با توجه به زدوخوردهای نظامی و خونین بین آذربایجان و ارمنستان و خطر گسترش این جنگ در همسایگی ایران، ترجمه فراخوان صلح از جانب تعدادی از روشنفکران برجسته منجمله نوام چامسکی را در زیر می خوانید:
۱۶ اکتبر ۲۰۲۰
دوستان گرامی:
ما این نامه را با این امید می‌نویسیم که شما به فراخوان بین‌المللی آتش‌بس برای پایان دادن به خون‌ریزی و قتل عام انسانی و فرهنگی‌ای بپیوندید که از ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ تا کنون در آنچه «جمهوری بالفعل [دوفاکتو] ارمنی آرتساخ (ناگورنو-قره‌باغ)» در محدودهٔ مرزهای دوران شورویِ آذربایجان تعریف می‌شود، در جریان بوده است.
از همان زمانِ اختلاف‌های مرزی شدید در زمان تأسیس ارمنستان شوروی و آذربایجان شوروی، ناآرامی‌های قومی در آن منطقه آتش زیر خاکستر بوده و در پی فروپاشی اتحاد شوروی بار دیگر آشکار شد. از آن زمان به بعد، آنچه در آنجا گذشته است، تاریخچه‌ای است از مناقشه، و هزاران آتش‌بس کوچکی که یکی پس از دیگری شکسته شده است. رویارویی جدّی نظامی در سال ۲۰۱۶ آغاز شد؛ و باز هم آتش‌بسی که شکسته شد. اکنون به نظر می‌رسد که خشونت به صورت تصاعدی در حال افزایش است، و آخرین آتش‌بس به میانجیگری روسیه در ۱۰ اکتبر نیز نقض شد. آذری‌ها نه‌فقط شهر هادروت در آرتساخ (ناگورنو-قره‌باغ)، بلکه منطقه‌ای در خودِ ارمنستان را بمباران کردند. غیرنظامیان کشته شده‌اند و بسیاری نیز زخمی شده‌اند… و ما نمی‌دانیم در روزهای آینده انتظار چه واقعه‌ای را باید داشت.
این تخریب عمده، بخشی از سیاست ارضی توسعه‌طلبانه و خشونت‌آمیز رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه برای استقرار مجدد نسخه‌ای از قدرت عثمانی [سابق] در این منطقه است. اگر آذربایجان ساختار حکمرانی بازتری از ترکیه، با نظارت‌های داخلی، می‌داشت، به مصالحه نزدیک‌تر می‌بودیم. در وضعیت کنونی، درک ما این است که آذربایجان با حمایت ترکیه، در حال پاکسازی قومی جمعیت ارمنی ساکن در آرتساخ (ناگورنو-قره‌باغ) است، منطقهٔ محصوری که از لحاظ تاریخی ارمنی‌نشین است، ولی در محدودهٔ مرزهای دوران شوروی خود [آذربایجان] قرار دارد. بنا به گزارش‌ها، خط مقدم سربازان نه‌فقط از مزدوران و جنگجویان شورشی سوریه و لیبی، بلکه از اقلیت‌هایی تشکیل شده است که در آذربایجان زندگی می‌کنند، مانند لزگی‌ها، طالشی‌ها، آوارهای، تات‌ها، اودی‌ها، قوم ساخور، اینگیلوی‌ها، روتول‌ها، و کردها. ما از این اقلیت‌ها می‌خواهیم که به‌جای مخالفت با مبارزهٔ اقلیت ارمنی از آنها حمایت کنند. پاکسازی فرهنگ ارمنی در آذربایجان در سال‌های ۱۹۹۷–۲۰۰۶ در نخجوان، جدّی و مخاطره‌آمیز بودنِ ادامهٔ خشونت و نابودی بی‌امانِ جان‌ها و اموال غیرنظامیِ دقیقاً اقلیت‌های دیرینه را نشان می‌دهد که در طول دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم. به شما یادآوری می‌کنیم که در محل بمباران، مکان‌های باستان‌شناختی ارزنده‌ای مانند شهر باستانی ارمنی تیگراناکرت قرار دارد.
قبل از ویرانی‌هایی که در جنگ جهانی اوّل و قرن بیستم به بار آمد، آذری‌ها و ارمنی‌ها در این منطقه در نوعی هم‌زیستی منازعه‌آمیز زندگی می‌کردند که ما با چنین وضعی در دیگر بخش‌های چندقومیتی جهان نیز آشنا هستیم. ما اکنون نه‌فقط خواستار توافق بر سر آتش‌بس هستیم، بلکه بر حفظ آن آتش‌بس و حفاظت از اقلیت ارمنی در تلاش‌هایش در جهت تعیین سرنوشت خودش اصرار داریم. امیدواریم که در درازمدّت، با مشارکت همهٔ نهادهای بین‌المللی داوری، اراده و خواستِ دموکراتیک ملیّت ارمنی در این منطقه را بتوان شناسایی و برآورده کرد.
در همبستگی،
گایاتری چاکراورتی اسپیواک، دانشگاه کلمبیا
طارق علی، نویسنده
ویکن بربری، نویسنده
نوام چامسکی، دانشگاه آریزونا
جودیت هِرمان، دانشکدهٔ پزشکی هاروارد
کورنل وِست، دانشگاه هاروارد
سیلا بن‌حبیب، دانشگاه ییل
آرام ویسر، سیتی کالج و مرکز تحصیلات تکمیلی، سیتی یونیورسیتی نیویورک
شهید عَلَم، عکاس
آمیتاو غوش، نویسنده