم دریافت کند و بر این مبنا ۵۰۰ تعرفه برای اقدامات درمانی مختلف مانند جراحی، اکو و… تعریف شد. نام این پول‌ها را نیز حق‌العمل پزشک گذاشتند. وقتی پول وارد نظام سلامت شد نگاه پزشک به بیمار کالایی و پولی شد. در این سال طرحی به نام طرح مقیم خودگردانی بیمارستان‌ها مطرح شد که امروز طرح کارانه نامیده می‌شود.
وی توضیح می‌دهد: در این طرح برای هر فعالیت پزشک یک تعرفه معرفی شد و از آنجایی که براساس این طرح پولی که به صندوق بیمارستان از سوی بیماران واریز می‌شود ناشی از اقدامات درمانی و تشخیصی پزشک است تا ۶۵ درصد از این درآمد به پزشکانی که عضو هیات علمی هستند واریز می‌شود که شاید تنها ۷ درصد از کل پرسنل بیمارستان را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که امروز حتی عمل را رزیدنت‌ها انجام می‌دهند و پزشک لزوما در بیمارستان حضور ندارد. ۵ درصد از این درآمد هم به حساب دانشگاه علوم پزشکی واریز می‌شود. بیمارستان هم ۱۰ درصد این حق‌العمل را برمی‌دارد و ۲۰ درصد مابقی میان تمامی پرسنل غیرپزشک بیمارستان توزیع می‌شود که همان کارانه است.
او خاطرنشان می‌کند: این درحالی است که درآمد بیمارستان تنها ناشی از کار پزشک نیست و از لحظه ورود بیمار به بیمارستان این پرستاران هستند که کار‌های بیمار را انجام می‌دهند در حالی که درآمد را به حساب پزشک می‌گذارند. این نحوه محاسبه درآمد بیمارستان باعث ایجاد اختلاف در پرداخت می‌شود به این معنی که همواره یک اختلاف پرداخت ۱۰۰ برابری وجود داشته میان پرداختی‌های پزشک و پرستار که گاهی این اختلاف به هزار برابر هم می‌رسد. درحالیکه کارانه پزشک به بیش از صد میلیون هم می‌رسد، اما بعد از افشای فیش‌های نجومی پزشکان برایشان سقف ۱۰۰ میلیون تومانی تعریف شد.
دبیر کل خانه پرستار می‌گوید: اما ۲۰ درصد سهم پرسنل غیرپزشک مصارف غیرکارانه هم دارد یعنی بخشی از هزینه‌های پرسنلی مانند اضافه کار این گروه نیز از محل این پول پرداخت می‌شود در نتیجه اگر در یک بیمارستان پرستار ۵۸ هزار تومان کارانه می‌گیرد پزشک ۵۰ میلیون تومان هزینه کارانه دریافت می‌کند.
وی با بیان اینکه این اختلاف درآمد ناشی از سیاست پزشک سالاری است که از دهه ۷۰ بر وزارت بهداشت حاکم بوده است، عنوان می‌کند: ما پیش از سال ۸۶ پیگیر آن بودیم که خدمات پرستاران نیز مانند خدمات پزشکان تعرفه‌گذاری شود. در سال ۸۶ قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را در مجلس تصویب کردیم تعرفه هم برای پرستاری تعریف شد، اما با گذشت ۱۴ سال هنوز اجرا نشده است. آنهم در شرایطی که صفر تا صد کار را در بسیاری موارد پرستار انجام می‌دهد مانند دیالیز، اما چون پرستار تعرفه ندارد درآمد ناشی از آن سهم پزشکان می‌شود. در این نظام پزشک سالار وقتی مشاهده کردند با طرح کارانه پول خوبی سرریز می‌شود قانونی تصویب کردند که باید روسای دانشگاه‌ها و معاونان آن‌ها عضو هیات علمی دانشگاه‌ها تا منابع را پایدار کنند. امروز هم آقایان در دولت و مجلس و بیمه و نظارت حضور داشته و همه چیز دست خودشان است.
شریفی مقدم تصریح می‌کند: در شرایط کرونایی همچنان مبلغ کارانه پرستاران در همه کشور همین مبالغ است در حالیکه پرستاران جانشان را در این شرایط کف دستشان گذاشته‌اند و هر روز شاهد مرگ و میر پرستاران هستیم. این افراد دختران و پسران ما هستند و با همه این فشار‌ها نه نیرویی استخدام می‌کنند که فشار روی پرستاران کمتر شود. آن وقت در رسانه‌ها می‌گویند ما به حقوق پرستاران اضافه کرده‌ایم. پرستاری به من می‌گفت این پول خون ماست و این مبالغ خجالت‌آور است.
وی درباره پاداش دادن به پرستاران در شرایط کرونایی می‌گوید: کرونا درمان و پیشگیری ندارد و پزشک کار خاصی نمی‌تواند بکند لذا ۹۰ درصد از مقابله با کرونا مراقبت است که بر عهده پرستاران است؛ لذا به این بهانه که می‌خواهیم پاداش بدهیم و انگیزه ایجاد کنیم یک میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برداشتند که وزیر بهداشت گفت تنها ۳۰ درصد آن به دست ما رسیده است البته ۳۰ درصد این مبلغ هم رقم کمی نیست. بعد از شیوع کرونا تنها ۲ بار به پرستاران پاداش خدمت در شرایط کرونایی دادند که متوسط آن ۲۰۰ هزار تومان بوده است.
این پرستار تصریح می‌کند: پول بسیاری وارد نظام سلامت می‌شود. بودجه مستقیم وزارت بهداشت ۸۵ هزار میلیارد تومان است برابر همین رقم هم به صورت غیرمستقیم و از طریق بیمه‌ها مانند بیمه سلامت وارد این سیستم می‌شود و بخشی هم توسط مردم وارد نظام سلامت می‌شود ارزش افزوده هر آنچه که می‌خرید وارد وزارت بهداشت می‌شود حالا مگر می‌شود در این شرایط یک پرستار ۵۰ تومان دریافت کند و یک پزشک ۵۰ میلیون تومان دریافت کند. اگر پول نیست چگونه به یک نفر ۵۰ میلیون تومان می‌دهید. در حالیکه پرستار بیشترین مواجهه را با ویروس کرونا دارد.
وی با بیان اینکه این نحوه برخورد، پرستاران را بی‌انگیزه کرده است، اضافه می‌کند: ما در میان پرستاران ترک شغل داشتیم. در آمار رسمی وزارت بهداشت در فروردین گفته شده ۱ درصد از پرستاران در شرایط کرونایی ترک شغل کرده‌اند، اما آماری که ما داریم ۳ درصد از پرستاران مشاغل خود را ترک کرده‌اند یعنی حدود ۲ تا ۳ هزار نفر کار خود را ترک کرده‌اند برخی از این افراد پرستاران استخدامی بودند و برخی نیز پرستاران شرکتی بودند که بعد از پایان طرح یا قرارداد حاضر به تمدید قرارداد خود نشدند.
رویداد۲۴ – شادی مکی