وزرای خارجه ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا دوشنبه، ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) گردهم آمدند تا درباره موضوعات مختلف از جمله برجام، توافق هسته ای ایران، گفتگو کنند.
«فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه عصر دوشنبه پس از پایان نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل اعلام کرد که اروپا هم چنان سعی می کند برجام را حفظ کند اما حفظ برجام بیش از پیش سخت و دشوارتر از همیشه شده است. یکی از مهم ترین دستاوردهای فدریکا موگرینی که احتمالا در آخرین نشست وزرای خارجی کشورهای عضو اتحادیه اروپا شرکت می کرد، برجام است. وی در ماه های اخیر تلاش فراوانی برای حفظ آن، خصوصا پس از خروج ایالات متحده، از این توافق هست ای کرد.
خانم موگرینی در پاسخ به سوال خبرنگار یورونیوز مبنی بر حفظ برجام توسط تیم جدید که جانشین وی و همکارانش می شود، گفت: « بیش از همیشه حفظ برجام دشوار شده است. البته جانشین من نیازی به مشورت و توصیه های من ندارد. او شرایط را به خوبی درک می کند و پرونده هسته ای را بدرستی می شناسد. من با ایشان، جوزف بورل، به مدت یکسال و نیم مداوم برای حفظ توافق هسته ای کار کرده ام.
درست است که برجام نتیجه علاقه شخصی و کار گروهی تمام همکاران در دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. آنها کار بزرگی برای کسب توافق و پس از آن حفظ برجام داشتند. تلاش ما بدون همکاری با سه کشور اروپایی امضاکننده برجام و همچنین ۲۵ کشور دیگر اتحادیه اروپا امکان پذیرنبود.
معتقدیم که برجام و حفظ آن برای حفظ امنیت منطقه و اروپا حیاتی است. تیم جدید نیازی به توصیه های من ندارد و تنها برای آنها آرزوی شجاعت و شانس بکنیم.
حفظ برجام دشوارتر از همیشه شده است. اما هر چقدر حفظ آن کار سختی باشد اتحادیه اروپا و دیگر کشورها در جامعه جهانی سعی می کنند تا این توافق پا برجا بماند. خصوصا در منطقه ای که بسیار به اروپا نزدیک است و هر گونه بحران امنیتی مانند گذشته می توان گریبان اروپا را هم بگیرد و همانطور که می بینیم که امروز هم با چالش های متعدد امنیتی روبرو است مثل همین افغانستان، و یک ایران هسته ای می تواند بازتاب و نتایج وخیمی درآسیا داشته باشد.
به همین خاطر باید تاکید کنیم که حفظ برجام نه تنها برای حفظ امنیت خلیج فارس و کشورهای حاشیه آن بلکه برای جهان عرب و اروپا و حتی برای قاره های دیگر حیاتی است. بنابراین هرچقدر که برجام و حفظ آن دشوارتر می شود و همان اندازه باید تلاش کنیم تا آنرا نجات دهیم.»
رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخش دیگری از سخنان خود درباره توافق هسته ای گفت که اروپا با تمامی امضا کنندگان این توافق بطور مداوم در تماس است و به گفته وی «کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای تصمیم گیری درباره فاز جدید غنی سازی اورانیوم در فردو در درجه اول منتظر گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای می مانند.» به این ترتیب در روزها و هفته های آینده باید انتظار نشست جدید وزرای خارجه کشورهای اروپایی حول موضوع برجام را داشت.
هلگا اشمیت، دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، که در واقع معاون فدریکا موگرینی نیز هست، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار یورونیوز اعلام کرد بزودی، تا ده روز آینده، جلسه ای در سطح معاونان وزارت خارجه کشورهای امضاکننده برجام برگزار می شود. وی تاکید کرد که «بیانیه و گزارش آژانس بین المللی هسته ای، که قرار است دوشنبه منتشرشود محور اصلی گفتگوها خواهد بود و با توجه به این گفتگوها تصمیم نهایی اتحادیه اروپا نیز اعلام خواهدشد.»
در حالی نشست وزاری خارجه کشورهای اتحادیه اروپا تشکیل می شد که صبح روز دوشنبه، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سخنرانی خود در شهر رفسنجان با حمله به منتقدان داخلی برجام اعلام کرد که اگر ایران موفق شد تا یکسال دیگر در توافق هسته ای باقی بماند تحریم های شورای امنیت علیه خرید و فروش سلاح لغو خواهندشد و در غیراین صورت شورای امنیت سازمان ملل تحریم های جدیدی علیه ایران وضع خواهدکرد. توجیه «حفظ برجام برای کسب مجوز برای معامله اسلحه» یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث خبرنگاران در جریان نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا بود.
در کنفرانس خبری نیز فدریکا موگرینی در پاسخ به سوالی در این رابطه اعلام کرد که حاضر نیست درباره این موضوع اظهارنظر کند.
آنگونه که انتظار می رفت در جلسه وزاری خارجه اروپایی تصمیمی مشترک درباره توافق هسته ای و گام های ایران در جهت غنی سازی اورانیوم گرفته نشده است. این در حالی است که مایا کوسیانچیچ، سخنگوی دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دو روز پیش گفته بود تصمیم مهمی درباره برجام گرفته خواهدشد.
همزمان، پیش از آغاز جلسه صبح دوشنبه، برخی از وزرای خارجه کشورهای اروپایی با رسانه ها گفتگو کردند.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، به خبرنگاران گفت: « هدفمان حفظ برجام است اما ایران هم باید به تعهدات خود پای بند بماند تا بتوانیم برجام را حفظ کنیم.»
وزیر خارجه هلند هم آغاز گام های جدید ایران در گسترش غنی سازی اورانیوم را «نگران کننده و خطرناک» خواند و نهایتا وزیر خارجه لوکزامبورگ و اسلوواکی تاکید کردند که بهترین راه حل هم چنان حفظ توافق هسته ای ایران برای حفظ صلح و امنیت در منطقه خاورمیانه است.
هلگا اشمیت همچنین به خبرنگار یورونیوز گفت که «در جلسه صبح دوشنبه اعتماد و اطمینان دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سوی آلمان و فرانسه و بریتانیا جلب شده است و با توجه به انتشار بیانیه آژانس بین المللی هسته ای امکان دارد تصمیم های جدید درباره عملکرد چند روز اخیر ایران در گسترش غنی سازی اورانیوم گرفته شود.»