خبرگزاری هرانا – آنچه در پی میآید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی دی ماه ۹۶ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
بخش آمار این تشکل بهصورت سالانه گزارش مفصلتر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر میکند.
خلاصه آنچه در دی ۹۶ گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در دی ماه ۹۶ با اعتراضات گسترده در سراسر کشور، بیش از ۳۷۰۰ مورد بازداشت، بیش از ۱۰ مورد اعدام، تنبیه متعدد دانش آموزان، محکومیت ها، احضار ها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان, تجمعات کارگری و اصناف بخصوص در زمینه معوقات مزدی, آلودگی جدی هوا و موارد دیگری که در استانهای مختلف رخ داد همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
اعدام همواره از جمله بزرگترین و مهمترین موارد نقض حقوق بشر در ایران به شمار می آید و بیشتر اعدام ها در ایران مربوط به جرایم مواد مخدر است.
در این زمینه هیات عمومی دیوان عالی کشور طی رای وحدت رویهای اعلام کرد که بر اساس قانون جدید مواد مخدر، احکام محکومان به اعدام، در صورت فرجام خواهی فرد محکوم، نقض و برای رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض ارجاع میشود.
سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی با اعلام بررسی دوباره ۱۵ هزار پرونده برای توقف حکم اعدام گفت که تعیین حکم جدید بعد از توقف حکم اعدام به تشخیص و رای قاضی بستگی دارد. بر این اساس رییس قوه قضاییه دستورتوقف اعدام محکومان موادمخدر را صادرکرده است.
دی ماه با بیش از ۱۰مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در ایران بود. از مهمترین موارد اجرای حکم اعدام در این ماه میتوان به اجرای حکم اعدام یک کودک-مجرم متهم به قتل اشاره کرد.
همچنین حکم اعدام و شلاق عامل مرگ بنیتا نوزاد ۸ ماهه ای که بسیار خبرساز شد، در این ماه قطعی شد.
لازم به ذکر است در این ماه بلژیک خواستار لغو حکم اعدام احمدرضا جلالی شد.
آزادی اندیشه و بیان
دی ماه با اعتراضات شدید مردمی در برابر حاکمیت آغاز شد و موج گسترده اعتراضات سراسر کشور را فراگرفت. طی ۷ روز شهرهای مختلف ایران شاهد تظاهرات و اعتراضات شدید مردم بود.
در روز اول جمعی از مردم مشهد، نیشابور و کاشمر در اعتراض به گرانی تجمع کردند. اما در دومین روز به ۱۱ شهر رسید. در سومین روز به ۲۹ شهر گسترش پیدا کرد و در چهارمین روز ۲۷ شهر شاهد اعتراضات بود. در پنجمین روزنیز ۲۹ شهر شاهد اعتراضات مردمی بودند. در این زمان بود که دولت ایران دست به فیلتر کردن شبکه های اجتماعی و پیام رسان هایی چون تلگرام و واتساپ زد. در ششمین روز این اعتراضات در ۱۲ شهر ادامه یافت و نهایتا روز ۱۳ دیماه برابر با هفتمین روز اعتراضات ۵ شهر صحنه اعتراضات بود..
بنا بر جمع بندی اجمالی مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ، اعتراضات سراسری در ایران در تمام ۳۱ استان ایران، در ۷۲ شهرستان و ۷۵ شهر گسترش یافت.
سخنگوی قوه قضاییه در این باره گفت در جریان اعتراضات ۲۵ نفر جان باختند و در سه روز اول ۶۲۲ قرار بازداشت موقت صادر شده است.
بر اساس اعلام منابع رسمی، طی اعتراضهای دیماه ۹۶ حدود ۳۷۰۰ نفر بازداشت شدند.
در حالی که نمایندگان مجلس کماکان موفق به بازدید از زندان اوین نشدند عضو کمیته پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشت شده در مجلس گفت که حدود ۱۲۰ دانشجو بازداشت شدند و کماکان حدود ۲۵ تا ۳۰ دانشجو و ۴ دانش آموز در سراسر کشور در بازداشت به سر می برند.
