نشریه انگلیسی زبان «ایران امروز» که توسط کمیته دفاع از حقوق مردم ایران (کودیر) منتشر می شود، اخیراٌ در مصاحبه ای سوالاتی را در مورد شرایط کار و فعالیت سندیکاهای کارگری مستقل با مازیار گیلانی نژاد، از کوشندگان سندیکای کارگران فلزکار مکانیک و مسئول هماهنگی اتحادیه کارگران فلزکار مکانیک در ایران ، مطرح کردند که توسط ایشان پاسخ داده شد. در این مصاحبه مفصل، مازیار گیلانی نژاد وضعیت فعلی اتحادیه های صنفی را توضیح می دهد و چالش هایی که سندیکای فلزکار با آن مواجهه است، را مورد توجه قرار می دهد. این مصاحبه در شماره ویژه ایران امروزکه در شهریور ماه (از روز اول سپتامبر) به صورت چاپی منتشر می شود، در دسترس علاقمند خواهد بود.
ایران امروز: لطفا در ابتدا توضیح مختصری در مورد وضعیت قانونی تشکل های مستقل کارگری و سندیکا ها در ایران بدهید.
مازیار گیلانی نژاد: در ایران طبق اصل 26 قانون اساسی و مقاوله نامه های 98 و 87 تشکل ها صنفی قانونی هستند اما دولت از به رسمیت شناختن سندیکاهای کارگری خوداری می کند. سندیکاهای کارگری در ایران از داشتن دفتر کار، حساب بانکی، برگزاری مجمع عمومی برای انتخاب هیات مدیره و تجمع های اعتراضی محروم هستند. سندیکاهای واقعی حق نمایندگی کارگران در انعقاد قراردادهای جمعی و همچنین امکان نظارت بر شرایط ایمنی در کار برای کارگران را ندارند. اعتصاب غیرقانونی است .با توجه به اینکه ایران عضو آی ال او است دولت مقاوله نامه های آی ال او را اجرایی نمی کند.
ایران امروز: در معرفی سندیکای فلزکارمکانیک: این تشکل کدام عرصه از اقتصاد ایران را پوشش می دهد؟ آیا سندیکای شما روابط کاری با نهادهای بین‌المللی و سندیکاها و فدراسیون‌های کارگری جهان نیز دارد؟ آیا نشریه و سایت خبری برای دریافت اطلاعات به زبان انگلیسی موجود است؟
مازیار گیلانی نژاد: سندیکای کارگران فلزکارمکانیک ایران در بهار سال 1323 بنیان گذاری و در سال 1339 به شماره 34 در وزارت کار به ثبت رسید. متاسفانه در سال 1362 با هجوم به سندیکاهای کارگری این سندیکا نیز از فعالیت باز ماند. از سال 1380 با موج نوین سندیکا خواهی ما نیز مجددن فعالیت خود را از 21 اردیبهشت 1384 آغاز کردیم. سندیکای ما کارخانه های صنعتی همچون خودرو سازی ها، مس، ذوب آهن، و نفت و گاز را پوشش می دهد. سندیکای ما عضو کنفدراسیون جهانی اینداستریال بوده و با فدراسیون دیسک ترکیه و سندیکای سراسری فلزکاران ترکیه روابط برادرانه دارد. 8 سال پیش ماهنامه ” پیام سندیکا ” را بصورت چاپی در ایران منتشر کردیم که هر ماهه به دست کارگران می رسد. سایت دو زبانه ما به آدرس sfelezkar.com ناشر افکار و فعالیت های ماست که می توانید از بخش انگلیسی آن برای اطلاع از فعالیت های ما استفاده کنید.
