دولت ترامپ در ادامه سیاست فشار حداکثری اقتصادی علیه ایران در حال بررسی تحریم نهاد مالی موسوم به «ساز و کار تأمین مالی و تجارت ایران و اروپا» یا «STFI» به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های بانک مرکزی است.
یک روز بعد از سفر هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان به تهران و دیدار و گفت‌وگوی او با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی، بلومبرگ به نقل از منابعی که در دولت ترامپ در اختیار دارد و نام آن‌ها افشا نشده گزارش داد که وزارت خزانه‌داری آمریکا بررسی تحریم شعبه ایرانی اینستکس را در دستور کار قرار داده است.
«ساز و کار تأمین مالی و تجارت ایران و اروپا» یا «STFI» زیر مجموعه بانک مرکزی ایران است. وزارت خزانه‌داری آمریکا، بانک مرکزی ایران را به اتهام پولشویی و ایجاد شبکه مالی برای سپاه قدس از طریق امارات تحت تحریم قرار داده است. به گفته مقام آگاه در دولت ترامپ، تحریم شعبه ایرانی اینستکس بر این مبنا در دست بررسی است.
کشورهای اروپایی دی/ ژانویه گذشته در واکنش به خروج آمریکا از برجام و برای حفظ توافق هسته‌ای، اینستکس را برای مبادلات بانکی با ایران و ارائه کالا و خدمات در ازای نفت طراحی کردند. اما اجرای آن به تعویق افتاد و شورای عالی امنیت ملی هم سطح تعهدات ایران در برجام را کاهش داد و مهلت ۶۰ روزه‌ای برای کشورهای اروپایی تعیین کرد که با انجام تعهدات خود در برجام منافع اقتصادی ایران را تأمین کنند. این مهلت در ژوئیه/ تیر آینده به پایان می‌رسد. با افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم، چنانچه اینستکس اجرایی نشود، خواه‌ناخواه ایران برجام را نقض خواهد کرد.
الی گرانمایه، از کارشناسان امور ایران در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا به بلومبرگ گفته است اگر آمریکا شعبه ایرانی اینستکس را تحت تحریم قرار دهد، این احتمال وجود دارد که شکاف بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای ایران عمیق‌تر شود.
روز گذشته هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در دیدار و گفت‌وگو با محمد جواد ظریف، همتای ایرانی خود که به مدت دو ساعت طول کشید، با صراحت اعلام کرد که آلمان، بریتانیا و فرانسه در تلاش‌اند اینستکس را اجرا کنند اما معجزه نمی‌توانند بکنند. محمد جواد ظریف در نشست خبری مشترکش با هایکو ماس گفت:
«از اذعان آلمان به این که اقدامات عملی جهت تضمین منافع اقتصادی ایران، برای حفظ برجام حیاتی است، استقبال می‌کنیم. ما هم‌نظر بودیم که گفت‌وگو میان کشورهای منطقه ضروری است. ولی جنگ اقتصادی دونالد ترامپ ریشه همه تنش‌ها است.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز در دیدار با وزیر خارجه آلمان به همین معنا اشاره کرد:
«اروپا باید در برابر تروریسم اقتصادی آمریکا علیه ملت ایران ایستادگی و به تعهدات خود در برجام عمل کند. امنیت منطقه هرگز با اعمال فشار و تحریم ملت ایران حاصل نخواهد شد.»
پر فیشر مدیر آلمانی اینستکس هم همراه با هایکو ماس به ایران سفر کرد و در گفت‌وگوها با ظریف و روحانی شرکت داشت. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، شامگاه گذشته در یک نشست خبری در واشنگتن، درباره معاملات از طریق ساز و کار تبادل خاص میان اروپا و ایران موسوم به اینستکس گفت، هرگونه اقدام برای دور زدن تحریم‌های علیه ایران برخورد خواهد شد.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا ماه گذشته در دیدار و گفت‌وگو با وزیران خارجه سه قدرت اروپایی در بروسل موافقت ضمنی خود با اینستکس به عنوان یک کانال مالی برای تبادل کالاها و اقلام اساسی را اعلام کرده بود. بلومبرگ می‌نویسد گروهی در دولت ترامپ از این واهمه دارند که با به اجرا درآمدن اینستکس در حلقه کشورهای اروپایی، به تدریج دامنه آن گسترش بیابد و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را حنثی کند. هفته گذشته روسیه و هلند برای پیوستن به اینستکس اعلام آمادگی کرده بودند.