این نکته را توجه کنید که اروپا حقیقتا خواهان حفظ برجام است چراکه حفظ برجام به نفع اتحادیه اروپاست اما اتحادیه اروپا نمی تواند در تحلیل نهایی از آن منتفع شود و این منتفع نشدن به واسطه فشارهای ایالات متحده آمریکا ، اروپای متحد را نیز به سمت پیروی از سیاست های آمریکا خواهد کشاند.
روزنامه خراسان– دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، جمعه دو هفته پیش در پایان مهلت اعلام نظر برای تمدید حضور این کشور در توافق هسته ای با صدور بیانیه ای مفصل، چهار موضوع «اجازه بازرسی‌های نظامی، دایمی شدن محدودیت های توافق هسته ای (!)، ضمانت ایران مبنی بر این که هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود و ممنوعیت هر گونه ساخت و آزمایش موشک توسط ایران» را به عنوان شرط هایش برای ادامه پایبندی آمریکا به برجام ذکر کرد و گفت: «من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام؛یا نقایص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج می‌شود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم.» وی همچنین گفته اگر متحدان اروپایی آمریکا این شرایط را در چهار ماه باقی مانده تا نوبت بعدی تمدید حضور آمریکا در برجام، تامین نکنند واشنگتن از برجام خارج خواهد شد. در این زمینه یکی از مولفه های اثرگذار بر آینده برجام، موضع اروپایی هاست. البته مواضع چین و روسیه و رفتار و واکنش دولت نیز به زیاده خواهی های آمریکا بسیار در آینده توافق هسته اثرگذار و اندک زمزمه ای از سازش ممکن است به ایجاد اجماع علیه ایران منجر شود اما در گزارش پیش رو خبرنگاران خراسان به سراغ برخی کارشناسان و تحلیل گران ارشد حوزه روابط بین الملل و مسائل ایران، آمریکا و اروپا رفته و از آن ها سوال کرده اند که «به نظر شما در پایان ضرب الاجل ترامپ، اروپا چه تصمیمی خواهد گرفت؟» کارشناسان مختلف به این سوال پاسخ های تقریبا متفاوت داده اند که در گزارش می خوانید. در این میان برخی از گفت و گوها نیز مربوط به چهره های بین المللی یا کارشناسانی است که با دیگر منابع خبر گفت و گو کرده اند که این تحلیل ها نیز به نقل ازایسنا و دیپلماسی ایرانی تنظیم شده است. متن این دیدگاه های تحلیلی را در ادامه می خوانید.
اروپا از برجام خارج نمی شود اما توان رویارویی با آمریکا را هم ندارد
ابراهیم متقی
کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه
رویکرد راهبردی آمریکا را باید ادامه سیاست های منطقه ای و امنیتی این کشور دانست. اگرچه دیدگاه اروپا درباره برجام به عنوان یک توافق بین المللی قابل قبول مورد تاکید قرارگرفته است اما تاکنون اروپایی ها به دلیل تحریم های اقتصادی، مالی و بانکی آمریکا ، انعطاف محدودی در ارتباط با ایران داشتند بنابراین اگر ترامپ در چهار ماه آینده اقداماتی انجام دهد یعنی این که از برجام خارج شود، اروپا خروج از برجام را نخواهد داشت اما از سازوکارهای لازم برای مقابله با آمریکا هم برخوردار نخواهد بود به این ترتیب اروپا اولا تمایلی به رویارویی با آمریکا در ارتباط با برجام ندارد نکته دوم این که از توان لازم برای رویارویی با آمریکا برخوردار نیست. در این شرایط مهم ترین مسئله موضوع ایران است که چه واکنشی را در برابر آمریکا انجام می دهد. احتمال این که ایران اقدام متقابل در برابر آمریکا انجام دهد بسیار محدود است بنابراین ترامپ در آینده در حالی از برجام خارج می شود که ایران با اصرار اروپا ناچار به ادامه سیاست های خود در ارتباط با برجام خواهد بود یعنی این که اجازه بازرسی ها را خواهد داد. البته این که سطح بازرسی ها چگونه باشد به تفسیر برمی گردد و تفسیر هم در اختیار قدرت های بزرگ است. آمریکایی ها می خواهند موضوع هسته ای را به موشکی ربط دهند و بحث موشکی دومین گام سیاست های منطقه ای آمریکا را در بر می گیرد. در این شرایط اروپا از یک طرف هماهنگی و همکاری با آمریکایی ها را انجام نمی دهد و از طرف دیگر ایران را در وضعیت بازرسی ها حفظ می کند و امتیازات محدودی را برای بقای ایران در برجام واگذار می کند اما این که ایران بتواند اقدام پرشدتی انجام دهد به دلیل این که همه ابزارهای خود را از دست داده است، دیگر امکان پذیر نیست یعنی این که اگر آمریکا نقض فاحش برجام هم انجام دهد و اروپا چنین اقدامی را به انجام نرساند ایران قادر به به کار گیری سازوکارهای کنش متقابل نخواهد بود چون امکان بازگشت پذیری دیگر وجود ندارد.
