دولت دونالد ترامپ در آخرین روزهای عمر اداری خود همچنان در تکاپو است تا به هرترتیب کار را برای جو بایدن و دولت آینده سخت‌تر کند. با ثبت نام مجدد کوبا در فهرست کشورهای حامی تروریسم، آشتی میان دو کشور باز هم دشوارتر خواهد شد. یک روز قبل از این تصمیم، مایک پمپئو ورود حوثیان یمن را به فهرست سازمان‌های تروریستی اعلام کرده بود.
روز دوشنبه ۱۱ ژانویه/۲۲ دی، مایک پمپئو وزیر امور خارجۀ آمریکا اعلام کرد که کوبا دوباره وارد فهرست “کشورهای حامی تروریسم” شده است. ایران، سوریه و کرۀ شمالی در این فهرست قرار دارند.
پمپئو گفت که این تصمیم، پیام روشنی برای رژیم کاسترو دارد: “به حمایت از تروریسم بین‌المللی پایان دهید”.
اما دولت کوبا این تصمیم را ناشی از دورویی و “اپورتونیسم سیاسی” دانست و آن را محکوم کرد. مقامات کوبایی گفتند وزارت خارجۀ آمریکا از موضوع تروریسم به میل خود بهره‌برداری می‌کند، وگرنه “کوبا خود قربانی تروریسمی است که طی سال‌ها مستقیماً توسط دولت آمریکا و یا توسط سازمان‌ها و افرادی که در خاک این کشور مستقر هستند، اعمال شده است”.
از انقلاب کوبا به بعد، شمار زیادی از مخالفان رژیم به آمریکا پناه بردند. بخشی از این افراد فعالیت‌های خود را علیه رژیم کوبا، تحت حمایت آمریکا ادامه دادند.
آشتی تاریخی اما بی‌دوام
بعد از ۵۳ سال بحران و تحریم و اختلاف، دولت باراک اوباما در سال ۲٠۱۵ نام کوبا را از فهرست کشورهای حامی تروریسم حذف کرد. در همین سال روابط سیاسی میان واشنگتن و هاوانا برقرار گردید. جو بایدن در آن زمان معاون رئیس جمهوری بود.
رفع اختلافات میان آمریکا و کوبا یک تحول تاریخی مهم و یکی از اقدامات اساسی دولت اوباما در حوزۀ سیاست خارجی بود. در سال ۲٠۱۶، اوباما نخستین رئیس جمهوری آمریکا بود که بعد از انقلاب کوبا به این کشور سفر کرد. اما دونالد ترامپ از سال ۲٠۱٩ حرکت معکوس را آغاز کرد و به بهانۀ “همدستی کوبا با ونزوئلا”، تحریم‌هایی را که اوباما لغو کرده بود، دوباره علیه کوبا وضع کرد. در این وقایع، جان بولتون در مقام مشاور رئیس جمهوری نقش مهمی به عهده داشت.
اینک، کمتر از ده روز به پایان عمر دولت ترامپ باقی مانده، او و پمپئو تلاش می‌کنند تا هرنوع امکان بهبود دوبارۀ روابط با کوبا را از بین ببرند. جو بایدن طی کارزار انتخاباتی خود قول داده بود که در صورت پیروزی، موانعی را که دولت ترامپ بر سر راه سفر بین دو کشور و یا انتقال پول ایجاد کرده از میان بردارد. اما بعد از تصمیم جدید دولت ترامپ و ورود مجدد کوبا به فهرست کشورهای حامی تروریسم، لغو تحریم‌ها و محدودیت‌ها باید از مسیرهای پیچیده و طولانی حقوقی بگذرد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد که مایک پمپئو، که یکی از معدود مقامات همچنان وفادار به ترامپ است، می‌خواهد تا آخرین لحظه سیاست‌های خود را علیه “دشمنان آمریکا” پیش ببرد. وی دولت کوبا را متهم به پناه دادن تروریست‌ها و جنایتکاران کرده، آنهم در حالی که “مردم کوبا از کمبود مواد غذایی و دارو در رنج‌اند”.
یک روز قبل از کوبا، مایک پمپئو حوثیان یمنی را نیز وارد فهرست سازمان‌های تروریستی کرده بود. یکی دیگر از تصمیم‌های “لحظات آخر” پمپئو که روز شنبۀ گذشته اعلام شد، برداشتن برخی موانع، برای تسهیل روابط میان آمریکا و تایوان است. پمپئو با این کار بیشتر از رضایت تایوانی‌ها، عصبانیت پکن را به دست می‌آورد.