سراغ سه گروه از کم‌درآمدترین اقشار کارگری رفتیم؛ گروه‌هایی که نه مشمول افزایش دستمزد سالانه هستند و نه امنیت شغلی تضمین شده دارند: کارگران خباز، کارگران ساختمانی و دستفروشان. هنوز تعداد زیادی از کارگران این گروه‌ها، حمایت معیشتی نگرفته‌اند و این نگرانی را دارند که با ثبت‌نام در سامانه، یارانه‌شان نیز قطع شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، دولت همچنان بر ادعاهای «فروبارشی» خود پافشاری می‌کند؛ اینکه گرانی بنزین در نهایت به نفع خودِ مردم به خصوص پایین‌ترین دهک‌های درآمدی‌ست، یک استدلال پذیرفته شده در سطوح بالای تصمیم‌گیرندگان اقتصادی‌ست. ادعای «بارش پول از دولت به لایه‌های پایین اجتماعی» که مترادف تقریبیِ نظریه‌های Trickle Downدر نئولیبرالیسم اقتصادی‌ست، پس از گرانی بنزین در شامگاه ۲۳ آبان‌ماه، دستاویز قرار گرفت تا با آن ثابت کنند مردم از گرانی بنزین چندان ضرر نمی‌کنند و همه‌ی پول ناشی از این گرانی، نصیب خود مردم خواهد شد.
گذشته از اینکه قاطبه‌ی مردم از این گرانی متضرر شدند (بر اساس محاسبات دقیق کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار سراسر کشور، گرانی بنزین یک تورم ۱۲ تا ۱۸.۳ درصدی به قیمت اقلام و کالاهای ضرروری خانوارها تحمیل می‌کند)، یارانه‌ی «حمایت معیشتی» که معادل عملیِ همان «بارش پول از دولت به لایه‌های پایین» محسوب می‌شود، نصیب گروه‌های نیازمند بسیاری نشد؛ این گروه‌ها نه تنها در اولین دور از دریافت یارانه محروم ماندند، بلکه اکنون بعد از گذشت چهل روز از ماجرا، هنوز سردرگم هستند و هیچ امیدی به دریافت این یارانه در آینده ندارند.
پس از اعتراضات مکرر گروه‌های مختلف مردم نسبت به عدم دریافت یارانه و قرار دادن سامانه‌های پیامکی و اینترنتی که هیچ کدام منتج به نتیجه موثر نشد، از جاماندگان خواسته شده برای ثبت شکایت و ثبت نام مجدد اقدام کنند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از روز ۱۰ تا ۲۴ دی ماه به جاماندگان فرصت داده تا به سایت hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنند. در این سایت، قسمتی تحت عنوان «ثبت خانوار جدید» ایجاد شده و ستاد شناسایی مشمولان حمایت معیشتی از جاماندگان می‌خواهد که در این قسمت اطلاعات خود را ثبت کنند.
ستاد شناسایی مشمولان حمایت معیشت اعلام کرده تا پایان دی ماه مشخص می‌شود که از خانوارهای جامانده چه کسانی واجد شرایط دریافت حمایت معیشتی هستند. در ضمن خانوارهایی که برای دریافت این کمک درخواست داده بودند، اما مشمول نشدند از دوشنبه (۱۶ دی‌ماه) می‌توانند علت مشمول نشدنشان را بفهمند.
نگرانی قطع یارانه!
پس از ورود به سایت، به فرد معترض اعلام می‌شود که برای پیگیری اعتراض خود به مراحل بعدی اعلام شده در سایت مراجعه کند. نکته قابل توجه این است که در بخشی از این سایت آمده است: با توجه به اطلاعات شناسنامه اقتصادی- اجتماعی خانوار، بسته حمایت معیشتی به خانوار ۲ نفری شما تعلق نمی‌گیرد. در صورت تمایل به بررسی مجدد وضعیت خانوار طی شش ماه آینده لازم است رضایتنامه زیر را تایید فرمایید:
مجموع درآمد ماهانه خانوار اینجانب کمتر از ۵ میلیون تومان است.
اطلاعات خانوار اینجانب در اختیار سازمان امور مالیاتی و نظام بانکی قرار گیرد و مبنای تصمیم‌گیری در خصوص اخذ مالیات و ارائه تسهیلات درخواستی باشد.
در صورتی که محرز شد متوسط درآمد ماهانه خانوار اینجانب بیش از مبلغ فوق است، بسته حمایت معیشتی و یارانه خانوار اینجانب قطع شود.
