مایک پمپئو، امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در سورینام اعلام کرد واشینگتن انتظار دارد تمام کشورها قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را رعایت کنند. همزمان خبرگزاری رویترز گزارش داد که دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، قرار است با امضای یک فرمان اجرایی ناقضان تحریم تسلیحاتی ایران را مشمول تحریم‌های فرا سرزمینی آمریکا قرار دهد. پمپئو یک روز پیش‌تر از بازگشت همه تحریم‌ها علیه ایران از روز بیستم سپتامبر خبر داده بود. در همین حال وزیر محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران شامگاه پنجشنبه در پیامی توییتری نوشت: مایک پومپئو دوباره اشتباه کرده است و هیچ اتفاق جدیدی در تاریخ بیستم سپتامبر رخ نخواهد داد.
در ادامه فشارهای ایالات متحده به کشورهای عضو شورای امنیت برای تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران و همچنین احیای تحریم‌های سازمان ملل از طریق مکانیسم موسوم به “ماشه” که با مخالفت اکثریت قریب به اتفاق کشورهای عضو شورای امنیت از جمله سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان روبرو شده است، واشنگتن کماکان و به صورت قاطعانه‌ای رویکرد یکجانبه خود را دنبال می کند و از لزوم تبعیت همه کشورهای جهان از این تحریم‌ها می‌گوید.
مایک پمپئو که به سورینام در آمریکای جنوبی سفر کرده است، روز پنجشنبه در نشستی خبری به همراه رییس جمهوری این کشور گفت: «آمریکا مایل است همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد [علیه ایران] به اجرا درآید و دوشنبه آینده مجموعه جدیدی از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد به اجرا در خواهد آمد.»
سفر به سورینام بخشی از سفر سه روزه مایک پمپئو به کشورهای آمریکای لاتین از جمله کلمبیا و برزیل است. به گفته ناظران، آقای پمپئو در این سفر سه روزه عمدتا سه هدف را دنبال می کند. ترغیب این کشورها برای اینکه در پروژه های توسعه ای، شرکت های آمریکایی را جایگزین شرکت های چینی کنند، انتظار میرود راهبرد آمریکا علیه دولت نیکلاس مادورو، بخشی از برنامه های این سفر باشد. همچنین سفر پمپئو به کشورهای کوچک آمریکای لاتین در حالی صورت می گیرد که دومینیکن، کشوری کمتر شناخته شده در حوزه کاراییب در ماه گذشته تنها عضوی از ۱۵ عضو شورای امنیت بود که به قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، رای مثبت داد.
مایک پمپئو در نشست خبری خود در سورینام با تاکید بر اینکه «از تمام کشورها می‌خواهیم از این تحریم‌ها[علیه ایران] حمایت کنند» گفت: «انتظارات ما روشن است. ایالات متحده انتظار دارد هر کشوری به گونه‌ای مطابق با آنچه سازمان ملل متحد در نظر گرفته رفتار کند.»
آقای پمپئو روز چهارشنبه نیز در یک نشست خبری با دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا، از بازگشت همه تحریم‌ها علیه ایران از روز بیستم سپتامبر خبر داده بود.
مایک پمپئو در نشست خبری با دومینیک راب گفت: «ما هفته آینده به سازمان ملل برمی‌گردیم تا تحریم‌ها را بازگرداندیم و اطمینان پیدا کنیم که تحریم تسلیحاتی [علیه ایران] دائمی خواهد بود. ما عمیقا باور داریم این به نفع مردم همه کشورها است.»
وزیر امور خارجه ایالات متحده همچنین گفت: «خبر خوب این است که تنها تصمیم درست دولت قبلی[ دولت اوباما] در این بود که بندی را در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل لحاظ کرد که به موجب آن هر یک از کشورهایی که نامش در آن‌جا آمده حق دارد بگوید: ما قصد داریم تمامی تحریم‌هایی که قبل از این اعمال شده بود، به جای خود بازگردد و این همان کاری است که ما می‌کنیم.»
محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران پنجشنبه شب در واکنش به اظهارات اخیر مایک پومپئو مبنی بر اینکه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بیستم سپتامبر بازخواهند گشت، در پیامی توییتری تاکید کرد که در این تاریخ اتفاقی رخ نمی‌دهد.
ظریف در این پیام با پیوست یکی از یادداشت‌های «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی پیشین کاخ سفید با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، اعلام مرد که آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست. وی در این پیام خطاب به وزیر امور خارجه آمریکا نوشت: «پومپئو، باز هم اشتباه می‌کنی، هیچ اتفاق جدیدی در ۲۰ سپتامبر رخ نمی‌دهد. فقط کافی است، قطعنامه ۲۲۳۱ را بخوانی. حتی بولتون که رئیست را قانع کرده بود تا به تو دستور دهد “به مشارکت آمریکا در برجام خاتمه دهی” این قطعنامه را خوانده بود.»