ایران امروز: نهادهای وابسته به جمهوری اسلامی ایران مانند “خانه کارگر” و “شوراهای ی اسلامی کار” بطور منظم در قالب هیئت نمایندگی رسمی دولت در اجلاس سازمان های بین المللی مانند ILO شرکت می کند و برخی کنوانسیون های آنرا هم امضا کرده اند. آیا این نهادهای حکومتی در پیشبرد مشکلات زحمتکشان ایران نقشی دارند و آیا رابطه ای با تشکل های مستقل کارگری دارند؟
نهادهای کارگری وابسته به دولت هر ساله به همایش سازمان بین المللی کار رفته اما از عنوان کردن مشکلات کارگران ایرانی ابا دارند و همچنین از اجرایی کردن مقاوله نامه های 98 و 87 این سازمان عاجزند. به همین دلیل نتوانسته اند تاثیر چندانی در روابط کار وکارگری داشته باشند که همیشه مورد انتقاد سندیکاهای کارگری واقع شده اند. چون این نمایندگان باید توسط وزارت کار تایید شوند، به همین خاطر هیچ رابطه ای میان سندیکاهای کارگری و این تشکل ها وجود ندارد. در حالی که نمایندگان این تشکل ها در مجلس حضور دارند منابع سازمان تامین اجتماعی که متعلق به زحمتکشان است مورد دستبرد دولت قرار گرفته و از دادن بدهی اش به کارگران خوداری می کند و آنها هم تاکنون نتوانسته اند در مورد این دست اندازی ها کاری پیش ببرند و سازمان تامین اجتماعی به ورشکستگی رسیده است.
ایران امروز: از حدود 3- 2 سال گذشته ما شاهد حرکت های اعتراضی و اعتصاب ها در میان کارگران صنعتی و کارمندان دولتی مانند معلمین ایران بوده ایم. از نظر کیفی و کمی ارزیابی شما در مورد توان سازمان دهی اعتصاب ها در راه بثمر رساندن مطالبات کارگران چیست؟
مازیار گیلانی نژاد: با توجه به سیاست های غلط و ضد کارگری که ریشه در اجرای دستورات صندوق بین المللی پول و نئولیبرالیسم افسار گسیخته دارد که معیشت و درمان و زندگی معلمان و کارگران و خانواده هایشان را نشانه گرفته است بی تردید فرآیند اعتصابات سرعت بیشتری خواهد گرفت. در طی سه سال گذشته اعتراضات هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی افزایش چشمگیری یافته است که هم طبقه کارگر و هم قشر آموزگاران توانسته اند این اعتراضات را به سطح خیابان کشانده و مردم را هم درگیر آن کنند. این شیوه اعتصاب و اعتراض از اعتصاب کارخانه هپکو و آذرآب اراک شروع و کارگران اعتصابی نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز از آن تجربه گرفتند. البته این شیوه اعتراضی فراگیر در دهه هشتاد به همت انجمن صنفی کارگران معادن چادرملو و سنگرود باب شده است. اما متاسفانه به دلیل عدم وجود سندیکای کارگری و یا یک شورای رهبری کارآزموده و نبود یک صندوق اعتصاب و مهمتر از همه فراگیر نشدن آن به کارخانه های دیگر و همچنین عدم حمایت کارگران کارخانه های دیگر، این اعتراضات به شکست کشیده شد.
