خبرهاي رســيده از استانهاي مختلف كشور حاكي است بسياري ازكارخانجات با ظرفيتــي كمتر از 50 درصــد فعالند و نيمي از كارگران خــود را اخراج كرده اند.از ســوي ديگركارگران شاغل نيزاز يك ماه تا 20 ماه و بيشــترهنوز حقوق نگرفته اند.
بررسى متفاوت روزنامه «عصرايرانيان» از آمار بيكارى دركشور
دولت در حالي تعداد بيكاران كشــور را 2,3 ميليون نفر اعــلام كرده و هر روز از برنامــه ريزي براي اشــتغال ســخن ميگويد كه حتي خــودش هم از تعداد واقعي بيكاران اطلاعــي ندارد. با وجود اين بي اطلاعي همواره وعده مسوولان ايجاد مشاغل جديدبراي جوانان است و هنوز خاطره وعده ايجاد 4 ميليون شغل حسن روحاني در انتخابات از يادها نرفته است. در ميــان همــه چالشهــاي اقتصادي دولت ، مســوولان چنان مقتدرانه وعده اشتغالزايي مي دهند كه گاه صداي انتقاد فعالان اقتصادي،كارگري و … را هم در ميآورند.نمونه اي اين اظهارنظرهاوعده ايجاد يك ميليون شغل سالانه است. حميد حاجي اسماعيلي، يكي از فعالان بــازار كار درباره اين وعده با اشــاره به اينكه اشتغال ناقص نميتواند نيازهاي بــازار كار را تأمين كندگفت:در صورتي كه شــغل نتواند نيازهاي نيروي كار را فراهم كندآن اشتغال ناقص است،شغل بايدبتواندمعيشت نيروي كاررادركشور تأمين كند. وي با اشــاره به تعديل هاي نيروي كار در شــرايطي كه بيكاري در وضعيت بحران است گفت:رئيس مركز آمــار چندروز گذشــته اعلام كردندكه حدود 3ميليــون و 200هــزار بيكار در كشــور داريم و نزديك بــه 2ميليون و 800 هزار نفر هم داراي اشتغال ناقص هستند يعني درهفته كمتر از 44ساعت فعاليت ميكنند. حاجي اسماعيلي كه با تسنيم گفتگو كرده است ادامه داد:اينكه برآوردهايي مي شــود حــدود 6ميليون بيكار در كشــور داريم بدون محاســبه اشتغال ناقص است. چرا كه اگر اشتغال ناقص را محاســبه كنيم نــرخ بيكاري بسيار بيشــتر از اين ميزان است. دولت عليرغم تلاشهاي زيادي كه انجام داده موفق نشــده شرايط را براي رونق اقتصــادي و ايجاد اشــتغال مهيا كند. بنابراين نبايد انتظار داشــته باشــيم كه رشــد فزاينده بيكاري در كشور متوقف شــده باشد. امكان ايجاد 1ميليون شغل دركشورهم وجود ندارد. چراكه ساليانه يك ميليون و 200هزار نفر به بازار كار وارد و در عيــن حــال تعــدادي زيادي اشتغال موجود را از دست ميدهند. اين كارشــناس اقتصادي بــا تأكيد بر اينكه نــرخ بيكاري فــارغ التحصيلان بيــش از 30 درصــد اســت گفت:نرخ رســمي بيكاري جوانــان بيــش از 25 درصداســت، نرخ بيكاري زنان در حال حاضــر حدود 40درصداســت،بنابر اين بايد اين نگراني وجود داشــته باشد كه بيكاري وضعيت بسيار بحراني دارد چرا كه دولت هنوز نتوانســته اين بسترلازم را براي ايجاد اشــتغال در كشور فراهم كند. حاج اســماعيلي گفت:درست است كه مركز آماراعلام ميكند كه معيشت ارتباطــي به مركز آمار نــدارد اما بحث معيشــت ارتباط مستقيم با اشتغال دارد. بايداشــتغالي در كشــور ايجاد شود كه نيازهاي معيشــتي نيروي كار را تأمين كند. اين فعال بازاركار افزود: در صورتي كه شــغل نتواند نيازهاي نيروي كار را فراهم كندآن اشتغال ناقص است،شغل بايــدبتواندمعيشــت نيــروي كار را در كشورتأمين كند.زماني مي توانيم بگوييم مشاغل ناقص مي تواند نيازهاي زندگي را تأمين كند كه دســتمزد مكفي براي اين كارها تعريف كرده باشــيم. مطابق آمــار تأمين اجتماعي بيش از 75 درصد حقوق بگيران كه ليســت بيمه پرداخت مي كنند حداقل بگيرهستند، يعني حدود 1ميليون تومــان دريافت ميكنند. بنابر اين اشــتغال ناقص به هيچ وقت تأمين كننده نياز خانواده نيست به همين دليل جز آمار اشتغالي محاسبه نميشود.