در ارتباط با کشته شدگان فرمانده نیروی انتظامی گفت که پرسنل ما سلاح جنگی نداشتند و کسی از نیروی پلیس کشته نشده است.
در جریان اعتراضات چهار گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل نسبت به برخورد با معترضین ایرانی ابراز نگرانی کردند و کمیسر حقوق بشر سازمان ملل از ایران خواست نیروهای امنیتی را مهار کند.
همچنین مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامه حمایت از معترضان در ایران را تصویب کرد.
در جریان اعتراضات در زمانی که دولت ایران اقدام به فیلترینگ شبکه و برنامه های پیام رسان در ایران کرده بود، “مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران” اپلیکیشن “حافظ” را برای حمایت از گردش آزاد اطلاعات، ارتقای امنیت کاربران ایرانی و همینطور پشتیبانی حقوقی از قربانیان نقض حقوق بشر در ایران منتشر کرد.
از دیگر اخبار نقض آزادی بیان و اندیشه به بازداشت هشت مدیر کانال تلگرامی در کرمان ، محکومیت جوانفکرمشاور احمدینژاد به حبس و جزای نقدی ، محکومیت مهدی مهدوی فر به تحمل حبس توسط دادگاه تجدیدنظر وشرایط پر ابهام وی، محکومیت پیمان میرزازاده به حبس، احضار سعید صادقیفر و مصطفی پروین به دادسرا و بازداشت محمد نجفی، میتوان اشاره کرد.
همچنین در پی برگزاری تجمعی در اعتراض به بی توجهی به وضعیت وخیم رضا شهابی مقابل وزارت کار تعداد پرشماری از حاضرین دستگیر شدند، در همان روز ربابه رضایی، همسر رضا شهابی و سایر بازداشت شدگان پس از اخذ تعهد آزاد کردند.
زندان
حقوق زندانیان و شرایط نگهداری آنان در ایران همواره با نقض گسترده مواجه است. با این حال شاهد کاهش بودجه سازمان زندانها در لایحه بودجه سال آینده بودیم. رئیس سازمان زندانها از کاهش ۱۳ درصدی بودجه جاری سازمان زندانها در لایحه بودجه سال ۹۷ در مقایسه با بودجه فعلی خبرداد و گفت که در ۱۸ ماه گذشته، دولت یک ریال بودجه عمرانی به ما نداده است.
وی افزود ما نمیتوانیم با این مبلغ، نیازهای غذایی زندانیان را برطرف کنیم و سه وعده غذای مناسب به زندانیان بدهیم.
از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان وضعیت نامعلوم بازداشت شدگان اعتراضات سراسری در بازداشتگاه ها و زندان ها بود.
بر اساس گزارشات رسمی دستکم دو تن از معترضین به نامهای سینا قنبری و وحید حیدری در بازداشتگاه دست به خودکشی زدهاند. اما بر اساس نامه حدود ۴۰ نماینده مجلس، این ادعا از سوی خانوادههای این دو تن و شاهدان عینی زیر سئوال رفته است.
همچنین مرگ کیانوش زندی و سارو قهرمانی اهل سنندج که در روز ۱۲ دی ماه ۱۳۹۶ همزمان با اعتراضات مردمی در ایران مفقود شدند از جانب حاکمیت مورد پذیرش قرار نگرفت.
پس از انتشار گزارشات متعددی در رسانه ها از جمله ادعای محمود صادقی، نماینده مجلس و نسرین ستوده وکیل تنی از بازداشت شدگان مبنی تجویز داروهای نامعلوم به بازداشت شدگان گفته اند به آنها قرص هایی خورانده شده و یا شربت متادون به آنان تجویز شده روابط عمومی سازمان زندانها طی اطلاعیهای این ادعاها را رد کرد.
