تنها ۱۶ روز دیگر تا پایان مهلت ۶۰ روزه دوم ایران برای ایفای تعهدات مورد نظرش توسط اروپا در چارچوب برجام باقی مانده است. این فرصت در پایان نشست آتی سران گروه ۷ در فرانسه که تا دوشنبه آینده ادامه خواهد داشت، به ۱۰ روز میرسد.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه به عنوان میزبان و رئیس نشست سال ۲۰۱۹ گروه هفت طی ماههای اخیر با افزایش تماسهای تلفنی با همتای ایرانی خود و نیز اعزام وزیر خارجه و دستیار سیاسی خود به تهران تلاش دامنهداری را برای افزایش دوره پایبندی ایران به تعهدات هستهای مندرج در برجام آغاز کرده است.
این تلاشها تاکنون نتیجه خاصی در بر نداشته از یک سو ایران دو گام در جهت کاهش تعهدات هستهای خود برداشته و از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز از ایفای نقش فرانسه به عنوان واسطه تهران و واشنگتن ابراز نارضایتی کرده است.
با این وجود گویا فرانسه به عنوان رئیس دورهای گروه۷ قصد دارد، از آخرین فرصتهای موجود برای حفظ برجام استفاده کند. او پس از دیدار روز دوشنبه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، روز جمعه نیز میزبان محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران خواهد بود.
ایران پیشتر اعلام کرده که در صورتی که اروپا تا ۵ سپتامبر(۱۴ شهریور) خرید نفت از ایران، مراودات بانکی و تجاری با این کشور را برخلاف تحریمهای آمریکا از سر نگیرد، سومین گام را در جهت کاهش تعهدات هستهای جمهوری اسلامی در قالب توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میلادی برخواهد داشت.
اروپا حداقل برای آغاز خرید نفت از ایران نیازمند کسب معافیت از آمریکاست والا تجارت مواد غذایی و دارو با ایران به ظاهر از طریق ساز و کار مالی اینستکس ممکن است، هر چند که آمریکا نسبت به استفاده شرکت از این ساز و کار هشدار داده و عملیاتی شدن آن تاکنون بارها به تعویق افتاده است.
اما افزون بر موضوع برجام، همزمان با بروز شواهد آغاز رکود اقتصادی در جهان، سرنوشت بازار جهانی نفت و امنیت تجارت آن از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز نیز مسالهایست که با بروز تنش میان ایران، آمریکا و بریتانیا در منطقه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
البته با توجه به این که علاوه بر آمریکا، بریتانیا و آلمان، فرانسه نیز پیشتر از کنترل برنامه موشکی و اقدامات منطقهای ایران استقبال کرده بود، موضوع ایران در جریان بحث سران کشورهای عضو گروه۷ در مورد تحولات سوریه و یمن نیز مطرح خواهد شد.
برنامه موشكی و نقش ايران در سوريه در نشست فروردین ماه گذشته نیز محور گفتگوهای وزارء خارجه کشورهای عضو گروه۷ در فرانسه بود. نشستی که وزیر خارجه آمریکا در آن شرکت نکرد.
لذا با توجه به افزایش اختلاف نظرهای تجاری میان ترامپ و سران ۶ کشور صنعتی و ثروتمند جهان که از نشست سال گذشته این گروه در کانادا بروز کرد، موضوع ایران نیز میتواند بر دامنه تفاوت دیدگاههای سران گروه۷ در مورد نحوه تعامل با ایران بیفزاید و آخرین فرصتها برای نجات برجام را بسوزاند.