امروز ٢٩ آبان (٢٠ نوامبر) در تقویم سازمان ملل متحد روز جهانی کودک نام‌گذاری شده است. روزی که هرساله از سوي این سازمان در سالروز تصویب اعلامیه حقوق کودک در سال ١٩٥٩ میلادی و نیز کنوانسیون حقوق کودک در سال ١٩٨٩ گرامی داشته می‌شود. به‌همین‌دلیل نیز پرداختن به کودکانی که بنا بر شرایط خاص اقتصادی و اجتماعی کشورها از حق داشتن زندگی سالم و شاد محروم می‌شوند، بیش از پیش اهمیت می‌یابد.
براساس آمارهای سازمان ملل، درحال‌حاضر بیش از ١٦٨ میلیون کودک کار در جهان وجود دارد. به‌طوری‌که به‌ازای هر ١٠ کودک یک کودک قربانی کار اجباری در بخش‌های مختلف اقتصادی می‌شود. با وجود اين وضعیت کودکان کار در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌نیافته به شدت وخیم‌تر به نظر می‌رسد. بنا بر اطلاعات منتشرشده از سوي سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هم‌اکنون از کل تعداد کودکان کار در جهان، ٩٨ میلیون کودک (حدود ٦٠ درصد) مجبور به کار اجباری در بخش‌های کشاورزی هستند. به‌طوری‌که از این تعداد ٧٠ میلیون دختر و پسر با سنین بین پنج تا ١٧ سال با مخاطرات موجود در این بخش روبه‌رو هستند. اینان کودکانی هستند که براساس تعریف سازمان ملل در سن مناسب کار قرار نداشته و به‌طور مستقیم از حق تحصیل علم در عین سلامت جسمی و روحی برخوردار نیستند. اگرچه ممکن است برخی مشاغل منجر به یادگیری مهارت‌هایی در جهت بهبود معیشت و تحقق امنیت غذایی این کودکان در آینده شود، اما بسیاری از کارهایی که کودکان در بخش کشاورزی مجبور به انجام آن هستند، برای آنان سنگین و مضر به شمار می‌رود.به‌عنوان مثال وقتی کودکی برای چرای دام، سم‌پاشی مزارع یا بیدارماندن در قایق‌های صیادی در طول شب مشغول به کار باشد، عملا چنان خسته خواهد شد که توان حضور در کلاس‌های درس را نخواهد داشت.از سوی دیگر عدم برخورداری از تحصیلات مناسب برای کودکان عملا باعث ماندگارشدن چرخه فقر در مناطق روستایی می‌شود. فقری که به دلیل عدم برخورداری نسل جوان جوامع روستایی از دانش مناسب، زمینه‌های تحقق‌نیافتن امنیت پایدار غذایی و گرسنگی را دامن خواهد زد. این در حالی است که حدود ٧٠ درصد از کودکان کار در بخش کشاورزی هیچ دستمزدی در مقابل کاری که انجام می‌دهند، دریافت نمی‌کنند و مشارکت آنان در قالب فعالیت‌های معیشتی خانوار‌ها عملا از لحاظ اقتصادی نادیده گرفته می‌شود. ما امروزه در دنیایی زندگی می‌کنیم که از هر چهار کودک، یک کودک (معادل ٥٣٥ میلیون نفر) در درگیری‌ها و مخاطرات طبیعی رشد می‌کنند و این به معنی هزینه سنگینی است که بر شانه‌های کوچک کودکان به دلیلی عدم برخورداری خانوار‌ها از ظرفیت لازم برای تهیه غذا، تحصیل علم و حفاظت از اعضای خود، تحمیل می‌شود. آمارهای تکان‌دهنده فائو نشان می‌دهد که هرساله صد میلیون کودک و نوجوان تحت تأثیر بلایای طبیعی از جمله زلزله، سیل، رانش زمین و… قرار می‌گیرند و حدود ٢٣٠ میلیون کودک نیز در مناطقی که درگیری‌ها و منازعات نظامی در آن جریان دارد، بهترین سال‌های زندگی‌شان را سپری می‌کنند. متأسفانه اوضاع کودکان در بسیاری از کشورهای فقیر جهان رو به وخامت است و این مسئله توجه بیشتر جامعه جهانی و کشورهای عضو سازمان ملل متحد را می‌طلبد.بر همین اساس هم فائو تمام تلاش خود را برای مواجهه با معضل کودکان کار در بخش کشاورزی جهان به کار گرفته است.
مهدی انصاری‌جوینی-کارشناس ارتباطات نمایندگی فائو در ایران