با توجه به آمارهای جهانی، اختصاص ۳ پرستار به ازای هر هزار نفر به عنوان حداقل‌ترین نیروی پرستاری در دنیا محسوب می‌شود این در حالی است که در کشور ما این آمار، ۱.۰۱ پرستار می باشد و در طی ماه های اخیر نیز ، بیش از ۶ هزار نفر از کادر درمان کشورمان به کرونا مبتلا شده اند .
گروه دانش خبرگزاری علم و فناوری – در همه ی کشورهای دنیا، سلامت مردم در اولویت قرار دارد. چرا که انسان سالم، محور توسعه هر کشوری محسوب می‌شود و دولت نیز به منظور حفظ سلامت مردم سالانه هزینه‌های زیادی را به این حوزه اختصاص می‌دهد. براین اساس موثرترین و کارامدترین نیروها در امر سلامت، پرستاران محسوب می‌شوند که در سطوح مختلف مشغول به کارند. به همین منظور بسیاری از کشورهای جهان، تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا بتوانند سرانه پرستاران خود را به استاندارد های سازمان بهداشت جهانی نزدیک نمایند تا بتوانند نیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی خود را تأمین نماید. اما ایران جزء کشورهایی است که طی سال های اخیر، به دلیل سیاست های اشتباهی که در دولت های مختلف در حوزه سلامت اتخاذ کرده، سرانه پرستار آن، نسبت به سایر کشورها به شدت کاهش یافته و این عامل باعث گردیده ، بعد از شیوع و همه گیری بیماری کرونا، این بی توجهی به تهدیدی برای مردم و حتی خود پرستاران تبدیل شود .
مقایسه سرانه پرستار در ایران و جهان
طبق آمار سنجش سلامت در جهان، به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۰ پرستار باید به کار گرفته شود که این میزان در کشورهای اروپایی بین ۸ الی ۱۰ پرستار می باشد. اختصاص ۳ پرستار به ازای هر هزار نفر به عنوان حداقل‌ترین نیروی پرستاری در دنیا محسوب می‌شود. در حالی که در کشور ما 1.01 پرستار برای این تعداد از افراد به‌کار گرفته می‌شود که این امر از حداقل‌های در نظر گرفته در استاندارد جهانی نیز خیلی کمتر می باشد .
نسبت تعداد پرستار نسبت به تخت بیمارستانی در ایران و جهان
همانگونه که در نمودار فوق مشخص است مقایسه نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در کشورهای مختلف جهان و منطقه با کشورمان تقریبا یک فاجعه بزرگ را نشان می‌دهد. متأسفانه سرانه پرستار در کشورمان از سوریه جنگ زده هم عقب‌تر است و با توجه به پیک سوم کرونا در پاییز خطر جدی را گوشزد می‌کند.
بیمارستان های تهران در وضعیت قرمز قرار دارند
بررسی ها و گزارش ها حاکی از آن است که در حال حاضر، کمبود پرستار در بیمارستان های بزرگ و شلوغ پایتخت، به شدت بحرانی است. بطوریکه بعضا یک پرستار به ازای ۸ تخت بیمارستانی در بخش عادی و یک پرستار برای ۴ تخت بیمارستانی در بخش مراقبت های ویژه وجود دارد. این اتفاق، باعث شده است که کیفیت مراقبت های پرستاری به شدت افت کند و در عین حال، فرسودگی پرستاران نیز تسریع شود.
بر اساس یافته های پژوهشی شورای بین المللی پرستاری، تعداد پرستار به بیمار در بخش عمومی در وضعیت مطلوب یک پرستار به ۴ بیمار است و افزایش تعداد بیماران به ۶ نفر با احتمال ۱۴ درصد بیماران را در معرض خطر مرگ در طی ۳۰ روز بعد از پذیرش قرار می دهد و افزایش ۸ بیمار در برابر ۴ بیمار با افزایش حدود ۳۱ درصد مرگ و میر همراه است. همچنین در همه بیمارستان ها با هر درجه در بخش های بعد از زایمان، باید به ازای هر ۵ مادر یک پرستار و یک نفر مسئول شیفت در صبح ها و یک پرستار به ۶ بیمار در شیفت بعد از ظهر حاضر باشد. بر اساس این استاندارد در هر اتاق عمل نیز باید ۳ پرستار حضور داشته باشد و در بخش های مراقبت های بعد از عمل ریکاوری در همه شیفت ها به ازای هر بیمار بیهوش یک پرستار حاضر باشد. در حال حاضر در بیمارستان های بزرگ پایتخت همچون بیمارستان امام خمینی(ره)، شریعتی و…، که بیشترین مراجعان را از اقصی نقاط کشور دارند، کمبود پرستار به شدت بحرانی است.
ابتلای بیش از 6 هزار کادر درمانی به کرونا طی ماه های اخیر
محمدرضا ظفرقندی رئیس سازمان نظام پزشکی در مورد تعداد شهدا و همچنین کادر درمانی مبتلایان به بیماری کرونا طی ماه های اخیر گفت: جامعه پزشکی و پرستاری کشور در ماههای گذشته با جانفشانی و فداکاری بی نظیر برای نجات جان بیماران ایثارگری کرده و تاکنون بیش از ۶ هزار نفر از کادر درمان به کرونا مبتلا شده و ۱۶۴ نفر نیز شهید شده اند.
