امروز موضوع تحریم‌ها بسیار جدی است. گاهی ممکن است بگوییم چیزی درباره این مساله به مردم نگوییم، چون عده‌ای می‌ترسند. همچنین برخی ممکن است بگویند شاید توافق شد، اما بعد با واقعیت مواجه خواهیم شد اما در حالتی دیگر می‌توان باور کرد توفانی نزدیک می‌شود.
93 بیمار تالاسمی ظرف یک سال گذشته به دلیل نبود و کمبود دارو فوت کردند. داروهای حیاتی بیماران هپاتیت A در گمرک مانده. داروی حیاتی بیماران تالاسمی در بازار نیست و بخشی از مواد اولیه دسفوناک در گمرک مانده تا بر اساس نرخ جدید ارز، گرانتر تولید کرده و به بیماران بفروشند. داروی حیاتی دسفرال چند ماه است در بازار موجود نیست. داروی اصلی پوکی استخوان از پوشش بیمه خارج شده است. یکی از داروهای بیماران روماتیسم از پوشش بیمه و یارانه خارج شده است. تمام داروهای بیماران پیوندی و دیالیزی گران شده است و دست کم صددرصد افزایش و برخی از داروها نیز تا ۲۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است.»
اینها فقط بخشی از اظهار‌نظرات و خبرهای سه ماه اخیر در حوزه تنش‌های دارویی در کشور است. خبرهایی که نگرانی‌های بسیاری برای بیماران خاص و صعب‌العلاج ایجاد کرده. حالا هر چه به تاریخ آغاز تحریم‌های آمریکا نزدیک می‌شویم، هر چه هر روز قیمت دلار گرانتر می‌شود، هر چه وزارت بهداشت قول داد قیمت دارو را افزایش نخواهد داد و کمبودی نخواهیم داشت، اما در عمل این مردم بودند که کمرشان زیر بار گران شدن و کمبود برخی داروها خم می‌شد و روز به روز بیشتر فشار را احساس می‌کردند. تحریم‌ها به خودی خود به تولید و واردات دارو تاثیری نمی‌گذارد، اما به دلیل دشواری فعالیت بانکی، در عمل پول ما به سختی به بازارهای دنیا می‌رسد تا بتوانیم دارو و مواد اولیه وارد کنیم. تحریم‌های بانکی گریبان ما را بار دیگر همچون سال‌های تلخ 89 تا 92 برای تامین داروی بیماران، خواهد گرفت.
در این میان تعدادی از وارد‌کنندگان دارو هم به خوبی از آب گل‌آلود ماهی گرفتند. آنها بر اساس نرخ جدید دلار و دست نگهداشتن برای ارائه برخی داروها و واردات برخی مواد اولیه، در عمل دست به احتکار زدند و با جان بیماران قمار کردند. این هشداری بود که چندی پیش رییس انجمن حمایت از بیماران تالاسمی اعلام کرد که با جان بیماران بازی می‌شود. حالا با همه این اوصاف و نگرانی‌ها، شخص وزیر بهداشت بیش از هر کسی نسبت به این نگرانی‌ها هشدار داده و از لفظ وقوع «توفان تحریم‌ها» در اواسط پاییز استفاده کرده است. وزیر بهداشت با تاکید بر جدی بودن موضوع تحریم‌ها و با بیان اینکه آنچه نگران‌کننده است بعد از آبان‌ماه است و روز مبادا همین روزها است، گفته: باید باور کنیم توفانی نزدیک شده تا آمادگی آن را داشته باشیم و با کسانی که می‌توانند تدبیر کنند، صحبت کنیم.
سید حسن‌هاشمی در اجلاس روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با اشاره به دستاوردهای طرح تحول نظام سلامت طی پنج سال گذشته، اظهار کرد: تاکنون اقداماتی مانند راه‌اندازی ۶۰۰۰ کلینیک ویژه، تربیت پزشک خانواده، تکمیل نظام شبکه بهداشت، پرونده الکترونیک سلامت و پایداری منابع انجام شده است. مجلس و دولت نیز تا حدودی در این زمینه کمک کردند و شرایط مانند دو یا سه سال قبل نیست. همه این اقدامات برای استقرار نظام ارجاع انجام شده است. امیدواریم همه کمک کنند تا این امر مهم به صورت واقعی و نه نمایشی اجرا شود. او تاکید کرده: مهم است از ناکامی‌های گذشته درس بگیریم و نظام ارجاع را که به کنترل هزینه‌ها و مردم به خصوص نیازمندان کمک می‌کند، مستقر کنیم. هاشمی در ادامه با اشاره به آغاز خرید راهبردی در این دوره اضافه کرد: راه نجات ما کاهش تصدی‌گری، برون‌سپاری، خرید راهبردی، سیاستگذاری و نظارت است.
