بدرود چهره جاودانی تئاتر معاصر ایران!
به همت شاگردان و دوستداران دکتر رکن الدین خسروی، کارگردان خلاق و صاحب نظر تئاتر معاصر ایران، و به میزبانی خانه تئاتر ایران مراسم یادبودی در اولین سالگرد درگذشت او درتالارسنگلج تهران برگزارشد. استاد دکتر رکن الدین خسروی در دی ماه 1395 و پس از نزدیک به دو دهه زندگی در مهاجرت سیاسی در لندن درگذشت.
روزنامه شرق- گروه هنر: گرامیداشت رکن‌الدین خسروی، پیش‌کسوت تئاتر ایران، شامگاه شنبه، ٥ اسفند ٩٦ با حضور هنرمندان و بزرگان تئاتر، در تماشاخانه سنگلج برگزار شد. در ابتدای آیین گرامیداشت رکن‌الدین خسروی، شرکت‌کنندگان با ماسک‌هایی نمادین از هنر تئاتر ایران وارد سالن شدند. سپس مسعود دلخواه و فرزانه نشاط‌خواه، مجریان این مراسم، به میهمانان خوشامد گفته و از ایرج راد، عضو هیئت‌مدیره خانه تئاتر، به‌عنوان نخستین سخنران برای حضور در جایگاه دعوت کردند. ایرج راد، تئاتر ایران را وام‌دار رکن‌الدین خسروی دانست و گفت: رکن‌الدین خسروی هیچ‌گاه نقاب بر چهره نداشت. تمام لحظات تمرین در نمایش‌های او مانند کلاس درسی بود که هرگز فراموش نمی‌شود. او علی‌رغم لبخندی که همیشه به لب داشت، در کارهایش جدی بود و تئاتر برای او جایگاه والایی در فرهنگ داشت. خسروی به همه بخش‌های تئاتر اشراف کامل داشت و با ایجاد خلاقیت در آن همیشه سعی در انتقال دانش خود به شاگردانش می‌کرد. شیفتگی و جدیت و اهمیت تئاتر برای او به‌گونه‌ای بود که زبان من از بیان آن قاصر است. به یقین شاگردان او یاد او را زنده نگاه خواهند داشت. عضو هیئت‌مدیره خانه تئاتر در پایان سخنان خود از همه کسانی که در این مراسم شرکت کردند تشکر کرده و همچنین از تمام کسانی که سال گذشته، برای حمل پیکر این هنرمند پیش‌کسوت به ایران زحمت کشیده‌اند، از جمله علی مرادخانی، معاونت وقت وزارت ارشاد و نیز مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی، تشکر ویژه کرد.
در ادامه مراسم، کلیپ «ترانه صحنه بی‌انتها» با ساخت و خوانندگی کیوان نخعی پخش شد و شعر «تو بازگشتی» سروده میمنت میرصادقی توسط فرزانه نشاط‌خواه برای حاضران خوانده شد. سپس، مجریان از پرویز فنی‌زاده به مناسبت سالروز وفات این هنرمند بزرگ در ٥ اسفند ١٣٥٨ یاد کرده و نام وی را گرامی داشتند.
سیمین خسروی، همسر رکن‌الدین خسروی، دیگر میهمان ویژه گرامیداشت بود که سخن خود را با زنده‌شدن خاطرات در تماشاخانه سنگلج آغاز کرد و گفت: این صحنه خاطرات نیم‌قرن پیش را برایم زنده کرد. بی‌تردید تماشاخانه سنگلج شاهد و یادآور بخش مهمی از تئاتر معاصر ایران است. «لبخند باشکوه آقای گیل» (نوشته اکبر رادی)، «حکومت زمان خان»، «ابراهیم توپچی و آقابیگ» (نوشته منوچهر رادین) نمایش‌هایی بودند که سیمین خسروی از آنها به‌عنوان اجراهای درخشان خسروی در تماشاخانه سنگلج نام برد و از جمیله شیخی، جمشید لایق، محمود جوهری، جعفر والی و اکبر رادی نیز به‌عنوان هنرمندانی که با خسروی همکاری داشته، اما دیگر در بین ما نیستند، یاد کرد و گفت: گرچه این هنرمندان دیگر حضور فیزیکی ندارند، اما نامشان در تئاتر ایران همیشه زنده خواهد ماند. او سخن خود را درخصوص اعتماد خسروی به جوانان ادامه داد و افزود: خسروی معتقد بود که باید به جوان‌ها اعتماد کرد و به آنها فرصت کار‌کردن داد تا استعدادهایشان پرورش یابد و برهمین‌اساس در بسیاری از نمایش‌هایش مانند «ابراهیم توپچی و آقابیگ»، «زیتون» و «ژاندارک» (که هیچ‌گاه اجازه اجرا نیافت)، عوامل گروه او را دانشجویان تشکیل می‌دادند. به اعتقاد خسروی، نسل جوان با استفاده از تجربیات و دانش پیش‌کسوتان به‌همراه آموزش‌های لازم است که می‌تواند تئاتر ما را تداوم بخشد. وی ادامه داد: ویژگی دیگر خسروی که کمتر به آن پرداخته شده است، احترام به تماشاگر و ارزش و اهمیت او در تئاتر است. او معتقد بود اجرا و تماشاگر به‌هیچ‌وجه از یکدیگر جدا نیستند، بلکه دو واحد تفکیک‌ناپذیرند و نبود یکی، موجب نبود دیگری می‌شود. او می‌گفت تماشاگر تئاتر نیاز به آموزش دارد و تئاتر در مدارس می‌تواند به این امر کمک کند.
در بخش دیگر مراسم، جمشید جهان‌زاده، بازیگر نمایش «دشمن مردم»، ضمن گفتن خاطره خود از ضبط تلویزیونی این نمایش به‌همراه رکن‌الدین خسروی، بخش‌هایی از این نمایش‌نامه را برای میهمانان مراسم خواند. مراسم با پخش مستندی از زندگی رکن‌الدین خسروی، ساخته ابوذر عزیزی ادامه یافت و پس از آن نیز دکتر طاهریان، از یاران رکن‌الدین خسروی، دو شعر «آخرین پرده» و «تماشاخانه خسروی»، از سروده‌‌های خود، را خواند. پس از آن، میکروفن به سمت حاضران در سالن برده شد و عده‌ای از شاگردان و یاران رکن‌الدین خسروی خاطرات خود را از آن هنرمند، برای دیگران بازگو کردند.
پس از آن، مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی، در جایگاه سخنرانان قرار گرفت و ضمن یادآوری خاطرات خود از حضور در کلاس رکن‌الدین خسروی و نکته‌بینی و اهمیت وی به شاگردانش، گفت: اگر تئاتر نقاط مثبتی دارد، با اتکا به استادان بزرگی مانند رکن‌الدین خسروی است. علی مرادخانی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر میهمان مراسم نیز با قدردانی از برپایی یادمان‌های این‌چنینی برای بزرگان تئاتر گفت: این گرامیداشت‌ها به‌خصوص در زمان حیات پیش‌کسوتان مایه دلگرمی و مسرت این بزرگان خواهد شد.
اجرای دو قطعه موسیقی با نام‌های «طبال پیر» و «میگساران» از سوی گروه موسیقی «وصل یار» به سرپرستی ابراهیم اثباتی، عضو هیئت‌مدیره انجمن موسیقی خانه تئاتر، بخش دیگری از این گرامیداشت بود.
گرامیداشت رکن‌الدین خسروی با تشکر از عوامل برپایی مراسم پایان یافت.