محمد جواد ظریف در پایان پیام توئیتری خود نوشت: «به تعبیر بولتون: فرایند “ساده”، خودکار و یا سریع نیست، بلکه به صورت تعمدی، “پیچیده و طولانی مدت” طراحی شده است.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پایان تاکید کرد: «ایالات متحده یک مشارکت‌کننده [در برجام] نیست.»
رویترز: فرمان اجرایی ترامپ در مورد تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران
رویترز شامگاه پنجشنبه در یک گزارش اختصاصی به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا قصد دارد با صدور یک فرمان اجرایی، امکان تحریم هر شخص یا شرکتی که اقدام به تجارت سلاح با ایران کند را فراهم سازد.
این منابع آگاه که نامشان فاش نشده است، به رویترز گفته‌اند که بر اساس فرمان اجرایی جدید ترامپ که احتمالاً ظرف چند روز آینده صادر خواهد شد، هر شخص یا شرکتی در جهان که تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را نقض کند، با نظر رئیس‌جمهوری آمریکا هدف تحریم‌های ثانویه قرار خواهد گرفت و از دسترسی به بازار آمریکا محروم خواهد شد.
تاکنون هیچ‌یک از مقامات کاخ سفید به‌طور رسمی درباره این خبر اظهارنظر نکرده‌اند.
یکی از چهار منبع مورد استناد رویترز گفته که فرمان اجرایی آقای ترامپ برای نشان دادن این است که ایالات متحده از رویکرد خود(برای ادامه تحریم های تسلیحاتی علیه ایران) منصرف نشده است ، حتی اگر نتواند حمایت گسترده تری از شورای امنیت سازمان ملل را به دست آورد.
یکی دیگر از منابع، یک دیپلمات اروپایی، گفته که این فرمان اجرایی جدید با دادن اختیار به رئیس جمهوری آمریکا برای تحریم انتقال تسلیحات از ایران و یا به ایران تأکیدی است بر ادعای واشنگتن مبنی بر اینکه تحریم تسلیحاتی سازمان ملل(علیه ایران) پس از ماه اکتبر سر جای خود است و ادامه خواهد داشت.
این فرمان اجرایی می تواند برای شرکت هایی که خواستار دسترسی به بازار آمریکا هستند، جنبه بازدارنده داشته باشد. اکثر شرکت های خارجی نمی خواهند برای تجارت با کشورهای کوچکتر مانند ایران این ریسک را بپذیرند که از بازار بزرگ آمریکا محروم شوند.
با این وجود، داگ جیکبسون، وکیل متخصص تحریم ها به رویترز گفته که این فرمان اجرایی جدید بیشتر جنبه نمادین دارد تا جنبه عملی، زیرا بسیاری از اشخاص، شرکت ها و نهادهای ایرانی پیش از این فرمان، تحت تحریم های ثانویه آمریکا قرار دارند.
آقای جیکبسون همچنین گفت: «این فرمان برای ارسال پیام در مورد این موضوع خاص طراحی شده است … که ایالات متحده از اینکه طرف های دیگر (توافق هسته ای با ایران) با بازگشت مجدد تحریم های تسلیحاتی علیه ایران موافقت نکرده اند، خشنود نیست.»
براساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سال ٢۰۱۵ در پیوند با توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی تصویب شد، تحریم‌های تسلیحاتی تهران ۱۸ اکتبر پایان می‌یابد، اما آمریکا خواستار تمدید این تحریم ها شد که در شورای امنیت رای نیاورد.
ایالات متحده سپس در اوایل شهریورماه طرح بازگشت تحریم‌ها و فعال کردن مکانیسم ماشه را به شورای امنیت ارائه کرد ولی۱۳ عضو از ۱۵ عضو این شورا در نامه‌هایی مخالفت خود را با این اقدام اعلام کردند.
پس از این ناکامی، روز پنجشنبه دولت آمریکا رسماً درخواست بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را که برداشته شدن آنها بخشی از توافق هسته‌ای سال ٢۰۱۵ بود، به شورای امنیت ارائه کرد.
مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا با حضور در نیویورک شخصاً نامه‌ای را به نماینده اندونزی در سازمان ملل متحد ــ که کشورش رئیس دوره‌ای شورای امنیت بود ــ تحویل داد و طی این نامه ضمن متهم کردن ایران به نقض برجام، از طرف دولت آمریکا رسماً خواستار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شد.
دولت آمریکا در حالی این درخواست را مطرح کرده است که خود از بیش از دو سال قبل رسماً از برجام خارج شده است و حتی متحدان اروپایی این کشور نیز تأکید می‌کنند که آمریکا به‌دلیل خروج از برجام اجازه ندارد از ساز‌وکار بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.
علی‌رغم مخالفت صریح کشورهای مشارکت‌کننده در برجام و اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت با تفسیرهای آمریکا از قطعنامه ٢٢٣۱ شورای امنیت، مقامات آمریکایی به‌ویژه مایک پمپئو وزیر امور خارجه این کشور بارها ادعا کرده‌اند که تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران از بامداد روز یکشنبه ٢۰ سپتامبر (٣٠ شهریور) بازخواهند گشت.