حمایت اروپا از برجام تازمانی است که از آن نفع ببرد
مهدی مطهرنیا
کارشناس مسائل بین الملل در حوزه اروپا و آمریکا و استاد دانشگاه
اروپایی ها حدود چهار دهه است که می خواهند از زیر سیطره آمریکا و سیاست های آن خارج شوند و جامعه سرآمد اروپا به ویژه در آلمان، فرانسه و حتی انگلستان این رغبت را سال هاست از خود نشان می دهند اما در عمل به واسطه هژمونی آمریکا بر نیمکره غربی و در نظام سرمایه داری، در بزنگاه های تاریخی اروپا نه تنها مجبور به پیروی از سیاست های آمریکاست که حتی به عنوان پیش قراول سیاست های آمریکا وارد عمل شده است. همین معنا را می توان در ارتباط با برجام در چند سال آخر منتهی به امضای برجام مورد توجه قرارداد. در آستانه ورود به دهه 90 شمسی اروپایی ها از آمریکا یی ها در جهت فشار آوردن به ایران در پذیرش برجام پیشی گرفتند و زمینه هایی ایجاد شد که اساسا برجام بر اساس فشارهای اروپا نسبت به آمریکا متوجه کدگذاری نرمش قهرمانانه شد. این نکته را توجه کنید که اروپا حقیقتا خواهان حفظ برجام است چراکه حفظ برجام به نفع اتحادیه اروپاست اما اتحادیه اروپا نمی تواند در تحلیل نهایی از آن منتفع شود و این منتفع نشدن به واسطه فشارهای ایالات متحده آمریکا ، اروپای متحد را نیز به سمت پیروی از سیاست های آمریکا خواهد کشاند. مزید بر این، اتحادیه اروپا، ایران را یک دولت متناسب با نوع نگرش اتحادیه اروپا نمی داند و ایران را به عنوان یک دولت مدرن و معتدل در نظام بین الملل نپذیرفته است. اتحادیه اروپا همواره از گفت و گوهای سازنده در جهت وارد کردن ایران به تعاملات بین المللی صحبت و سعی کرده است نوعی بالانسر میان ایران و ایالات متحده و وارد کننده ایران به نظام بین الملل و پذیرش قوانین قدرت های بزرگ حاکم بر نظام بین المللی باشد بنابراین باید توجه داشت که در وضعیت فعلی اروپا می خواهد این نقش را بازی کند و انتظار دارد ایران در انتها از یک دولت انقلابی چالش برانگیز در برابر نظام حاکم بر نظم بین المللی چشم پوشی کند و این در واقع عدول از ایدئولوژی گرایی دستگاه سیاست خارجی ایران حداقل در زاویه حکومتی است. پس ما می بینیم در پرونده موشکی اروپایی ها بیش از آمریکایی ها گام های عملی پیش می گذارند و فرانسه دوره ماکرون در این زمینه فعال تر از آمریکای ترامپ وارد عرصه تقابل شده است . از این رو باید گفت در برجام، اتحادیه اروپا نفع خود را در حفظ برجام می داند و تا آخرین لحظه ممکن از برجام حمایت خواهد کرد ، این حمایت مبنی بر منتفع شدن اروپا از برجام است و زمانی که این نفع بردن به اتمام برسد بی تردید با سیاست های آمریکا همگن تر عمل می کند. باید گفت اروپا نیز مانند روسیه و چین در پی استفاده از برگ ایران در چهارچوب برجام برای امتیاز گرفتن است همان گونه که این دو کشور در این دو دهه بازار ایران را گرفته و صنعت ایران را تخریب کرده است . اروپا نیز در سال های آینده همان فعل و انفعالاتی را انجام خواهد داد که روس ها و چینی ها با برگ ایران در جهت امتیاز گیری از آمریکا عمل کردند.