بي خبـري دولت از آمـار دقيق تعداد بيكاران
علاوه بر واكنش به ادعاي اشــتغالزايي يك ميليــون نفري برخــي نمايندگان مجلس هم به ادعاهاي ايجاد اشــتغال دولتمردان واكنش نشان داده اند.همين ماه گذشــته بود كه عضو هيات رييسه كميســيون اجتماعي مجلس با هشدار نســبت به اينكه آســيب هاي ناشــي از بحران بيكاري جامعه را تهديد ميكند، تصريح كرد: آمار اعلام شــده از سوي وزير كار در مورد تعداد بيكاران كشــور واقعــي نيســت. روح االله بابايي صالح ، در واكنــش بــه اظهارات وزيــر تعاون، كار و رفاه اجتماعــي مبني بر اينكه در حــال حاضركشــش ايجــاد 400 هزار شــغل داريم، گفت: چنين اظهاراتي در حد شــعار بوده به طوركلي با واقعيت ها مغايرت دارد. نماينــده مردم بويين زهــرا در مجلس شوراي اســلامي با بيان اينكه در زمينه اشتغال زايي با مشكلات زيادي مواجه هستيم، گفت: در حال حاضر مهمترين مطالبه جوانان كشــور اشــتغال است و جوانــان جوياي كار بيشــترين مراجعه كننــدگان به دفاتــر نمايندگان مجلس هســتند. بابايي صالح كه با خبرگزاري ملت با تاكيد بر اينكه آمار اعلام شده از سوي وزير تعاون در مورد تعداد بيكاران كشــور منطبق با واقعيت نيست، تصريح كرد: وزير تعاون تعــداد آمار بيكاران را بيش از سه ميليون نفر اعلام كرده اين در حالي اســت كه آمار بيكاران بســيار بيشــتر از آمار اعلام شــده اســت و به نوعي همواره در كشــور آمار ارائه شده در زمينه بيكاران و شاغلان در ايران با ابهام همراه است زيرا حتي آمار مشاغل ناپايدار نيز جزو مشاغل پايدار محسوب ميشــود. نماينده مــردم بويين زهرا در مجلس شــوراي اســلامي، ادامــه داد: اين در حالي اســت كه اگر آمار دقيقي از تعداد بيكاران كشور داشته باشيم بهتر ميتوان براي اشــتغال زايي آنها برنامه ريزي كرد. بايد پذيرفــت كه بيكاري به عنوان درد تلخ ايــن روزهاي مردم ، آســيب هاي زيــادي بــه همــه اركان نظــام در بخش هاي مختلــف وارد كرده و كمتر خانــوادهاي اســت كه در كنــارش فرد بيكار نداشته باشد. در سالهاي گذشته بيكاري رونــد صعودي به خود گرفته و حتي در بســياري از موارد نه تنها شغلي ايجاد نشــده بلكه افراد شاغل نيز ازكار بيكار شده اند.