سومین شرط این رضایتنامه، احتمال قطع شدن یارانه علاوه بر تعلق نگرفتنِ حمایت معیشتی، موجب نگرانی درخواست‌کنندگان شده است؛ آنها می‌گویند: مجبوریم همه اطلاعات خود را در اختیار نظام بانکی و امور مالیاتی بگذاریم و بعد نگران باشیم که ممکن است یارانه‌ی ما نیز قطع شود؛ این به هیچ‌وجه با ادعاهای اولیه دولت مبنی بر پرداخت همه‌ی درآمد گرانی بنزین به ۶۰ میلیون نفر همخوانی ندارد.
این درحالیست که سخنگوی ستاد شناسایی مشمولان طرح حمایت معیشتی درباره تهدید به قطع یارانه نقدی درصورت رد شدن درخواست دریافت یارانه طرح معیشتی اظهار داشته است: طبق قانون، در صورت ارائه اطلاعات نادرست، دولت می‌تواند نسبت به استرداد این مبلغ اقدام کند.
حسین میرزایی با بیان اینکه حدود ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار کد رهگیری دریافت کرده‌اند، گفته است: از این میان، وضعیت ۳ میلیون و ۷۰ هزار و ۵۳۱ خانوار بررسی شد که برای ۴۱۹ هزار و ۳۰۴ خانوار یعنی ۱ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۱۹۰ نفر پیامک ارسال و اعلام شد که یارانه معیشتی ۲ ماه آنها یکجا به حسابشان واریز خواهد شد.
میرزایی اضافه کرد: تعداد ۶۶۶ هزار و ۷۷۴ خانوار نیز هستند که در لیست دریافت‌کنندگان یارانه نقدی نیستند اما ممکن است مشمول طرح حمایت معیشتی باشند، از همین رو امکان ثبت‌نام آنها از ۱۰ تا ۲۴ دی فراهم شده و تأکید می‌شود که این مدت زمان تمدید نخواهد شد.
با این حال، کارگران بسیاری هستند که هنوز جواب مشخصی در مورد عدم دریافت حمایت معیشتی دریافت نکرده‌اند و علاوه بر این، در مورد قطع یارانه‌های خود به دلایل متعدد و مغشوش نگرانی دارند؛ برای مشخص شدن چند و چونِ نگرانی‌های کارگران، سراغ سه گروه از کم‌درآمدترین اقشار کارگری رفتیم؛ گروه‌هایی که نه مشمول افزایش دستمزد سالانه هستند و نه امنیت شغلی تضمین شده دارند: کارگران خباز، کارگران ساختمانی و دستفروشان.
خبازان:
عبدالله بلواسی، فعال صنفی کارگران خباز مریوان در استان کردستان است؛ او خودش تاکنون حمایت معیشتی نگرفته و درباره این وضعیت می‌گوید: من نوزدهم ماه گذشته، در سامانه مربوطه ثبت نام و طرح شکایت کردم؛ اجازه بررسی حساب‌هایم را هم دادم؛ گفتند بررسی می‌کنیم و هنوز منتظر جوابم!
او در ارتباط با همکاران خباز خود و کسانی که حمایت معیتشتی نگرفته‌اند، می‌گوید: از میان کارگران خباز شاغل و بازنشسته‌ی مریوان، تعداد زیادی این یارانه را نگرفته‌اند؛ حدود سی نفر از کارگران خباز را در مریوان می‌شناسم که حمایت معیشتی نگرفته‌اند؛ اینها ثبت‌نام مجدد هم کرده‌اند اما بازهم به آنها تعلق نگرفته است.
کارگران ساختمانی:
محمد باقری، عضو هیات مدیره کانون سراسری انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور است؛ او که رئیس کانون کارگران ساختمانی استان تهران نیز هست، می‌گوید: حدود ۵۰ درصد کارگران ساختمانی استان تهران، حمایت معیشتی نگرفته‌اند؛ در انجمن ده هزار نفری گچ‌کاران استان تهران نیز بالای ۵۰ درصد این یارانه را نگرفته‌اند که لیست کارگرانی که شامل نشده‌اند را به وزارت کار ارائه داده‌ایم اما هنوز هیچ پاسخی نگرفته‌ایم.