وی افزود: بسیاری از کادر درمان در بیمارستانهای دولتی در شرایط بسیار سخت مشغول کار هستند و حتی برخی آنها ماههاست که معوقات کارانه و اضافه کار خود را دریافت نکرده اند. به طور متوسط پزشکان در بیمارستانها حدود ۶ ماه و پرستاران حدود چهار ماه معوقات وصول نشده دارند البته این معوقات تا یکی دو ماه پیش حدود یکسال پرداخت نشده بود و اخیرا با پرداختی که سازمان تامین اجتماعی و دولت داشت این عقب ماندگی به ۴ تا ۶ ماه کاهش یافت.
رئیس سازمان نظام پزشکی درباره تامین اعتبارات لازم برای مبارزه با کرونا گفت: اگر همان یک میلیارد یورویی که با موافقت مقام معظم رهبری قرار شد از صندوق ذخیره ارزی پرداخت شود، منابع لازم برای مبارزه با کرونا تامین می شود و نیازی به اقدام دیگری نیست در حالی که با گذشت چندین ماه از ابلاغ این دستور، حدود ۳۵ درصد این اعتبار پرداخت شده است.
علارغم نیاز مبرم کشور به پرستار، ۵۰ هزار نیروی آماده به کار بیکار هستند
باوجود کمبود پرستار در بخش‌های بیمارستانی، نزدیک به 50 هزار پرستار بیکار و آماده به خدمت، به دلیل نبود بودجه یا استخدام نمی‌شوند، یا استخدام آنها با محدودیت روبه‌روست؛ نیروی کار بالقوه‌ای که در سیستم پزشکی ایران با ندانم‌کاری به هدر می‌رود. محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران با اشاره به کمبود نیروی پرستاری در کشور اظهار کرد: در حال حاضر یکی از مشکلات جدی پرستاران اجرا نشدن تعرفه گذاری خدمات پرستاری و کمبود نیروی کار در بیمارستانها و مراکز درمانی سراسر کشور است.
او ادامه داد: تجربه موفق کشورهای پیشرفته در دنیا نشان می دهد که موفقیت در نظام سلامت به دلیل انجام کارهای شایسته توسط پرستاران در بیمارستان ها و مراکز درمانی است، باید از این تجربه در حوزه بهداشت، درمان و به خصوص موضوع مراقبت از بیماران در بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده کنیم.
دبیرکل خانه پرستار ایران تاکید کرد: در حال حاضر تعداد جمعیت پرستار در کشور یک دوم حداقل استانداردهای دنیا است و جامعه پرستاری از مسئولان حوزه سلامت انتظار دارد که گام‌های عملی در جهت رفع موانع جذب پرستاران برداشته شود.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۵۰ هزار پرستار بیکار در کشور داریم، ادامه داد: مکاتبات مختلفی در زمینه جذب ۲۰ هزار پرستار با مسئولان مربوطه داشته‌ایم و امیدواریم که هر چه سریع تر این نیروها استخدام شوند تا تغییر و تحول در نظام سلامت کشور شود.
دبیرکل خانه پرستار با اشاره به اینکه جامعه پرستاری در بیماری کرونا اقدامات درخشانی را انجام داد، گفت: مسئولان باید از حرف های شعاری دست بردارند و جهت رفاه حال پرستاران و ایجاد انگیزه های عملی گام های موثری بردارند. او گفت: معتقدم زمانی مشکلات پرستاران برطرف می شود که دیدگاه مسئولان نسبت به این گروه ایثارگر و زحمت کش تغییر پیدا کند.
مهاجرت بی سرو صدای پرستار از ایران در سایه بی توجهی مسئولین
ماجرای تحریم‌ها، معضلات اقتصادی و بیکاری بسیاری از افراد در رشته‌های گوناگون، به‌ویژه تحصیل‌کردگان، موضوعی است که دامن پرستاران را نیز گرفته است. بر اساس آمار سازمان نظام پرستاری کشور، سالانه حدود ۵۰۰ پرستار جهت دریافت معرفی‌نامه برای مهاجرت به خارج از کشور، به این سازمان مراجعه می‌کنند. کشورهایی نظیر قطر، آمریکا، استرالیا و کانادا از جمله متقاضیان دریافت نیرو‌های پرستاری از ایران هستند که با ایجاد جذابیت‌های حرفه‌ای ، تأمین این کار را در اولویت قرار می‌دهند.
نگاهی به سایت‌های مهاجرت کانادا و آمریکا نشان می‌دهد که حقوق در نظر گرفته شده برای پرستاران در آن کشورها، برای پرستاران ایران چشمگیر است. سایت رسمی مهاجرت کانادا، کسب درآمدی بین ۴۴ هزار تا ۶۸ هزار دلار در سال را برای این شغل و زیرمجموعه‌های آن تخمین می‌زند. سایت‌های رسمی مهاجرت به آمریکا نیز درآمد حاصل در یک سال را برای پرستاران، از ۵۸ هزار تا ۸۳ هزار دلار در سال معرفی می‌کند.
کلام آخر …
آنچه مشخص است طی ماه های اخیر، بسیاری از کادر درمان در بیمارستانهای دولتی به ویژه پرستاران در شرایط بسیار سخت مشغول به کار هستند و با توجه به پایین بودن سرانه پرستار در کشور و همچنین افزایش آمار ابتلای آن ها به بیماری کرونا ، در صورتی که دولت و مجلس اقدامی مناسبی در راستای استخدام نیروی جدیدی به عمل نیاورند تا چند هفته دیگر و با فرارسیدن پاییز و موج سوم کرونا باید منتظر فاجعه ای بزرگ در کشور باشیم .