رقم واقعي با يك محاسبه ساده
بسياري از كارشناسان بر اين باورند كه تعداد بيكاران كشور رقمي بسيار بيشتر از ارقام اعلامى است كه ميتواند زنگ خطر بزرگي براي دولت و همه دســت اندركاران بازار كار باشد.
كارگرهـاي تعديلـي و كارگرهـاي بي حقوق بخشي از بيكاران
خبرهاي رســيده از استانهاي مختلف كشور حاكي است بسياري ازكارخانجات با ظرفيتــي كمتر از 50 درصــد فعالند و نيمي از كارگران خــود را اخراج كرده اند.از ســوي ديگركارگران شاغل نيزاز يك ماه تا 20 ماه و بيشــترهنوز حقوق نگرفته اند.در چنين شرايطي كار كردن اين تعدادكارگربدون دستمزدنيز چيزي كمتر از بيكاري به شمار نميرود. يـك سـاعت كار در هفتـه شـغل محسوب نميشود بســياري از افراد از ديدمركزآماركشور بيكار نيستند. چراكه حداقل يك ساعت درهفتــه را مشــغول به كارنــداما اين قانون در كشــورهايي مي تواند مد نظر قرار بگيرد كه درآمد آن يك ساعت كار در هفته تاميــن نيازهاي اوليه يك فرد مثل آب، غذا و مسكن را بكند.در حالي كه در كشور ما حتي حداقل حقوقي كه بــراســاس 8 ســاعت كار در روز و 48 ساعت كار در هفته كه حدود 1 ميليون تومــان تعيين شــده هم پاســخگوي هزينه هاي ابتدايي ترين نياز هر فرد هم نخواهد بود و اين نوع كار كردن چيزي كم از بيكاري ندارد.
1.2 ميليـون نفـر در صـف بيـكاران جديد
بر اســاس گفته مسولان ارشدكشوري و معاون رئيس جمهور ســالانه حدود 1 ميليون و 200 هــزار نفر ورودي جديد بــازار كار داريــم كه بايد ســاز و كاري فراهم شــود كه اين ورودي هاي جديد نيزپشــت ســدبيكاري باقــي نمانندو روز به روز بر آمار بيكاران افزود نشــود. متاســفانه در اين چند سال اخير نه تنها نياز بــازار كار پاســخگوي ورودي هاي جديد بازار كار نبود بلكه حتي بســياري از مشــاغلي كه وجود داشــت به دليل تعطيلي زيادي كه كارخانه هاي فراواني را بــه خود درگيركــرد بود از بين رفت. حــال بــا يــك حســاب منطقــي بايد عددهــاي 2,3 ميليون بيــكار اعلامي، 2,1 ميليــون بيكار جديــد،8,2 ميليون نفرمشاغل ناقص،جمعيت ميليوني فارغ التحصيلان بيكار و در نهايت كارگراني كه اخراج شــده و يا حقوقي ندارند را با هم جمــع كنيم تا آمــار واقعي بيكاران را به دســت آوريم.آمــاري كه اين هم نامعلوم اســت و در يك محاسبه ساده از تعــداد واحدهاي صنعتــي و كارگران كشور بر اساس آمار تشکل هاي كارگري به عدد 10 تا 12 ميليون نفر ميرســد. طبق آمــار، نرخ بيكاري موجود در حال حاضر چيــزي حدود 11 درصد اســت. كارشناسان بازار كار ميگويند اين نرخ، نشان دهنده ميزان بيكاري مطلق است؛ يعني افرادي در اين آمار به عنوان بيكار شناخته ميشــوند كه حتي يك ساعت درهفتــه نيز فعاليت اقتصادي نداشــته باشــند. براي مثال افرادي كه در هفته 15 ســاعت كار مي كنند، داراي اشتغال ناقص هســتند. حالا اگر اين افراد را نيز به ميزان جمعيت بيكاران مطلق اضافه كنيم، نرخ بيكاري واقعي به رقمي بسيار زيادترى