سنگ‌اندازی در خرید تجهیزات دیالیز
همچنین در حوزه خرید تجهیزات دیالیز به دلیل مقاومت‌هایی که وجود داشت توفیق کمی داشتیم. البته کسانی که منافع‌شان به خطر افتاده بود نیز سنگ‌اندازی‌های زیادی داشتند. من خواهش می‌کنم فکر سرمایه‌گذاری مستقیم در زمینه دستگاه‌های سرمایه‌ای از طرف وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها از سرمان بیرون برود.
داروهای بیماران دیالیزی تا 200 درصد گران شده
در همین خصوص روز گذشته داریوش آرمان، رییس انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی، نسبت به افزایش قیمت داروهای بیماران دیالیزی و پیوند کلیه هشدار داد. وزارت بهداشت اعلام کرده بود به دلیل تغییر نرخ ارز داروی بیماران صعب‌العلاج دچار افزایش قیمت نخواهند شد و همان افزایش تعرفه 9 درصدی شامل حال آنان خواهد شد اما آرمان با تاکید بر اینکه مشکل اصلی گران شدن دارو است، گفته: افزایش ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی قیمت داروی بیماران کلیوی را از اسفندماه سال ۹۶ تا این لحظه شاهدیم. وزارت بهداشت اعلام کرده طبق تعرفه‌ها عمل می‌کند، اما همانطور که گفتم موضوع اصلی گران شدن خود دارو است.
بیماران دیالیزی جزو بیماران خاص هستند که مزایای بیمه‌ای دارند، اما برخی از داروهای آنها تحت پوشش بیمه نیست و مشکل اصلی‌تر این است که بیماران پیوند کلیه باید برای زنده ماندن و زنده نگه داشتن عضو پیوندی هر روز داروهای مختلفی را مصرف کنند، اما متاسفانه به محض اینکه وارد چرخه پیوند کلیه شده و عمل پیوند را انجام می‌دهند، از شمول بیماران خاص خارج می‌شوند و باید هزینه دارو را بپردازند.
هزینه پیوند پایین‌تر از دیالیز است، اما بیماران و دولت زیربار آن نمی‌روند
از سو‌ی دیگر، داروهایی که بیماران پیوند کلیه مصرف می‌کردند، اوایل امسال برای یک دوره ۱۳۰ هزار تومان بود که ناگهان به ۲۶۰ هزار تومان و در نهایت به ۳۲۰ هزار تومان رسیده است. این دارو برای بیماران پیوند کلیه پرمصرف نیز هست. در بین بیماران دیالیزی افرادی هستند که ماهیانه تا یک میلیون تومان هزینه دارو پرداخت می‌کنند. با توجه به وضعیت گرانی دارو برخی از بیماران که شرایط پیوند کلیه را دارند و نوبت آنها فرا رسیده، اعلام می‌کنند که با شرایط دیالیز راحت‌تر هستیم، چون امکان پرداخت هزینه‌های دارویی و مراقبت‌های بعد از پیوند را ندارند و برای آنها این هزینه‌ها سنگین و گران است، به همین خاطر ترجیح می‌دهند در شرایط دیالیز باقی بمانند. یک بیمار دیالیزی هفت برابر بیمار پیوند کلیه برای دولت، بیمه‌ها و کشور هزینه دارد. امروز هزینه هر بار دیالیز حدود ۳۰۰ هزار تومان است که اگر این عدد را ضرب در ۳۱ هزار بیمار دیالیزی کنید که باید هفته‌ای سه بار دیالیز شود، در نهایت به رقم سرسام‌آوری می‌رسید که این رقم روزانه 5/4 میلیارد تومان است. این در حالی است که هزینه پیوند کلیه بسیار کم است و اگر بیمار پیوند کلیه شود، عملا این هزینه‌های سرسام‌آور از دوش دولت برداشته می‌شود، کیفیت زندگی بیماران افزایش پیدا می‌کنند و تعداد مراجعات به بیمارستان‌ها به حداقل ممکن می‌رسد و سوال اینجاست چرا بیمه‌ها و وزارت بهداشت و در نهایت دولت فکری به حال این مساله نمی‌کنند و برای آن برنامه‌ریزی انجام نمی‌دهد که آمار پیوند را طی دو یا سه سال افزایش دهند و هزینه‌های داروهای آن را تامین کنند و در نهایت رقم 5/4 میلیارد تومان در روز را که برای بیماران دیالیزی می‌شود، آن هم با تحمل آن همه رنج، کاهش دهند؟
موضوع تحریم‌ها جدی است، اگر تیم مدیریتی آمادگی مقابله ندارد، عوض شود
