جهان صنعت-وعدههای رییس کل بانک مرکزی باز هم اثر نکرد و قیمتها در بازار ارز همچنان میتازند؛ صرافها باز هم از توزیع دلار در بازار خودداری و قیمتها را به نفع خود صعودی میکنند.
با وجود گذشت بیش از دو ماه از جهش ناگهانی قیمتها در بازار ارز و سکه، نوسانات در بازار همچنان ادامه دارد و تاکنون اقدامی در خصوص بازگشت آرامش به بازار از سوی مقامات صورت نگرفته است، تنها آقای رییس اعلام کرده بود که بازار ارز در حال طی کردن شرایط خاص خود است و بانک مرکزی بر این روند نظارت دارد؛ به اعتقاد سیف التهاب چند ماه گذشته در این بازار اکنون، در حال تعدیل شدن است. اگرچه وی با این وعدهها سعی کرده التهابات را مهار کند؛ اما این سیاستها به التهابات بیشتر در بازار دامن زده و آرامش بازار را بیش از پیش به هم زده است. اما واقعا چرا بالاترین مقام پولی کشور، مدام به مردم توصیه میکند که از خرید ارز اجتناب کنند و بارها وعده کاهش قیمتها را داده است؟! سود این اظهارات و سیاستهای هیجانی، به جیب چه کسانی میرود؟ آیا جز این است که سیاستهای مقطعی ابهام و نااطمینانی را بیشتر و البته به رانت و فساد دامن میزند.
دستکاری نرخ ارز
هرچه میگذرد شائبه دستکاری نرخ ارز توسط دولت به واقعیت نزدیکتر میشود اما جالب اینجاست که شخص ربیسجمهور و مقامات اقتصادی، این واقعیت را انکار میکنند!
به هر سو اعتماد اجتماعی مهمترین ابزار دولتهاست که این چنین رفتارها صدمات جبرانناپذیری بر پیکره اقتصاد وارد میکند که با گذشت زمان اقتصاد را به ورطه نابودی خواهد کشاند.با این حال گویا دولتمردان همچنان بر اجرای سیاستهای دستوری در بازار ارز اصرار دارند و هر گاه فیتیله را پایین میکشند فقط چند روز شاهد کاهش قیمت هستیم.
بهطوریکه بررسی تحولات مربوط به بازار دلار و سکه در هفته گذشته نشان میدهد که دلار آمریکا با نوسانات نسبی همراه شد و در برخی روزها با افزایش قیمت و در روزهای دیگر با کاهش قیمت همراه بوده است.
دلار آمریکا پس از مداخله دولت در بازار در نخستین روز هفته گذشته با نرخ 4516 تومان حرکت خود را آغاز کرد. در روز بعد با شیب صعودی به 4568 تومان رسید و در ادامه هفته تاحدودی روند معکوس پیدا کرد و به 4550 تومان رسید؛ اما مجددا در اواخر هفته به مسیر صعودی برگشت و 4567 تومان در بازار آزاد عرضه شد و در آخرین روز هفته از مرز 4600 تومان عبور کرد و با ادامه مسیر افزایشی به 4660 تومان رسید.
بررسی و مقایسه قیمت دلار در ابتدای هفته با قیمت آخرین روز هفته نشان میدهد حدود 160 تومان افزایش قیمت داشته است. دلار در حدود یک ماه گذشته با افزایش قیمت قابل توجهی همراه شد و در مقطعی به بیش از 4700 تومان هم رسید اما با صحبتهای رییس کل بانک مرکزی مبنی بر کاهشی شدن قیمت و البته قول رییسجمهور در مورد تعدیل قیمت ارز، بازار از تبوتاب افزایش افتاد و قیمت تاحدودی تعدیل شد. با وجود آنکه ارزیابی یک هفته گذشته نشان میدهد که دلار با شیب نسبتا آرامی مسیر افزایش قیمت را طی کرده است اما در روزهای منتهی به آخر هفته قیمتها باز هم تا مرز 4700 تومان رسید.