نوع عملکرد ما نسبت به برجام وضعیت فعلی را شکل داده است
فواد ایزدی
کارشناس مسائل آمریکا و استاد دانشگاه
پیش بینی ما این است که اروپایی ها کمابیش با ترامپ همراه هستند یا لااقل یک بخشی از آن ها چنین سیاستی را خواهند داشت. این نوع عملکرد ما نسبت به برجام بوده که باعث شده وضعیت در این نقطه قرارگیرد و این یک دلیل محاسباتی دارد که آستانه تحمل ایران چقدر است، چقدر می توان با برجام بازی کرد تا ایران از میدان خارج شود. دلیل این رفتارها آن است که آن ها احساس می کنند می توانند توافق بهتری را به دست آورند. این که چرا چنین احساسی دارند بخشی از آن باز می گردد به تعاریفی که مسئولان اجرایی از برجام داشتند. تعاریفی اغراق آمیز که باعث تصورات اشتباه آن ها شده است. آن ها با خود می گویند حال که توانستیم برجام را به دست آوریم ممکن است بتوانیم چیزهای دیگر نیز به دست آوریم. وضعیت موجود ما به خاطر این حرف است بنابراین حرف هایمان را باید اصلاح کنیم. البته خاصیت ترامپ تغییر موضع است منتها باید این را در نظر داشت که دولت در جهت دادن به تغییر موضع تاکنون اقدامی انجام نداده است.
برجام برای اروپایی ها منحصر به منافع اقتصادی آن نیست
علیرضا میریوسفی
کارشناس مسائل بین الملل
به نظر می رسد ترامپ با اعلام شروط فوق بیش از هر چیز دست و پای خود و تیم مذاکراتی اش را بسته است. برخی از شروط مطرح شده نه تنها نقض توافق هسته ای، که ناقض اصول ان پی تی است و نه فقط برای ایران، که برای بخش بزرگی از جامعه بین المللی قابل پذیرش نیست. به نظر نمی رسد موضع اروپا با اعلام شروط جدید تغییر اساسی کند، چون واقعیت ها روی زمین تغییری نکرده اند. اهمیت برجام برای اروپایی ها منحصر به منافع اقتصادی آن نیست و دارای ابعاد سیاسی، امنیتی و حیثیتی هم هست و به علاوه اختلافات ترامپ و اروپا منحصر به برجام نیست. تحقق شروط ترامپ به معنی نابودی برجام است و اروپایی ها این را می دانند.
همکاری اروپا با آمریکا به خروج اروپایی ها از برجام منتج نمی شود
عباس اصلانی
دانشجوی دکتری روابط بین الملل و کارشناس سیاست خارجی
شرایط امروز در مرحله ای است که خود اروپایی ها هم در حال مشورت و بررسی هستند و به نظر من به جمع بندی نهایی نرسیده اند از طرفی آن ها تغییر برجام را قبول ندارند و برجام را به عنوان یک دستاورد حیثیتی در حوزه دیپلماسی برای خودشان می دانند و بر این اساس سعی دارند که آن را حفظ کنند. به نظر می رسد اروپایی ها تا حدودی که به تغییر برجام ربط دارد محکم و پابرجا بمانند و خواهان حفظ برجام باشند ولی در برخی بخش هایی که مربوط به توان موشکی یا سیاست های منطقه ای ایران است، اروپایی ها زمینه مشترکی با آمریکا دارند و تصور می کنند اگر قرار است در این زمینه ها به ایران فشاری وارد شود خارج از برجام باشد . این که اگر تحریم های غیرهسته ای وضع شود و اروپایی ها همراهی کنند باید نقش کشورهایی مثل روسیه را نیز دید که مخالف اروپا و آمریکا هستند یا در شورای امنیت اگر تحریمی داشته باشیم با توجه به مخالفت های روس ها احتمالش کم است اما این که آمریکایی ها در همکاری با اروپایی ها بخواهند تحریم هایی یک جانبه و خارج از برجام وضع کنند تا حدی محتمل هست. اروپایی ها همان طور که در این مدت خواستند برجام را حفظ کنند ولی برای این که بخواهند آمریکایی ها را نیز تا حدودی راضی نگه دارند شاید بخواهند با فشارهای غیر برجامی با ایران مقابله کنند یا ایران را پای مذاکرات بکشانند و ممکن است در همین دو حوزه موشکی و منطقه بحث گفت و گو با ایران را مطرح کنند تا در همین حد به واشنگتن نشان دهند با ایران در حال بحث هستند و فشار آمریکا کاهش یابد.از سوی دیگر هرقدر که موضوع خروج آمریکا از برجام جدی تر باشد، احتمال تحریم های غیرهسته ای و غیربرجامی در موشکی یا منطقه ای نیز با همکاری اروپایی ها احتمال دارد هرچند شخصا نظرم این است که این همکاری اروپا با آمریکا به خروج اروپایی ها از برجام منتج نشده است و تا این حد جلو نمی روند.