هاشمی درست در همین نقطه هشدار اصلی را اعلام کرده و از پنهان‌کاری در خصوص تاثیرات تحریم‌ها بر حوزه درمان و دارو، پرهیز و اعلام کرده: امروز موضوع تحریم‌ها بسیار جدی است. گاهی ممکن است بگوییم چیزی درباره این مساله به مردم نگوییم، چون عده‌ای می‌ترسند. همچنین برخی ممکن است بگویند شاید توافق شد، اما بعد با واقعیت مواجه خواهیم شد اما در حالتی دیگر می‌توان باور کرد توفانی نزدیک می‌شود. به همین دلیل باید آمادگی داشته باشیم و به کسانی که می‌توانند تدبیر کنند درباره این موضوع صحبت کنیم. من طرفدار روش دوم هستم. اعتقاد ندارم که مدیران را در غفلت و خوش‌خیالی نگه داریم. عزم طرف مقابل ما جزم است. به چه زبانی باید بگوید که من می‌خواهم بی‌رحمانه‌ترین تحریم مالی را در طول تاریخ برای ایران اعمال کنم؟
وزیر بهداشت در ادامه این اجلاس تاکید کرده: مسوولیت دارو و تجهیزات بر عهده ماست. باید دقت کنیم و بتوانیم در چالش مهمی که بخشی از قدرت بین‌المللی مدیریت کشور را وارد آن کرده، وظیفه خود را بدانیم. یکی از مهم‌ترین وظایف ما این است که بدانیم تیمی که با آن کار می‌کنیم آمادگی این شرایط را دارد یا خیر. من این نگاه را نسبت به کل حاکمیت دارم. ممکن است بعضی از ما برای شب عملیات مناسب نباشیم. اگر تیم مدیریتی آمادگی مقابله با تحریم را ندارد باید عوض شود.
باید ذخیره دارو و تجهیزات برای روزهای سخت آینده داشته باشیم
به گفته هاشمی، ما در وزارت بهداشت نباید دچار رودربایستی شویم. تیمی را همراه داشته باشید که تا آخر پای کار باشند و بدانند روزهای سختی در پیش داریم. در عین حال باید دو مشکل عمده را حل کنیم. در این دوره یکی از مشکلات مهم ما نقدینگی است. عقل حکم می‌کند که دانشگاه‌های علوم پزشکی مواد اولیه، دارو و تجهیزات ضروری را ذخیره داشته باشند و آمادگی داشته باشیم که مشکلی متوجه مردم نشود. برای این کار نیز به پول نیاز داریم. ما بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان طلب داریم که بخش بیشتری از آن مربوط به شرکت‌های داروسازی وارد‌کننده دارو و تجهیزات پزشکی است که امروز بیش از هر زمان دیگری برای واردات نیاز به نقدینگی دارد. به همین دلیل از سازمان برنامه و بودجه، بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی انتظار داریم که به ما کمک کنند. همچنین لازم به ذکر است اگر بنا باشد در این شرایط ویژه مانند روزهای عادی رفتار کنیم، نهایت بی‌تدبیری است و ممکن است به خیانت تشبیه شود. اگر کسی بگوید شش ماه دیگر این مشکل را برای شما حل می‌کند، باید گفت نوشداروی بعد از مرگ سهراب است. سازمان برنامه و بودجه با همه مشکلات کمک کردند که دانشگاه‌های علوم پزشکی نگرانی نداشته باشند. با سازمان تامین اجتماعی نیز صحبت‌هایی در این خصوص شده که به آن امیدوار هستیم. افزون بر این موارد عملکرد این روزهای بانک مرکزی نیز بسیار مهم است. فراهم کردن ارز برای شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی اهمیت زیادی دارد. آنها مشکل دارند و امیدوارم با دستورات موکد رییس جمهور این مسایل نیز برطرف شود.
دارو و تجهیزات مهم‌تر از روغن و کنجاله
وزیر بهداشت در ادامه تصریح کرد: بحث دارو و تجهیزات پزشکی مهم‌تر از گندم، روغن و کنجاله است و امروز نیاز داریم که به ما در این زمینه کمک کنند. از دانشگاه‌ها نیز خواهش می‌کنیم هر امکانی که دارند به میدان بیاورند. البته امسال مشکلات ما کمتر است. عددی که از فروش نفت به دست می‌آید، بی‌سابقه است. آنچه نگران‌کننده است بعد از آبان ماه است. باید بدانیم که چقدر منابع در اختیار داریم و مصرف‌مان چقدر است. همچنین باید بدانیم چه کنیم تا درآمدمان بیشتر و هزینه‌هایمان کمتر باشد. در واقع، جامعه پزشکی می‌تواند در کنترل یا افزایش هزینه‌ها موثر باشد.
وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه این شرایط سخت‌تر از دوره‌های قبل خواهد بود، عنوان کرد: اگر در راس کشور، دولت، مجلس و قوه قضاییه با هم باشند، هزینه کمتری می‌پردازیم. در غیر این صورت هزینه‌ها افزایش پیدا می‌کند. اگر تدبیر کنیم، خرابی این توفان کمتر خواهد بود. امروز وقت گلایه نیست، وقت کار کردن است.
نقدینگی‌ای که قول دادید را فراهم کنید
هاشمی در ادامه با دروغ خواندن اظهارات مقامات آمریکایی درباره اینکه به فکر مردم ایران هستند، گفت: اینکه می‌گویند دارو، غذا و تجهیزات پزشکی تحریم نیست، دروغ است. شما این موضوع را با پوست، گوشت و استخوان خود لمس می‌کنید. از نوزاد تا شهروندان عادی از این موضوع آسیب خواهند دید. وقتی روابط بانکی را قفل کردید، آسیب آن متوجه مردم خواهد شد. باید در سه چهار ماه آینده شبانه‌روز کار کنیم. البته همان رقم 5/3 میلیارد دلاری که برای دارو و تجهیزات پزشکی و نقدینگی به ما قول داده‌اند نیز باید تامین شود.
او در خصوص اختلاف نظر بین مسوولان مختلف تصریح کرد: بعضی قلب‌های بیماری دارند هرچند تعدادشان کم است اما پر‌سر و صدا هستند. بعضی از مدیران مدیریت‌شان با فضای مجازی صورت می‌گیرد. بخشی از آنتن صدا‌و‌سیما نیز متاثر از همین فضاست. در کشور دعواهایی وجود دارد. از اول هم بنا بود در هیچ‌کدام از دسته‌ها و گروه‌ها وارد نشویم چون کار ما تخصصی است. بودن در بطن این مسایل، خوش‌عاقبت نبوده است. هیچ‌کدام از این گروه‌ها نیز عاری از خطا نبوده‌اند. وزیر بهداشت در ادامه با انتقاد از برخی افراد که برخلاف منافع ملی رفتار می‌کنند، اظهار کرد: این افراد ظاهرا انسان‌های بزرگی هستند، اما از الان به اسم دین، ایران و منافع ملی به فکر منافع خود هستند. وقتی به رفتار آنها نگاه می‌کنید اثری از منافع ملی نمی‌بینید. بسیاری از این تریبون‌ها را مردم و انقلاب به آنها داده‌اند اما این افراد فقط به دنبال دیده شدن هستند. از آن سو نارضایتی جایی ایجاد می‌شود که سطح توقع مردم با عمل ما متفاوت باشد. در طول این سال‌ها این فاصله را افزایش دادیم. هر جا بیمارستانی افتتاح کردیم شخصی پشت تریبون رفته و به جای تشکر از نظام، دولت و دانشگاه می‌گوید: ساخت بیمارستان بعدی را کی شروع می‌کنید.
اگر بیمه‌ها بدهی خود را بپردازند مشکل حادی نخواهیم داشت
هاشمی درنهایت درباره وضعیت فعلی حوزه سلامت توضیح داد و گفت: امسال وضعیت ما از سال گذشته بهتر است. این نشان می‌دهد که با ما سال گذشته سوءرفتار داشته‌اند. مشکل ما بدهی مزمنی است که در حوزه سلامت وجود دارد. امیدواریم عنایت خزانه و سازمان برنامه و بودجه مستدام باشد و تامین اجتماعی و بیمه سلامت بدهی‌های خود را طی دو سه ماه آینده تسویه کنند. به نظر می‌رسد امسال اگر در تامین نیازهای اساسی موفق عمل کنیم، مشکل جدی نخواهیم داشت. با همه این تفاسیر باید دید با این میزان هشدار وزیر بهداشت که به صورت بی‌سابقه‌ای خطرات تحریم‌های آینده در حوزه تامین دارو را گوشزد کرده است، مدیران درمانی کشور چطور رفتار خواهند کرد تا با بحرانی عظیم برای تامین داروهای بیماران روبه‌رو نشویم.
جهان صنعت