سیاست های مقطعی
سکه تمام نیز در نخستین روز هفته یک میلیون و 477 هزار تومان فروخته شد، در میانههای هفته به یک میلیون و 487 هزا تومان رسید و در آخرین روز هفته روند خود را با یک میلیون و 503 هزار تومان به پایان برد تا در مجموع در این بازه زمانی 26 هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرده باشد.
در این شرایط باید گفت با وجود اذعان مقامات و دولتمردان به اینکه سیاستهای بانک مرکزی تنها همانند یک مسکن کوتاهمدت عمل میکند و نمیتواند به کنترل شرایط بازار کمک کند اما باز هم این اقدامات را تنها راه چاره میدانند و همچنان بر سیاستهای خود پافشاری میکنند بهطوری که در طول این چند ماه به دفعات اقدام به حراج در بازار کردهاند و سعی داشتهاند آرامش را بهطور موقت به بازار بازگردانند تا جایی که بانک مرکزی بنا دارد از فردا باز هم اقدام به پیشفروش سکه در بازار کند. گفته میشود هدف اصلی این پیشفروش جذب نقدینگیهای سرگردان در جامعه است.
اما این سیاستها دیگر قدیمی شده و به نظر میرسد چنین سیاستهایی نمیتواند دست بازار را از فعالیتهای سوداگرانه کوتاه کند؛ چه آنکه با وجود اقداماتی که در جهت مقابله با صرافان غیرمجاز هم انجام شد، باز هم صرافیهای بازار از خرید و فروش در بازار امتناع میکنند تا شرایط را به کام خود شیرین کنند.
در این بین تنها خریداران خرد و کوچک بازار هستند که بار این گرانی را به دوش میکشند و چشم امید به ارزهای پنهانشده در پستوی صرافیها دوختهاند اما به نظر میرسد این روند همچنان ادامه داشته باشد و نمیتوان امیدی به تغییرات مثبت در بازار داشت.
بازیگر اصلی بازار ارز
با این حال از زمان افزایش قیمتها تاکنون خیابانهای فردوسی و چهارراه استانبول مملو از خریدارانی است که پشت درهای بسته صف کشیدهاند و دری به روی آنها گشوده نشد، اما در مقابل بازار دلالی داغ شده و خرید و فروشها در دست دلالان افتاده است.
نکته جالب توجه آن است که حتی صرافیها هم به عملکرد بانک مرکزی در این خصوص اعتراض دارند و میگویند بانک مرکزی ارز کافی در اختیار آنها قرار نمیدهد اما باید گفت این صرافیها خود بیشترین التهابات را به بازار دامن زدهاند و با خودداری از خرید و فروش و تشدید تقاضا، سعی کردهاند قیمتها را به نفع خود افزایشی کنند و دلارهای پنهانشده خود را در بازار آزاد به قیمتهای بالاتر بفروشند.
با این اوصاف باید گفت عامل اصلی التهابات بازار به خود دولتمردان برمیگردد؛ چه آنکه نهتنها نظارت کافی بر روند بازار ندارند که خود نیز با روند بازار همگام شدهاند و تاکنون برنامهای برای کاهش واقعی قیمتها در بازار در پیش نگرفتهاند. همین خود موجب آن شده که قیمتها بدون توجه به شرایط بازار همچنان به صعود خود در بازار ادامه دهند.
اکنون نیز که به روزهای پایان سال نزدیک میشویم قیمتها به خودی خود به دلیل شرایط بازار صعودی خواهند شد و اگر دولت برنامهای برای کنترل قیمتها در بازار در پیش نگیرد، نهتنها آرامش به بازار بازنخواهد گشت که میتوان قیمتها را بیشتر از آنچه هست برای روزهای منتهی به پایان سال پیشبینی کرد.