اتحادیه اروپا حفظ برجام و حُسن رابطه با ایران را یک ضرورت راهبردی می‌داند
رضا نصری
حقوقدان بینالمللی عضو موسسه عالی مطالعات بینالمللی ژنو
سال گذشته صادرات آلمان بیش از 3.1 تریلیون دلار بوده و از این رقم کم‌تر از نیم درصد آن مربوط به ایران است. اما آلمان همچنان برای حفظ برجام در مقابل آمریکا ایستاده است. چرا؟ چون اتحادیه اروپا حفظ برجام و حُسن رابطه با ایران را یک ضرورت راهبردی می‌داند. نه تنها اتحادیه اروپا برجام را اولین و مهم‌ترین دستاورد «سیاست خارجه مشترک» خود می‌داند (وآن را شاهدی بر امکان‌پذیری سیاست مشترک و سند موفقیت پروژه اتحادیه در برابر شک‌گراهای داخلی و رقبای خارجی می‌داند) بلکه خانم موگرینی حفظ برجام را برای امنیت جهانی نیز «حیاتی» خوانده است. حرف او هم صرفاً یک شعار و تعارف سیاسی نیست. حداقل دستاورد امنیتی-اجتماعی برجام برای اروپا این بوده که با حفظ آرامش نسبی در منطقه و با ممانعت از یک جنگ جدید، مانع بروز یک موج مهاجرتی دیگر به سمت اروپا شده است. اما این رابطه راهبردی برای ایران نیز بسیار حائز اهمیت است. حفظ و تحکیم رابطه با اروپا نه تنها تاکنون آمریکا را از سوءاستفاده از اهرم‌های بینالمللی (مانند شورای امنیت) علیه ایران محروم کرده، بلکه با شکل‌گیری تدریجی سیاست خارجه ترامپ، این اهمیت دوچندان می‌شود. دو اتفاق مهم این روزها مؤید این ادعاست: اول این که آمریکا اعلام کرده (برخلاف قوانین بینالمللی) بدون اجازه دولت مرکزی دمشق برای مقابله با ایران در سوریه خواهد ماند؛ دوم این که استراتژی دفاعی آمریکا – به گفته وزیر دفاع – از یک رویکرد تروریست‌محور به رویکرد دولت‌محور تغییر کرده است. یعنی دولت ترامپ به جای تمرکز بر بازیگران غیردولتی و سازمان‌های تروریستی (که مقابله با آن‌ها مستلزم تقویت توان اطلاعاتی- امنیتی است بر رقبای ژئوپلیتیک (دولت‌ها) و تقویت توان نظامی خود برای مقابله با آن‌ها متمرکز خواهد شد.
غیریت‌سازی از ایران و ایجاد فشارهای بین المللی برای امتیازگیری بیشتر، نیازمند زمان و مقدمه چینی است
علیرضا رضاخواه
کارشناس مسائل اروپا و آمریکا
واقعیت این است که تحریم و مذاکره و سپس تحریم و مذاکره مجدد بخشی از چرخه مقابله غرب با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک گفتمان رقیب در جهان امروز است. بنابراین همراهی کشورهای اروپایی با واشنگتن در روند کلی مخالفت با کشورمان امری بدیهی است. با این حال فضای بین المللی و شیوه کنشگری دستگاه دیپلماسی ایران در سال های گذشته به گونه ای بوده است که تداوم این مسیر و تکمیل این چرخه تقابلی از سوی غرب به راحتی امکان پذیر نیست. غیریت‌سازی از جمهوری اسلامی ایران و ایجاد فشارهای بین المللی برای امتیازگیری بیشتر، نیازمند زمان و مقدمه چینی است. آمریکایی ها تلاش می کنند تا در این چهار ماه آینده مسیر امنیتی‌سازی پرونده ایران را که با به قدرت رسیدن ترامپ توسط جریان های ضد ایرانی در آمریکا آغاز شده، شدت بخشند و با طرح اتهاماتی مانند نقض حقوق بشر ، حمایت از تروریسم ، بی ثبات‌سازی در منطقه و … جایگاه بین المللی جمهوری اسلامی را تضعیف و شرکای اروپایی خود را علیه ایران بسیج کنند. در این مسیر جریان ضد انقلاب به ویژه منافقان و هم پیمانان منطقه ای واشنگتن به صورت مشخص عربستان و اسرائیل هرکدام وظیفه ای را بر عهده دارند. طبیعی است که در صورت موفق شدن و تکمیل پازل طراحی شده، اروپایی ها نیز با واشنگتن همسو خواهند شد. البته این همسویی می تواند در حوزه سیاسی کمرنگ تر و در حوزه اقتصادی پر رنگ تر اتفاق بیفتد. توضیح بیشتر این که به دلیل پیوستگی نهادهای اقتصادی و مالی اروپا و آمریکا و همچنین جایگاه و نقش بزرگ بخش خصوصی در این حوزه در کشورهای اروپایی، عملا با خروج آمریکا از برجام و اتخاذ تحریم های جدید، بخش خصوصی و جامعه اقتصادی در اروپا از تعامل با ایران بازداشته خواهند شد.
