پس از آنکه آمریکا سپاه پاسداران را تروریست خواند، مقامهای ایرانی بار دیگر مسئله بستن تنگه هرمز را مطرح میکنند. آمریکا از ایران خواسته است تنگه هرمز و بابالمندب را باز نگه دارد اما ظریف میگوید گزینههای نظامی با بخش نظامی است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران بامداد سهشنبه ۳ اردیبهشت / ۲۳ آوریل برای شرکت در نشست «روز بینالمللی چندجانبهگرایی و دیپلماسی برای صلح» در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عازم نیویورک شد.
ظریف عصر سهشنبه در بدو ورود به نیویورک درباره تنشهای اخیر میان ایران و آمریکا با خبرنگاران گفتوگو کرد.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سئوال که آیا بستن تنگه هرمز روی میز ایران است یا خیر؟ گفت: «من درباره گزینههای نظامی اظهارنظر نمیکنم و این مسئله را باید بخش نظامی درباره آن تصمیمگیری کند.»
او افزود: «ما گفتهایم که ایران از منافع خود که یکی از آنها ثبات در منطقه است محافظت میکند. ثبات در منطقه باید برای همه باشد، کامیابی اقتصادی باید برای همه باشد، منفعت نهایی ایران در تداوم حفظ ثبات منطقه است و ثبات برای همه فراهم باشد.»
علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دوشنبه دوم اردیبهشت در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العالم تهدید کرد که اگر مانع از استفاده ایران از تنگه هرمز شوند، سپاه پاسداران این تنگه را خواهد بست. او گفت: «تنگه هرمز برپایه قوانین بینالمللی، گذرگاه دریایی است و چنانچه از بهکارگیری آن منع شویم، آن را خواهیم بست».
تهدید فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران در پی آن صورت میگیرد که آمریکا نام سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی قرار داد. همچنین دولت آمریکا که پیشتر اعلام کرده بود میخواهد درآمد نفتی ایران را به صفر برساند اکنون از تمدید این معافیتها که دوم ماه مه به پایان میرسند، خودداری کرده است.
در چنین شرایطی خطر رویارویی ایران و آمریکا در خلیج فارس نگرانکننده است.
روز گذشته یک مقام وزارت خارجه آمریکا از ایران خواست تنگه هرمز و باب المندب را باز نگه دارد. این مقام آمریکایی گفت: «ما از ایران و همه کشورها میخواهیم به نقل و انتقال روان انرژی و کالاهای تجاری و آزادی دریانوردی احترام بگذارند.»
پیش از این در اسفندماه گذشته نیز فرمانده نیروی دریایی سپاه درباره بستن تنگه هرمز گفته بود: «تا زمانیکه نفت ما از تنگه هرمز خارج میشود و منعی برای خروج و ورود کشتیهای ما صورت نگیرد این تحقق پیدا نمیکند، اما اگر روزی نفت ما خارج نشود… آن موقع هر عقل سلیم و سالمی اجازه نمیدهد که ما نتوانیم نفتمان را صادر کنیم اما یک بیگانه فرامنطقهای بیاید و بتواند نفت را از اینجا ببرد و صادر کند.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز پیشتر تهدید کرده بود در صورتی که آمریکا جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد از خلیج فارس نفتی صادر نخواهد شد.
محمدجواد ظریف در نیویورک به لغو تمدید معافیتهای آمریکا برای خریداران نفت از ایران و همچنین احتمال لغو معافیتهای مربوط به فعالیت هستهای ایران اشاره کرد و گفت: «آمریکا پلیس دنیا نیست که معافیت بدهد یا لغو کند. ما نه به معافیتها و نه به لغو آنها اهمیت میدهیم اما این بقیه دنیا هستند که باید ببینند اجازه میدهند که کشوری به آنها بگوید شما حق ندارید قطعنامه شورای امنیت را اجرا کنید یا خیر.»
شبکه تلویزیونی سیانان سهشنبه شب به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در حال بررسی لغو معافیتهای مربوط به برنامه هستهای ایران برای اعمال فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی است. سیانان گفت میان رهبران آمریکا از جمله جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در اینباره اختلاف نظر هست.
آمریکا اگرچه سال گذشته از برجام خارج شده بود اما معافیتهای هستهای ایران را تا ماه مه تمدید کرده بود. اگر این معافیتها لغو شوند کشورهایی همچون چین و روسیه قادر به مشارکت در برنامه هستهای ایران نخواهند بود.
محمدجواد ظریف با اشاره به اقدامات آمریکا گفت: «کشوری پیدا شده و به دیگران میگوید شما حق ندارید یک قطعنامه شورای امنیت را که به اتفاق آرا تصویب شده اجرا کنید. پا را از این هم فراتر گذاشته و گفته اگر این قطعنامه را اجرا کنید شما را مجازات میکنم.»
وزیر خارجه ایران افزود: «حرکت آمریکا از دزد سر گردنه هم بدتر است زیرا دزدهای سر گردنه لااقل دیگران را مجبور به همراهی و دزدی نمیکنند اما این نه تنها خودش دزدی میکند و بر سر گردنه ایستاده است به بقیه هم میگوید شما هم اگر همراه من دزدی نکنید مجازات خواهید شد.»
او از کشورهای دیگر خواست تا تصمیم بگیرند که آیا با چنین وضعیتی سازش خواهند کرد یا مقاومت میکنند.
ظریف بازگشت جمهوری اسلامی بر سر میز مذاکره را به عهده آمریکا دانست و با بیان اینکه آمریکا طرف مذاکرهکننده معتبری نیست، گفت: «ما هیچ گاه میز مذاکره را ترک نکردیم، ما به دیدارهای خود با اعضای باقیمانده در توافق هستهای ادامه میدهیم. این آمریکا است که تصمیم گرفت به میز مذاکره پایان دهد.»
برنامه سفر محمدجواد ظریف به نیویورک را بیشتر گفتوگو با رسانهها و دیدار با افراد غیردولتی برای نشان دادن آنچه «سیاستهای خصمانه ایالات متحده» مینامد، تشکیل میدهد. او همچنین روز چهارشنبه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی و با دبیرکل و رئیس مجمع عمومی سازمان ملل دیدار خواهد کرد.
زمانه