«بحران آب»: این ترکیبِ اضافه مهم‌ترین دغدغه زیست‌محیطی‌ـ‌اجتماعی سال‌های اخیر در ایران را در خود خلاصه کرده است. خشکسالی، کمبود آب آشامیدنی و آب کشاورزی، آلودگی آب، خشک‌شدن تالاب‌ها، خالی‌شدن سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین نشانه‌هایی از این بحران هستند که با سوء مدیریت و طرح‌های صنعتی‌ـ‌کشاورزی کارشناسی‌نشده ابعاد جدی‌تری پیدا کرده‌اند؛ آن‌قدر جدی که اکنون بحران آب یک مسأله امنیتی است. استان سیستان و بلوچستان بدترین وضعیت را دارد.
در اینفوگرافی* زیر به یکی از علت‌های بحران آب در ایران، یعنی کاهش بارندگی خواهیم پرداخت.
اینفوگرافی بالا میزان بارندگی تجمعی استان‌ها در سال جاری (تا ۱۲ بهمن)، و نیز درصد اختلاف میزان بارندگی امسال نسبت به متوسط بلندمدت بارش‌ها طی نیم قرن گذشته در ایران را نشان می‌دهد.
ایران در چهار دهه اخیر با مشکل خشکسالی و کمبود بارش مواجه بوده‌است. اما در یک دهه اخیر روند خشکسالی تشدید شده و میزان بارش باران و برف بیش از پیش کاهش یافته است. روند کاهش باران در تمام شش حوضه آبریز اصلی ایران کاملاً مشهود است.
در سال جاری نیز افت شدید بارش در چندین استان ایران به چشم می‌خورد. استان سیستان و بلوچستان بدترین آنها است: بیش از ۹۴ درصد کاهش بارندگی نسبت به متوسط بارش در نیم قرن گذشته.
در میان دیگر استان‌ها، هرمزگان با ۵۵ درصد، یزد با ۵۳ درصد و کرمان با ۴۲ درصد بیشترین کاهش در میزان بارندگی را تجربه کرده اند. این چهار استان سال گذشته نیز وضعیت مشابهی را از سر گذراندند.
هرچند از ۱۲ بهمن تا کنون بارش شدید باران این وضعیت را از نظر میزان بارندگی بهبود بخشیده، آب‌های نازل‌شده از آسمان ضرورتاً به منابع آبی پایدار، همچون تقویت سفره‌های زیرزمینی نینجامیدند و به راه‌افتادن سیلاب (به ویژه در خوزستان) منجر شدند.
دلیل جاری‌شدن سیلاب‌ها از بین رفتن پوشش گیاهی، فرسودگی شدید خاک، و نیز گل و لای موجود در مسیر رودخانه‌های خشک‌شده عنوان می‌شود.
* داده‌های این گزارش بر اساس آمار دفتر مطالعات پایه منابع آب وزارت نیرو تهیه شده است.
بهرام کیهانی و گروه محیط زیست زمانه