سازمان عفو بینالملل دوشنبه ۱۶ دسامبر/ ۲۵ آذر یک ماه بعد از آغاز اعتراضات آبان ۹۸ گزارش تازهای از تعداد احتمالی کشتهشدگان منتشر کرد. بر این اساس در جریان اعتراضات ماه گذشته دستکم ۳۰۴ نفر کشته و هزاران نفر هم در درگیری با مأموران امنیتی مجروح شدهاند.
سازمان عفو بیناللمل تعداد کشتهشدگان در اعتراضات آبان ۹۸ را از طریق گزارشهای «تکاندهنده» شاهدان و تحلیل ویدیوهای اعتراضات تخمین زده است. بر اساس این گزارش نیروهای بسیج و لباس شخصی در فاصله بین ۲۴ آبان که اعتراضات آغاز شد تا ۲۸ آبان، یعتی تا دو روز بعد از سخنرانی خامنهای و حمایت او از مصوبه سران قوا برای افزایش قیمت بنزین، از کار انداختن مجلس شورای اسلامی و قطع اتصال ایران به شبکه جهانی اینترنت، حداقل ۳۰۴ نفر از معترضان جان را کشتند. در بیانیه عفو بینالملل آمده است:
«اکثر کسانی که سازمان ما آنها را به عنوان جانباختگان اعتراضات شناسایی کرده، از ناحیه سر، قلب، گردن و یا یکی از اعضای حیاتی خود گلوله خورده بودند با این قصد که در جا بمیرند.»
فیلیپ لوتر، مدیر پژوهشهای غرب آسیا و شمال آفریقا در عفو بینالملل میگوید
«اظهارات نگرانکننده شاهدان حاکیست که کموبیش فورا پس از کشتار معترضان بهدست نیروهای امنیتی، آنها در مقیاس وسیع و هماهنگ دست به سرکوب زدهاند تا بر شدت ترس بیافزایند و مانع از آن شوند که کسی سخنی از رخدادها به زبان بیاورد.»
این سازمان با تکیه بر گزارش سازمان ملل اعلام کرد که دستکم ۱۲ کودک هم در میان کشتهشدگان هستند. فیلیپ لوتر گفت:
«جامعه بینالملل، از جمله از طریق شورای حقوق بشر ملل متحد، باید فورا دستبهکار شود تا جمهوری اسلامی اجازه انجام تحقیقات در مورد رخدادها را بدهد.»
عفو بینالملل در پنجمین گزارش خود مینویسد بسیاری از مراکز درمانی از پذیرش مجروحان خودداری کردند و در همان حال برخی از معترضان هم در محل کار بازداشت شدند. در برخی مواقع بازداشتیها در بیخبری کامل از خانوادهشان شکنجه و یا ناپدید شدند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی ۲۶ آبان خود از معترضان به عنوان اشرار یاد کرد و بعد از سرکوب معترضان هم در سخنان دیگری اعلام پیروزی کرد. گروهی از فرماندهان سپاه از وقوع یک جنگ جهانی در خیابانهای ایران سخن گفته بودند چنانکه گویی کشور به اشغال بیگانگان درآمده است. علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی و نماینده خامنهای پنجشنبه هفته گذشته مدعی شد که ۸۵ درصد جانباختگان توسط طرف سومی به قتل رسیدهاند و به همین سبب هم خامنهای دستور داد که این گروه از کشتهشدگان «شهید» نامیده شوند و خانوادههای آنان از مزایای آن برخوردار گردند.
عفو بینالملل تعداد بازداشتیها را دستکم هفت هزار نفر تخمین زده و اعلام کرده که بازداشتها همچنان ادامه دارد. عفو بینالملل در پنجمین گزارش خود همچنین در مورد بازداشت روزنامهنگاران، دانشجویان، کنشگران مدنی، کنشگران مدافعان حقوق اقلیتها، کارگران و شهروندان ایرانی از قومیتهای مختلف نیز هشدار داده است. عفو بینالملل به نقل از شاهدان عینی اعلام کرد که بازداشتیها را با کامیون به رجاییشهر (زندان گوهردشت) میبرد و با چشمان بسته آنها را زیر ضربات باتوم میگرفتند. همچنان برخی افراد بازداشتی با خانوادههای خود تماس نگرفتهاند.
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل جمعه ۶ دسامبر/ ۱۵ آذر، در بیانیهای خواهان انجام «تحقیق مستقل و بیطرفانه» در مورد سرکوب شدید اعتراضات آبان ماه ۹۸ در ایران شد. به گزارش خبرگزاری رویترز، میشل باشله گفت نیروهای امنیتی ایران برای فرو نشاندن ناآرامیهای ضددولتی در ماه گذشته، از هلیکوپترها و از فراز پشتبامها به سوی معترضان شلیک کردهاند و با هدف قرار دادن سر مردم، خشونتی شدید و افراطی به کار بستهاند.
زمانه