این ماه همچنین مرگ یک زندانی پس از ضرب و شتم در زندان بیرجند و شکستگی دست زندانی دیگر و مرگ بازداشتی دیگری را در بازداشتگاه پلیس چالوس و تحت فشار قرار دادن خانواده وی برای عدم گفتگو با رسانه ها و نهادهای مدافع حقوق بشر را شاهد بودیم.
از دیگر موارد ضرب و شتم زندانیان به کتک زدن زندانی سیاسی بیمار در بازداشتگاه اطلاعات زاهدان و ضرب و شتم و خونریزی داخلی زندانی در زندان سقز به اتهام داشتن ۳ نخ سیگار میتوان اشاره کرد.
اطاله دادرسی در زندان سراوان باعث خودکشی زندانی شد. همچنین عبدالقدوس امیری زندانی سیاسی زندان مرکزی زاهدان به علت عدم رسیدگی به وضعیت پزشکی اش اقدام به خودکشی کرد.
در این ماه آتنا دائمی و گلرخ ایرایی که در حال تحمل دوران محکومیت خود در زندان اوین هستند از بابت پرونده جدیدی که علیه آنها مفتوح شده است تحت عنوان اخلال در نظم زندان به دادسرا فراخوانده شدند.
در ارتباط با پرونده ی محمدعلی طاهری دادگاه وکیل را نپذیرفت و دادرسی پرونده به تعویق افتاد.
از دیگر مهمترین اخبار زندانیان میتوان به اعتراض دستکم ۳۰ زندانی سیاسی-امنیتی محبوس در سالن امنیتی ۱۰ در زندان رجایی شهر کرج اشاره کرد که روزها با خودداری از تحویل گرفتن جیره غذای زندان به اعتراض خود ادامه می دهند. آنها ضمن اعتراض به محرومیت ها و محدودیتهای فراقانونی اعمال شده، خواستار تحویل گرفتن وسایل به یغما رفته خود از مسئولین زندان هستند. وسایلی که معادل ۳۸۵ میلیون تومان برای ساکنین ۳۵ اتاق در زندان ارزشگذاری می شود.
لازم به ذکر است پس سه هفته اعتراض گارد زندان به این سالن مراجعه کردند. نیروهای این یگان پس از تفتیش و ایجاد رعب و وحشت، زندانیان سیاسی را تهدید کردند که در صورت تداوم اعتراض آنها را به بند های خطرناک و خشن تبعید خواهند کرد.
اقلیت های ملی و مذهبی
از نهم دیماه، همزمان با شروع اعتراضات در کشور، موج جدیدی از بازداشت دراویش گنابادی در شهرهای مختلف کشور آغاز شد که در تمامی این موارد نهادهای امنیتی-اطلاعاتی مسئول دستگیریهای مذکور بودهاند.
چهار تن از دراویش دانشجو به نامهای کسری نوری، محمد شریفیمقدم، فائره عبدیپور و محمدرضا درویشی در تهران، علیرضا نیکزاده در شهر سمنان، ابراهیم شریفی در شهر داران استان اصفهان، مهدی آزادبخت در شهر اراک، دو درویش به نامهای علی جمشیدی و رضا سوری در شهر خرمآباد، چهار درویش گنابادی در یزد به نامهای مسعود و حسین سلطانی و فاطمه و هانیه سلطانی، دو درویش ساکن کوار به نامهای محمد روشن و محمود هاشمی و دو درویش به نامهای ایوب و ادریس قاسمی در شهر کمالشهر بازداشت شدند.
در این ماه شاهد محکومیت یک درویش گنابادی به تحمل سه سال حبس نیز بودیم.
همچنین تجمع تعدادی از دراویش و پیروان طریقت نعمتاللهی گنابادی ساکن کوار که در اعتراض به بازداشت خودسرانه و غیرقانونی دراویش گنابادی در شهرهای مختلف ایران مقابل فرمانداری این شهرستان دست به تجمعی آرام و مسالمتآمیز زده بودند، به خشونت کشیده شد. که در جریان تجمع ذبیحالله گُردپور، عبدالله رضاییان و محسن آزادیفر از دراویش گنابادی بازداشت شدند و تعدادی نیز زخمی شدند.