اروپایی ها توافق هسته ای را دستاورد مهمی برای خود می دانند
حسین شیخ الاسلام
کارشناس اموربین الملل و استاد دانشگاه
ترامپ عادت دارد که ادعاهای خود را پس بگیرد ؛ ابتدا می گفت که برجام را نمی پذیرم اما بعد نظرش را تغییر داد. اعلام کرد از معاهده آب و هوا بیرون می آیم اما اکنون تعدیل ادعایش را شاهدیم ، کره شمالی را تهدید نظامی کرد و قصد حمله به آن را داشت اما حرف خود را پس گرفت و اکنون درحال مذاکره است. این رفتار نشان می دهد که ادعاهای ترامپ قابل اعتماد نیست و کم اعتبار است. بنابراین به نظر می رسد اروپایی ها باید محکم بایستند ونفعشان هم در همین محکم ایستادن است. اگر ترامپ آینده اقتصادی را دررابطه با ما می دید روی این زمینه ها فشار نمی آورد اما چون هیچ آینده اقتصادی با ما نمی بیند و همه آینده اقتصادی را در دست اروپایی ها می بیند روی اروپایی ها فشار می آورد و از آن ها خرج می کند. این به ضرر اروپایی هاست، با این حال همه این ها به رفتار ما بستگی دارد؛ اگر ما محکم بایستیم به طور قطع اروپایی ها هم ناچارند محکم ظاهر شوند. مسئولان اگر لیاقت به خرج بدهند و محکم بایستند که تاکنون هم این گونه رفتار کرده اند اروپایی ها هم با دولت آمریکا مقابله می کنند. اروپایی ها توافق هسته ای را دستاورد مهمی برای خود و عملی شدن آن را نتیجه اقدام منسجم خود می دانند و ادعا دارند ما باعث شدیم موضوع به نتیجه برسد بنابراین در نهایت زمانی که ایستادگی ما را شاهد باشند با این دلیل که ما می خواهیم مذاکره کنیم اما ایران مذاکره نمی کند پشت نظر ترامپ می ایستند.
اروپا همچنان در بعد تکنولوژیک و اطلاعاتی سخت نیازمند همکاری واشنگتن است
رحمان قهرمان‌پور
کارشناس اموربین الملل
مهم ترین امتیاز کنونی اروپا در برابر واشنگتن این است که مواضع ترامپ فاقد اعتبار بین المللی و حتی داخلی است و تندروی های شخصی او باعث شده مخالفت با او مورد حمایت افکار عمومی در اروپا باشد. اما نظام ریاستی آمریکا قدرت زیادی را به رئیس جمهوری داده است و بنابراین اتحادیه اروپا نمی تواند ضمن مخالف با ترامپ با دیگر نهادهای قدرت در آمریکا ارتباط موثری داشته باشد. از طرف دیگر عمق و دامنه وسیع روابط فرا آتلانتیکی مانع از آن می شود که بروکسل بخواهد یا بتواند به خاطر برجام روابط خود را با واشنگتن مختل کند. به خصوص این که اروپا همچنان در بعد تکنولوژیک و اطلاعاتی سخت نیازمند همکاری واشنگتن است.نگرانی های اروپا درباره مواضع ایران بیشتر از آن که اقتصادی یا سیاسی باشد امنیتی است. بروکسل از آن بیم دارد که لغو برجام زمینه ساز تقابل ایران و آمریکا در منطقه و گسترش ناامنی در آن و گسیل شدن آوارگان جنگی به سمت اروپا باشد. هم اکنون تهران دلیل قانع کننده ای برای پذیرش محدودیت های فراتر از برجام ندارد، ضمن این که تضمینی برای سودمندی مذاکره مجدد با آمریکا و دولت ترامپ وجود ندارد. اروپا به سختی می تواند ایران را متقاعد به مذاکره مجدد درباره برجام کند. حال باید منتظر بود و دید اروپا در چهار ماه آینده چه ابتکار عملی را در پیش خواهد گرفت. در خوش بینانه ترین حالت هم نمی توان چندان در این باره امیدوار بود.
