مناطق آزاد در تمام دو دههای که از فعالیتش میگذرد همواره ترکش نقدهای بسیار را متحمل شده است. نقدهایی که براساس خروجی عملکرد این مناطق شکل گرفته است؛ مقایسه واردات و صادرات در این مناطق که همواره به سمت واردات کفه بسیار سنگینتری داشته است و میزان اشتغالی که برای بومیان این مناطق کمتر ایجاد شده و همچنین سرریز سود این مناطق برای مردم محلی. حال نایبرئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اینکه ایجاد مناطقآزاد موجب تعطیلی شهرکهای صنعتی شده است، گفته: «تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد» برخلاف سیاستهای اقتصاد مقاومتی است. مجید کیانپور، نایبرئیس کمیسیون عمران، در گفتوگو با مهر اظهار کرد: یکی از اهداف اصلی شکلگیری مناطقآزاد تولید، اشتغال پایدار و صادرات کالا به کشورهای دیگر بوده است درحالیکه امروزه این مناطق از اهداف اصلی خود فاصله گرفته و صرفا به محلی برای ورود کالا تبدیل شدهاند. او در ادامه با اشاره به اینکه دولت نباید بهدنبال ایجاد رقابت در میان نمایندگان مجلس برای افزایش مناطقآزاد باشد، گفت: این مناطق با این رویکرد ایجاد شد که محلی برای تولید، اشتغال و ارزآوری به کشور باشد و مواد اولیه از آنجا فرآوری، تولید و سپس صادر شوند درحالیکه بسیاری از این مناطق محلی برای ورود کالا شده که با اهداف اولیه آن مغایر است. کیانپور با اشاره به گردش مالی این مناطق افزود: اگر گردش مالی مناطقآزاد را بررسی کنیم، متوجه میشویم بیشتر آن بر واردات کالاهای نهایی و لوکس متمرکز بوده و بخش اندکی از آن بر صادرات کالاهای تولیدشده در این مناطق متمرکز است.
بهجای افزایش مناطق آزاد به فکر گسترش تولید و اشتغال باشیم
او عنوان کرد: باید تلاش شود که بهجای افزایش این مناطق، هدفگذاری خود را بر تولید و اشتغال ملی انجام دهیم و روی این موضوع برنامهریزی کنیم. او ادامه داد: اگر برنامهریزی ما روی این موضوع باشد، قطعا توفیق بیشتری خواهیم داشت. برای توسعه کشورهای درحالتوسعه، وجود مناطقآزاد میتواند فرصت مناسبی باشد درحالیکه مناطق آزاد فعلی کشور، با اهداف اولیه بسیار فاصله دارد؛ بنابراین باید آسیبشناسی صورت گیرد و تلاش بر این باشد که مواد اولیه وارد و فرآوری و در نهایت، کالا تولید و از آنجا صادر شود. بنا به گفته نایبرئیس کمیسیون عمران، ایجاد مناطقآزاد موجب شده است شهرکهای صنعتی در آن مناطق تعطیل شود درحالیکه تلاش ما باید بر ایجاد اشتغال پایدار در مناطق مرزی باشد. این نماینده مجلس در ادامه با اشاره به اینکه برخی از نمایندگان مجلس دنبال ایجاد مناطق آزاد در حوزههای انتخابیه خود هستند، خاطرنشانکرد: این موضوع زمانی برای ما ارزش دارد که به تولید و اشتغال ملی و پایدار کشورمان کمک کند، نه آنکه به محلی برای واردات کالا تبدیل شود. عضو هیئترئیسه کمیسیون عمران همچنین در واکنش به اظهارنظر مرتضی بانک، رئیس شورایعالی مناطقآزاد، مبنی بر اینکه قاچاق در مناطق آزاد بیمعنی است، گفت: برای اثبات این ادعا تنها کافی است که سرزده و بدون تشریفات به این مناطق برویم تا این امر بر مدعیان مسجل شود که چه نوع کالایی و با چه حجمی در مناطق آزاد قاچاق میشود.
چند درصد مناطق ویژه اقتصادی غیرفعال است؟
این نماینده با بیان اینکه باید بررسی شود که چند درصد این مناطق ویژه اقتصادی مصوب فعال هستند، گفت: تأسیس مناطق ویژه باید براساس نظر کارشناسی و فنی ایجاد شود نه انتخاباتی و محلی. او به بند ۱۱ سیاستهای اقتصاد مقاومتی مبنی بر «توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوریهای پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج» اشاره کرد و گفت: با توجه به منطقی که بر این سیاست حاکم است، بنابراین تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد برخلاف اقتصاد مقاومتی است. طبق آمار دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد، ۶۷ منطقه ویژه اقتصادی مصوب در کشور وجود دارد که بیش از ۵۰ درصد آن غیرفعال است.