از دیگر اخبار مربوط به دراویش میتوان به محرومیت زهرا قلندرینژاد از ادامه تحصیل در دانشگاه اشاره کرد.
در حالی که گزارشات آماری هرانا نشان از تداوم پلمب دهها محل کسب شهروندان بهایی در استانهای مختلف کشور دارد در اخبار گزارش پلمپ دو مورد محل کسب و در موردی دیگر سه و تداوم پلمب محل کسب یک شهروند بهایی در شهریار را دنبال کردیم.
همچنین گزارشات حاکی بازداشت دو شهروند بهایی در اصفهان و کرج بودند.
لازم به یاد آوری است صدف وجدانی و ندا اشراقی شهروندان بهایی، بدلیل اعتقادات دینی در هنگامه امتحانات پایان ترم از تحصیل محروم شدند.
در شیراز نیز دو نیایشگاه یهودیان هدف تعرض و هتک حرمت “اوباش و اراذل” قرار گرفت.
در گزارشات احضار و بازجویی از دو روحانی در ایلام و مهاباد را شاهد بودیم. ارگانهای امنیتی ایلام، از یک روحانی به اتهام «تبلیغ به نفع احزاب کرد مخالف نظام» بازجویی کردند. در مهاباد هم امام و خطیب یکی از مساجد این شهرستان به اتهام «ارتباط با گروههای اسلامگرا» مورد بازجویی قرار گرفت.
دو تن در سلماس از سوی اطلاعات سپاه بازداشت و مورد بازجویی قرار گرفتند. دو شهروند دیگر نیز در جوانرود و نوسود بازداشت شدند.
سید احمد پواری امام جمعه اهل سنت روستای لافت از توابع شهرستان قشم، در ۶ دیماه سال جاری توسط نیرو های وزارت اطلاعات بازداشت شد.
در اهواز نیز بازداشت فعالان اهوازی ادامه داشت. در پی بالا گرفتن اعتراضات نسبت به مشکلات منطقه از جمله تبعیض در استخدام، خشک شدن تالاب ها و درگیری های روستای جلیزی، بازداشت و احضار معترضان از ۱۷ آذرماه سال جاری تاکنون سیری روزافزون یافته است.
حقوق کودک
از مهمترین اخبار نقض حقوق کودکان در این ماه میتوان به ضرب و شتم یک دانش آموز توسط مدیر یک مدرسه در جیرفت اشاره کرد. این خبر در شبکه های اجتماعی خبرساز شد و نهایتا مدیر مدرسه از کار برکنار شد.
متاسفانه بجز این خبر دو مورد تنبیه دانش آموزان در اسلامشهر و نوشهر را در اخبار این ماه شاهد بودیم.
همچنین مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی گفت که طی هشت ماه امسال سه واقعه ازدواج زیر ۱۰ سال در میان دختران ثبت شده است.
عضو هیات رییسه کمیسیون اجتماعی مجلس نیز اعلام کرد که متاسفانه شاهد بهکارگیری کودکان در کارگاه های تفکیک زباله از سوی برخی پیمانکاران سودجوی شهرداری پایتخت هستیم.
زنان
زنان در ایران همواره با نقض گسترده حقوق خود مواجه بوده اند. مدیرکل بینالملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با اشاره به رتبه ۱۴۰ ایران در شاخص شکاف جنسیتی در میان ۱۴۴ کشور گفت که ایران در قعرجدول برابری جنسیتی و نرخ مشارکت سیاسی زنان قرار دارد و “چاد، سوریه ، پاکستان و یمن کشورهایی هستند که در رتبه پایینتری نسبت به ایران قرار دارند.”
در این ماه مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی از ثبت ۴۹۰ مورد همسرآزاری در استان در شش ماههی اول سال جاری خبر داد.