ایران امروز: ارزیابی تان از اعتصاب های کارگری دو ساله گذشته در مجتمع هفت تپه، فولاد اهواز، هپکو اراک و آذر آب چیست؟ خواسته های اصلی آن چه بود؟ نقاط ضعف و قدرت آن ها چه بود؟ چه دستاوردهایی داشتند؟
مازیار گیلانی نژاد: اعتصاب کارگران این کارخانه ها در اعتراض به حقوق های عقب افتاده و خصوصی سازی بود که این کارخانه ها را به تعطیلی کشاند. کارگران خواستار برگشت کارخانه به مجموعه دولت و پرداخت حقوق عقب افتاده بودند. امروز اولین خواسته طبقه کارگر ایرانی پرداخت به موقع حقوق، لغو خصوصی سازی کارخانه ها، لغو قراردادهای سفید امضا و موقت است. به نظر سندیکای ما دستاورد این اعتصابات نشان دادن چهره پلید خصوصی سازی با سیاست های صندوق بین المللی پول بود و روند خصوصی سازی ها را به زیر سوال برد و دولت را مجبور کرد این خصوصی سازی ها را در مواردی لغو کند. الان در لاستیک سازی پارس ساوه خانم خریدار کارخانه با آنکه طی قراردادش حق اخراج کارگران را تا 5 سال ندارد اما با عوض کردن شغل کارگر او را مجبور می کند که استعفا دهد تا با کارگر کمتر و فشار کار بیشتر سود هنگفتی را نصیب خود کند که با اعتراض کارگران و حمایت سندیکای ما از این اعتراض روبرو شده است. از نظر مانقطه قوت این اعتراضات مطرح کردن آن در شهر و بیرون از کارخانه، عمومی کردن آن در سطح جامعه و اتحاد کارگران و پشتیبانی شدن از سوی خانواده هایشان بود. نقطه های ضعف: عدم وجود ساختار سندیکایی مطلع برای هدایت اعتصاب ها، ضعف در مذاکره برای خواست های کارگران، مطرح شدن شعار تشکیل شورا برای اداره کارخانه بدون توجه به موازنه قدرت.
ایران امروز: تا همین چندی پیش شماری از مفسرین در رسانه ها و بسیاری از سیاستمداران کشور های غربی انتخاب شدن دولت حسن روحانی در سال 2013 و مجددا در سال 2017 به ریاست جمهوری و مخصوصا برنامه های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی را با دیدی مثبت ارزیابی می کردند. آیا از دیدگاه یک فعال کارگری هم میتوان ارزیابی مثبتی از برنامه های اقتصادی دولت در رابطه با وضعیت کارگران و کارمندان در ایران داشت؟
مازیار گیلانی نژاد: کارگران در هر انتخابی از خود سوال می کنند چه به ما خواهد رسید؟ آیا زندگی و معیشت مان بهتر خواهد شد؟ از روز اول سندیکای ما اعلام کرد که با وجود اجرای دستورات صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی حمله به خدمات عمومی شروع خواهد شد و سرمایه داری دلال لانه کرده در دولت، صنایع و شغل و امنیت جامعه را به خطر خواهد انداخت. خصوصی سازی های پی در پی، دست اندازی به اندوخته های کارگران در صندوق تامین اجتماعی، واردات سرسام آور، گسترش دلالی و بانک ها امروز نتیجه اش نابودی بیش از 40 درصد کارخانه های صنعتی و بیش از 5 میلیون بیکار در سطح جامعه است. امروز کارگر ایرانی با 126دلار دستمزد ماهانه به نظر شما روزگار خوشی دارد؟ زحمتکشان در سال گذشته 256 دلار دستمزد می گرفتند و این کاهش 50 درصدی قدرت خرید ما، باعث مولتی میلیاردر شدن سرمایه داری دلال را فراهم آورده است و طبقه کارگر ایران 5 برابر زیر خط فقر درآمد دارد. در حال حاضر کارگران بهداشت، آموزش، مسکن مناسب و حتا گوشت و میوه را از سبد زندگی خود حذف کرده اند.