فکر نمی‌کنم هیچ اروپایی واقع‌گرایی به توافق کنگره پاسخ دهد
ریچارد نفیو
کارشناس مسئول سابق تحریم های ایران در وزارت خزانه داری آمریکا
ممکن است توافق هسته‌ای ایران ظرف مدت چهار ماه آینده تمدید نشود؛ چراکه ترامپ درخواست‌های غیرمنطقی را از متحدان اروپایی واشنگتن درخواست کرده است. من بسیار نگرانم که توافق هسته‌ای در می 2018 (اردیبهشت 1397) که تاریخ بعدی تمدید تعلیق تحریم‌های ایران است، لغو شود؛ چراکه ترامپ فهرستی از درخواست‌های غیرمنطقی را مطرح کرده است که فکر نمی‌کنم هیچ اروپایی واقع‌گرایی با توافق کنگره به آن‌ها پاسخ دهد. یک واقعیت ساده آن است که ترامپ از برجام متنفر است و با وجود آن‌که آن را درک نکرده است، با این حال مشاوران ترامپ همواره تلاش می‌کنند که او را وادار کنند تا واقع گرایانه‌تر به برجام نگاه کند اما به نظر نمی‌رسد که تلاش دایمی آن‌ها موثر واقع شود. برجام به یک مشکل بسیار بزرگ از روشی قابل راستی‌آزمایی پاسخ داده است.
برداشت من این نیست که اروپایی‌ها در حال حرکت به سمت خروج از برجام هستند
مجید تخت روانچی
معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور
اگر بخواهیم روند رویکرد اروپایی‌ها نسبت به برجام طی دو سال قبل را بررسی کنیم، از آن ها انتظار نمی‌رود که موضع خود را تغییر دهند؛ چراکه به صراحت در سطوح مختلف و کشورهای گوناگون بیان کرده‌اند که برجام قابل مذاکره نیست و باید تداوم یابد. آن ها حتی پس از بیانیه ترامپ نیز بر این موضوع و موضع تاکید کردند.در عین حال ما و اروپایی‌ها در موضوعات مختلف اختلاف نظرهای بسیاری داریم که چیز عجیب و غریبی هم نیست.البته در مسائل منطقه‌ای در حال گفت‌وگو با آن ها درباره مسائل مربوط به یمن، سوریه و مبارزه با تروریست هستیم و امیدواریم که به طور مثال در قضیه یمن اتفاق خوبی بیفتد و گفت‌وگوها به خروج مردم یمن از گرفتاری و بمباران روزانه منجر شود. اروپایی‌ها برجام را به عنوان موضوعی که در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند، نگاه می‌کنند و معلوم است زمانی که می‌بینند یک نفر آمده برجام را با توهین و خط و نشان کشیدن برای اروپایی‌ها و حرف‌های نامربوط زدن برهم زند، در مقابل او موضع می‌گیرند. نگاه اروپا به برجام در چارچوب مسائل امنیتی است؛ اروپایی‌ها معتقدند در این زمینه آن ها متضرر می‌شوند و آمریکایی‌ها نمی‌توانند در موضوعی که مربوط به امنیت اروپاست یک نفره نظر بدهند.البته اگر اروپا نیز به برجام عمل نکند، آخر دنیا نمی‌شود؛ زیرا ما برنامه‌ریزی‌های خود را انجام دادیم و حتی پیش از حضور ترامپ در کاخ سفید انتخاب‌های مختلف را بررسی کردیم و آن ها را روبه‌روی خود قرار دادیم؛ آمریکایی‌ها نیز از این موضوع مطلع هستند. ما خود را آماده کرده‌ایم و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است.اما در مجموع برداشت من این نیست که اروپایی‌ها در حال حرکت به سمت خروج از برجام هستند.