همچنین در استان اصفهان با عملکردهای خارج از قانون، همچنان اجازه حضور بانوان موزیسین روی سن داده نمیشود. کنسرت ارکستر ملی اصفهان روزهای ۲۲ و ۲۳ دی با خوانندگی سالار عقیلی درحالی در سالن کوثر این شهر روی صحنه رفت که همچون سالیان گذشته اداره کل فرهنگ و ارشاد این استان از حضور بانوانِ موزیسین روی سن ممانعت به عمل آورد.
دختر ۱۰ ساله ژیمناست نیز به دلیل عدم رعایت حجاب به کمیته انضباطی فراخوانده شد.
از دیگر اخبار مربوط به زنان در این ماه میتوان به دو مورد حمله به زنان دوچرخه سوار و خودسوزی یک زن جوان در یکی از روستاهای بوکان اشاره کرد.
همچنین دو تماشاگر خانم در مشهد هنگام ورود به ورزشگاه ثامن دستگیر شدند.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرد از این پس برگزاری کنسرتهای موسیقی در محیطهای دانشگاهی و اردوهای مختلط مجاز نیست.
کارگران و اصناف
با توجه به وضعیت اقتصادی در ایران و خلا وجود قوانین کامل در حمایت از حقوق کارگران، این ماه همچون ماه های گدشته برای کارگران به سختی گذشت.
دی ماه با دستکم ۲۲ کشته و ۴۶ مصدوم در بین کارگران ماهی پر از حادثه برای آنان بود. همچنین متاسفانه در این ماه دستکم ۳ کولبر کشته و ۹ کولبر مجروح شده اند. ایران در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
متاسفانه در این ماه شاهد خودکشی یک کارگر پیمانکاری شاغل در نیروگاه شهید منتظر قائم بودیم. به نقل از همکاران وی گفته میشود طی چند ماه گذشته وی بسیار نگران وضعیت شغلی خود بود.
از دیگر اخبار کارگری در این ماه میتوان از خبر حمله افراد ناشناس به اسماعیل بخشی، نماینده کارگران هفت تپه نام برد. گفتنی است ویدیوی سخنرانی اسماعیل بخشی در سطح وسیعی در رسانه ها مورد انتشار و توجه قرار گرفته بود.
لازم به یاد آوری است یکی از مدیران شرکت هپکو کارگران معترض و ناراضی در هپکو را «تروریستهایی» خواند که باید فورا شناسایی و اخراج شوند.
بهداشت و محیط زیست
بحران محیط زیست در مناطق مختلف کشور در این ماه نیز ادامه داشت. در مهمترین رویداد این ماه غلظت گردوغبار در اهواز به ۶۶ برابر حد مجاز رسید.
همچنین وزش توفان در زابل غلظت گردوغبار را به شش و نیم برابر حد مجاز رساند.
خشکسالی و کم آبی بی سابقه ای اقصی نقاط کشور را فرا گرفته است، مسئولین به جای پذیرفتن مسئولیت خود و رسیدگی علمی به موضوع به شهروندان راهکارهایی مانند دعا و نماز باران خواندن پیشنهاد می کنند. کشاورزان مستاصل که زمین و دام های آنها در معرض نابودی است در شهرهای بیرجند و زابل و شیراز، قم و اصفهان به خواندن نماز “طلب باران” روی آوردند.
همچنین در این ماه مدیر گروه آب و هواشناسی و استاد اقلیمشناسی دانشگاه تبریز گفت که بیش از ۹۰ درصددریاچه ارومیه خشک شده است.
حقوق فرهنگی
بازداشت ها و اعمال محدودیت های فعالان فرهنگی تحت عنوان مختلف همراه بود.
برخورد با فعالیت های دنیای مد از جمله مدلینگ در ایران بر اساس قوانین جرایم رایانه ای و بر مبنای مبارزه با آنچه که توسط مسئولان “اشاعه فحشا” نامیده میشود صورت میگیرد. بر این اساس دستگیری ۶ فعال عرصه مدلینگ در مشهد را شاهد بودیم.