ایران امروز: روشن است که تحریم های سنگین از جانب دولت ترامپ اقتصاد ایران را در وضعیت وخیمی قرار داده است. تاثیر اصلی این تحریم ها در سطح جامعه چگونه و در کجا است و آیا دولت در کوتاه و یا دراز مدت می تواند کاری در مورد تخفیف تاثیر این تحریم ها در داخل کشور انجام دهد؟
مازیار گیلانی نژاد: این تحریم ها جنگی خاموش علیه سلامت و نان کارگران است. تحریم ها به جناح افراطی و جنگ طلب ایرانی اجازه خواهد داد فشار را بر روی سندیکاهای کارگری و فعالان مدنی بیشتر کند. سرمایه داری جهانی از یک سیاست تیغ دو لبه ای استفاده می کنند هم توسط دلالان، کشور را وابسته نگه داشته و کالاها را دولا پهنا با ما حساب می کنند و ذخایر ارزی مان را به غارت می برند و هم جنبش آزادیخواهی و برابری خواهانه را در ایران توسط تندروها سرکوب کرده و از به روی کار آمدن تندروها و نوکران نئولیبرالیسم حمایت می کند. دولتی که منابع مردم را به حراج گذاشته و تمام قد برای قطع یارانه های پزشکی، درمانی، آموزشی، مسکن اقدام کرده چکونه می تواند تاثیر تحریم ها را کم کند؟ این قطع خدمات دولتی به اختلاسگران و مافیای مالی تجاری اجازه دست اندازی به غارت منابع ارزی و گران کردن کالاها را می دهد که حتا پدیده مش قربانعلی هم بتواند از این نمد برای خود چند صد میلیارد کلاهی بدوزد و فساد و دزدی رواج و عادی کند. سرمایه داری تجاری ایران به دنبال تعطیل کردن صنایع و دامن زدن به بیکاری است. تعطیلی کارخانه ها و بالا رفتن قیمت مسکن و مواد غذایی باعث شورش های کوری خواهد شد که فقط جنبش سندیکایی و آزادیخواهانه را ضعیف خواهد کرد. بسیاری از کارگران جوان و متخصصین ایرانی مجبورند برای تامین زندگی خود با نازل ترین دستمزدها دور از خانواده در کشورهای دیگر و با قبول شرایط دشوار مهاجرت کار و زندگی کنند.
ایران امروز: به نظر شما اتحادیه های کارگری در کشورهای دیگر مانند بریتانیا و همچنین نهاد های بین المللی کارگری در راستای همبستگی و یاری برای گسترش و تثبیت فعالیت‌های اتحادیه های کارگری در ایران چه کارهای عملی ای می توانند انجام دهند؟
مازیار گیلانی نژاد: در شرایط کنونی ایران مهمترین عرصه های مبارزه فعالان سندیکایی کشور صلح و جلوگیری از شروع جنگ، برداشتن سریع تحریم های اقتصادی غیرقانونی، افزایش دستمزد کارگران ایرانی به سطحی که کفاف هزینه های زندگی آنان بر طبق معیارهای قانونی را بدهد، بهبود شرایط کاری و اجرای مقاوله نامه های سازمان جهانی کار و آزادی سندیکالیست های زندانی می باشد. امروز سندیکاهای کارگری ایران صلح، آزادی های سندیکایی، نان، و کار را طلب می کنند و این با سیاست های جنگ طلبانه و نئولیبرالیسم در تضاد است. ما از سندیکاهای جهان میخواهیم که از هر راه ممکن از این مبارزه حمایت کنند، با سیاست آمریکا در رابطه با حمله و فشارهای اقتصادی به ایران مخالفت کنند و به ویژه به دولت های خود فشار بیاورند تا به تحریم دارو و مواد غذایی مردم ایران نپیوندند. کارزار موثر بین المللی برای آزادی های سندیکایی و تامین حقوق و آزادی های دموکراتیک حیاتی است. بیش از 30 تن از افرادی که در جشن اول ماه مه امسال شرکت کرده بودند دستگیر و هنوز 4 تن از آنان در زندان هستند و بقیه هم با وثیقه آزادی مشروط دارند. رهبران کانون صنفی معلمان در زندان هستند. اعضای سندیکای ما در عسلویه بخاطر تظاهرات صلح آمیز در تیرماه 1397در طلب دستمزدهای معوقه خود دستگیر و به 2 سال حبس تعلیقی محکوم شدند.
ایران امروز: از وقتی که برای پاسخ دادن به سئوال های ما اختصاص دادید متشکر هستیم. برایتان در مسیر فعالیت ها یتان موفقیت آرزو می کنیم.