افزايش مى يابد. حسين راغفر اقتصاددان همسو با دولت هــم درباره نرخ هــاي اعلامي دولت در گفتگو با پايگاه خبري ركنا گفته است: آمار ارائه شده تحت عنوان نرخ بيكاري از ســوي مراكز دولتي، نوعي ّ مســكن براي مسئولين كشــورو كاملا نمايشي اســت تــا مثلا وانمــود كنندكــه نرخ بيكاري در كشور چندان هم بالا نيست. وگرنه واقعيت امروز اقتصاد ايران هيچ تطبيقــي با نرخ بيــكاري 11 درصدي نــدارد. درهمين زمينه عليرضا حيدري ،نايــب رئيــس اتحاديه پيشكســوتان جامعه كارگري هم در گفتگو با «عصر ايرانيان» گفت:جمــع آوري اطلاعات دقيــق بيكاران بايد توســط وزارت كار و رفاه اجتماعي صــورت گيرد تا بتوان برنامــه ريــزي واقعــي بــراي كنترل بحران بيكاري داشــته باشيم.آمار تعداد كارگراني كه بر اثر تعديل بيكار شده اند بســيار زياد اســت.حيدري با اشاره به ملاك اينكه كســي با يكساعت كار در هفته از فهرست بيكاران خارج شود در صورتي مى تواند صحيح باشــد كه اين ســبك كار بتواند معيشت وي را تامين كنــد افزود:اگر شــغل پايدار را شــغلي بدانيم كه حال و آينده نيروي انســاني را تامين كند آنگاه تعداد بيكاران واقعي بسيار بيشــتر از رقمي است كه در حال حاضر اعلام مي شود. به گفته وي وقتي در كشــورهاي ديگر از شــغل صحبت مي شود منظور شــرايطي است كه اگر فرد كار هم نداشــته باشد معيشتش از طريق بيمه هاي حمايتي تامين شــود. ايــن در حالي اســت كه در ايــران اگر فردي كار هم داشــته باشــد نميتواند زندگي خــود را تامين كنــد. اين فعال كارگري بــا بيان اينكــه دولت آماري از تعــداد بيكاران واقعــي ندارد تصريح كرد:بر اســاس اعلام منابع رســمي در حال حاضر 200 هزار نفر بيمه بيكاري مي گيرنــداين درحالي اســت كه تعداد كارگرانــي كه در چند ســال گذشــته بيــكار شــده اند چندين برابــر اين رقم اســت و از آنجائيكه بيش از 95 درصد قراردادهــاي كار در كشــورما موقــت اســت و قراردادهاي موقت نيز شــامل بيمه بيكاري نمي شود پس بايد فهميد كه رقم واقعي كســاني كــه بيكارند و مســتحق واقعي دريافت بيمه بيكاري هســتند بس فراتر از رقم اعلامي است. حيدري يادآور شــد:كارگراني كه ماه ها حقــوق نگرفته انــد و تعــداد آنها هم مشــخص نيســت مانند نيروهــا بيكار بوده و حتي به مراتب آســيب پذيرتر از افراد بيكارهستندكه اگر دولت بخواهد اين افراد را نيز به تعداد بيكاران بيفزايد بالايي به دست مي آيد. به هر حال بايدتوجه كردكه حل معضل بزرگ بيكاري براي كشوري كه سرشار از اســتعدادهاي ارزشــمندبراي توليد و پيشــرفت است با شعار ،آمارسازي و بي اطلاعي و كتمان حقيقت جامعه امكان پذير نيســت بلكه بايد با شناخت دقيق و منطقي از شرايط راهكارهاي مطلوب و منطقي براي حل مســاله را كشف و اجرايي كرد.ايــن روزها مردم هنوز هم ذره هاي اميد دارند كه بيكاران جامعه هر ميزانى كه هســتندبــا تدبيري از دولت تدبير در مسير شغل پايدار قرار بگيرند.