همچنین رئیس پلیس امنیت عمومی هرمزگان از شناسایی و پلمب ۶ استودیوی غیرمجاز ضبط موسیقی و دستگیری ۱۲ خواننده مرد و ۹ خواننده زن “زیر زمینی” در بندرعباس در بندرعباس خبر داد.
پس از ۲ روز از دستگیری ها در بندر عباس در مشهد نیز مأموران سازمان اطلاعات سپاه امام رضا خراسان رضوی اقدام به دستگیری ۲ تن از فعالان موسیقی رپ کردند که آنها را “لیدرهای فعال در زمینه موسیقی زیرزمینی” در مشهد معرفی کردند.
در کرمانشاه نیز مجوز چندین نشریهی محلی به دلیل عدم نظم در انتشار مستمر لغو و از انتشارشان ممانعت به عمل آمد.
از دیگر مهمترین اخبار میتوان به ممنوع الخروج شدن محمد رحمانیان و بازداشت عباس کوچری توسط نیروهای امنیتی در خوی و جلوگیری از برگزاری مراسم شعر خوانی لک امیر در هرسین کرمانشاه اشاره کرد.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
دی ماه آکنده از اجرای احکام و مجازاتهای غیرانسانی و موهن و منافی کرامت انسانی، انفجار های متعدد مین در مناطق متفاوت، برخورد های قضایی بی ضابطه و بازداشت های گسترده در پارتی ها بود.
از مهمترین رویداد ها میتوان به قطع دست متهم به سرقت در زندان مرکزی مشهد اشاره کرد.
از دیگر مهمترین اخبار میتوان از اجرای حکم ۳۱۴ ضربه شلاق در ملاعام برای سه متهم در دهدشت نام برد.
این ماه انفجار میت در کردستان یک کشته و انفجار مین در شوش یک زخمی برجاگذاشت.
در این ماه یک شهروند ایرانشهری به نام “نعیم سایگانی” که راکب موتورسیکلت بود پس برخورد تعمدی خودروی پلیس شهرستان ایرانشهر و در اثر واژگونی موتور و اصابت سر نامبرده به جدول کشته شد.
در سال ۲۰۱۷ مجموعا ۳۹ تن از شهروندان این بلوچستان از طی رفتارهای خارج از ضابطه نیروهای انتظامی کشته یا زخمی شده اند. در بیشتر موارد عامل نقض قانون موجب هیچ پیگیرد قضایی قرار نگرفته است.
همچنین تفتیش توام با ارعاب خانه محمد روشن از دراویش گنابادی توسط نیروهای امنیتی، پدر سالخورده را راهی بیمارستان کرد.
لازم به ذکر است ۲۳۰ نفر در دو مهمانی شب یلدا در تهران و ۳۵ زن و مرد در یک مهمانی خصوصی در ورامین و۳۶ زن و مرد در یک مهمانی خصوصی در بیرجند دستگیر شدند.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارشهایی از نقض حقوق بشر در مرداد ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارشهای به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
از مهترین خبرها که در این ماه بازتاب بسیار گسترده ای در کشور داشت میتوان از اعتراضات گسترده در سراسر کشور، خبر فوت چند تن از معترضین در بازداشتگاه و موضوع تجویز دارو های نامعلوم برای بازداشت شدگان، ضرب و شتم یک دانش آموز توسط مدیر یک مدرسه در جیرفت و خبر قطع دست متهم به سرقت در زندان مرکزی مشهدنام برد.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بی توجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارشهای حقوق بشری اساساً باکم توجهی و بعضاً بیتوجهی رسانهها و افراد فعال در شبکههای اجتماعی که به هر ترتیب تشکیلدهندهی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبهرو شدند. گفتنی است این نوع کمتوجهیهای بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم میآورد.
از مهترین خبرها که در این ماه شایسته توجه بیشتر در رسانه و در بین مردم بودند می توان به خبر اجرای حکم اعدام یک کودک-مجرم متهم به قتل و هتک حرمت اوباش و اراذل به دو نیایشگاه یهودیان در شیراز میتوان اشاره کرد.