نماینده کارگران ساختمانی ادامه می‌دهد: بسیاری از کارگرانی که حمایت معیشتی نگرفته‌اند، اعتراض زده‌اند اما به هر کدام یک جوابی داده‌اند؛ مثلاً به یکی گفته‌اند سال ۹۲ یک پولی آمده در حساب‌تان و مشمول نمی‌شوید! حال آنکه بنده خدا در سال ۹۲، ۵۰ میلیون تومان پول به حسابش آمده و با آن پول یک خودروی شخصی خریده. بعضی از کسانی که اعتراض زده‌اند، نه تنها حمایت معیشتی نگرفته‌اند بلکه یارانه‌شان هم قطع شده؛ چرا، چون اعتراض زده‌اند!
باقری اضافه می‌کند: کارگران ساختمانی در شرایط بدی هستند؛ در حال حاضر، ماه‌های زیادی از سال را بیکارند و لاجرم، مستحق‌ترین گروه برای دریافت این یارانه هستند؛ این درست نیست که ۵۰ درصد آنها حمایت معیشتی نگیرند؛ علاوه بر این، همه اطلاعات این کارگران در سامانه خدمات رفاهی ایرانیان ثبت است و به راحتی قابل بازیابی‌ست!
دستفروشان:
دستفروشان هیچ تشکل و نهاد مدونی ندارند؛ به همین دلیل به طور اتفاقی سراغ دستفروشان و البته آسیب‌پذیرترین قشر این گروه، یعنی زنان دستفروش رفتیم. در بین ۵ دستفروش زن متروی تهران که با آنها در مورد دریافت حمایت معیشتی صحبت کردیم، دو نفر گفتند که این یارانه را نگرفته‌اند؛ نفر اول، زن دستفروشِ سرپرست خانواری‌ست با دو فرزند تحت تکفل که مدتهاست تنها منبع درآمدش، همین پول دستفروشی‌ست؛ می‌گوید: این بار می‌ترسم در سامانه ثبت نام کنم چون شنیده‌ام ممکن است یارانه‌ام را هم قطع کنند!
دستفروش دوم، زن میانسالی است که همسرش (کارگر ساختمانی) به دلیل حادثه‌ی کارِ ناشی از پرت شدن از داربست، خانه‌نشین شده و اکنون این زن چندسالی‌ست که با دستفروشی در مترو، هزینه‌های زندگی را تامین می‌کند؛ او نیز می‌گوید: حمایت معیتشی نگرفته‌ام اما سیزده دی ماه در سامانه‌ی وزارت کار ثبت نام کرده‌ام و اکنون منتظر جوابم؛ اما چرا به یکی مثل من، همان دور اول، حمایت معیشتی ندادند که مجبور باشم درگیر ثبت‌نامِ چندباره شوم؟!
دغدغه‌های بسیار کارگران
با این حساب، هنوز کارگران بسیاری در انتظار دریافت این یارانه‌ی نقدی ۵۵ هزار تومانی هستند؛ یارانه‌ای که طبیعی‌ست نمی‌تواند اثرات گرانی بنزین بر سبد خانوار را جبران کند و کمکی به بهبود معیشت خانوارها باشد. اما اگر قرار به پرداخت آن باشد، سزاوارترین، همین گروه‌های کارگری کم‌درآمد هستند که بدون امنیت شغلی و امید به آینده، با دستمزدهای بسیار پایین مشغول به کار هستند؛ نباید این کارگران را به خاطر دلایل نامربوط از حق قانونیِ خود محروم کرد.
وزارت کار اعلام کرده “برای جلوگیری از اشتباهات احتمالی، اطلاعات مالی ۳ سال قبل و ۹ ماه اخیر افراد را بررسی می‌کنیم” اما بازهم این نگرانی وجود دارد که نه تنها حمایت معیشتی برای کارگران مستحق برقرار نشود بلکه یارانه معمول آنها نیز قطع شود؛ در ظاهر همه اطمینان‌هایی که وزارت کار می‌دهد، به آن معناست که این بار کسانی که قبل از ۲۴ دی ماه ثبت نام می‌کنند، اگر مستحق باشند، حتما مشمول می‌شوند اما در عمل باتوجه به شرط سوم رضایتنامه (قطع یارانه علاوه بر عدم شمول حمایت معیشتی) بازهم نگرانی‌های بسیار وجود دارد؛ در این شرایط، باید دید آیا این بار وزارت کار می‌تواند داده‌ها را کاملاً عادلانه، به نفع کارگران پردازش کند؟!
گزارش: نسرین هزاره مقدم